bánaigh

Irish

Alternative forms

• bán
• bánuigh (obsolete)

Etymology

From Middle Irish bánaigid. By surface analysis, bán (“white”) +‎ -igh.

Pronunciation

• (Munster) IPA^(key): /ˈbˠɑːn̪ˠɪɟ/
• (Connacht) IPA^(key): /ˈbˠɑːnˠə/, /ˈbˠɑːn̪ˠə/
• (Ulster) IPA^(key): /ˈbˠɑːnˠi/, /ˈbˠɑːn̪ˠi/

Verb

bánaigh (present analytic bánaíonn, future analytic bánóidh, verbal noun bánú, past participle bánaithe)

1. (transitive, intransitive) to whiten, blanch, bleach

   Synonym: aol

2. to dawn (of a day)
3. to lay waste, devastate
4. to pillage
5. to clear, clear out, empty, depopulate

Conjugation

conjugation of bánaigh (second conjugation)

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third
indicative	present	bánaím	bánaíonn tú; bánaír†	bánaíonn sé, sí	bánaímid; bánaíonn muid	bánaíonn sibh	bánaíonn siad; bánaíd†	a bhánaíonn; a bhánaíos / a mbánaíonn*; a mbánaíos*	bánaítear
	past	bhánaigh mé; bhánaíos	bhánaigh tú; bhánaís	bhánaigh sé, sí	bhánaíomar; bhánaigh muid	bhánaigh sibh; bhánaíobhair	bhánaigh siad; bhánaíodar	a bhánaigh / ar bhánaigh*	bánaíodh
	past habitual	bhánaínn / mbánaínn‡‡	bhánaíteá / mbánaíteᇇ	bhánaíodh sé, sí / mbánaíodh sé, s퇇	bhánaímis; bhánaíodh muid / mbánaímis‡‡; mbánaíodh muid‡‡	bhánaíodh sibh / mbánaíodh sibh‡‡	bhánaídís; bhánaíodh siad / mbánaídís‡‡; mbánaíodh siad‡‡	a bhánaíodh / a mbánaíodh*	bhánaítí / mbánaít퇇
future		bánóidh mé; bánód; bánóchaidh mé†	bánóidh tú; bánóir†; bánóchaidh tú†	bánóidh sé, sí; bánóchaidh sé, sí†	bánóimid; bánóidh muid; bánóchaimid†; bánóchaidh muid†	bánóidh sibh; bánóchaidh sibh†	bánóidh siad; bánóid†; bánóchaidh siad†	a bhánóidh; a bhánós; a bhánóchaidh†; a bhánóchas† / a mbánóidh*; a mbánós*; a mbánóchaidh*†; a mbánóchas*†	bánófar; bánóchar†
conditional		bhánóinn; bhánóchainn† / mbánóinn‡‡; mbánóchainn†‡‡	bhánófá; bhánóchthᆠ/ mbánófᇇ; mbánóchthᆇ‡	bhánódh sé, sí; bhánóchadh sé, s토/ mbánódh sé, s퇇; mbánóchadh sé, s톇‡	bhánóimis; bhánódh muid; bhánóchaimis†; bhánóchadh muid† / mbánóimis‡‡; mbánódh muid‡‡; mbánóchaimis†‡‡; mbánóchadh muid†‡‡	bhánódh sibh; bhánóchadh sibh† / mbánódh sibh‡‡; mbánóchadh sibh†‡‡	bhánóidís; bhánódh siad; bhánóchadh siad† / mbánóidís‡‡; mbánódh siad‡‡; mbánóchadh siad†‡‡	a bhánódh; a bhánóchadh† / a mbánódh*; a mbánóchadh*†	bhánófaí; bhánóchtha토/ mbánófa퇇; mbánóchtha톇‡
subjunctive	present	go mbánaí mé; go mbánaíod†	go mbánaí tú; go mbánaír†	go mbánaí sé, sí	go mbánaímid; go mbánaí muid	go mbánaí sibh	go mbánaí siad; go mbánaíd†	—	go mbánaítear
	past	dá mbánaínn	dá mbánaíteá	dá mbánaíodh sé, sí	dá mbánaímis; dá mbánaíodh muid	dá mbánaíodh sibh	dá mbánaídís; dá mbánaíodh siad	—	dá mbánaítí
imperative		bánaím	bánaigh	bánaíodh sé, sí	bánaímis	bánaígí; bánaídh†	bánaídís	—	bánaítear
verbal noun		bánú
past participle		bánaithe

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Irish mutation
Radical	Lenition	Eclipsis
bánaigh	bhánaigh	mbánaigh
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading

• G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “bánaid, bánaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
• Dinneen, Patrick S. (1904) “bánaim (bánuiġim)”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 52
• Dinneen, Patrick S. (1904) “bánuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 53
• Ó Dónaill, Niall (1977) “bánaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 50