yelmek
Jump to navigation
Jump to search
Turkish
[edit]Etymology
[edit]Inherited rom Ottoman Turkish یلمك (yelmek), from Proto-Turkic *yel- (“to run, hurry”) and possibly related to yel (“wind”), yelek (“waistcoat”) and yelken (“sail”).
Verb
[edit]yelmek (third-person singular simple present yeler)
- (intransitive, for a person) to run, rush, hurry, go fast
- Synonym: koşmak
- (intransitive, for a horse) to trot, run
- Synonym: eşmek
Conjugation
[edit]Conjugation of yelmek (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | yelmek | |||||||
impersonal participle | imperfective | yelen | ||||||
perfective | yelmiş | |||||||
prospective | yelecek | |||||||
personal participle | non-prospective | yeldiğim | yeldiğin | yeldiği | yeldiğimiz | yeldiğiniz | yeldikleri | |
prospective | yeleceğim | yeleceğin | yeleceği | yeleceğimiz | yeleceğiniz | yelecekleri | ||
verbal noun | yelme | |||||||
way of doing | yeliş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yelerim | yelersin | yeler | yeleriz | yelersiniz | yelerler |
imperfective | yeliyorum | yeliyorsun | yeliyor | yeliyoruz | yeliyorsunuz | yeliyorlar | ||
past | perfective | yeldim | yeldin | yeldi | yeldik | yeldiniz | yeldiler | |
imperfective | yeliyordum | yeliyordun | yeliyordu | yeliyorduk | yeliyordunuz | yeliyorlardı (or yeliyordular) | ||
future | yeleceğim | yeleceksin | yelecek | yeleceğiz | yeleceksiniz | yelecekler | ||
inferential | perfective | yelmişim | yelmişsin | yelmiş | yelmişiz | yelmişsiniz | yelmişler | |
aorist | yelermişim | yelermişsin | yelermiş | yelermişiz | yelermişsiniz | yelerlermiş (or yelermişlar) | ||
imperfective | yeliyormuşum | yeliyormuşsun | yeliyormuş | yeliyormuşuz | yeliyormuşsunuz | yeliyorlarmış | ||
conditional | simple | yelsem | yelsen | yelse | yelsek | yelseniz | yelseler | |
perfective | yelseydim | yelseydin | yelseydi | yelseydik | yelseydiniz | yelseydiler | ||
optative | yeleyim | yelesin | yele | yelelim | yelesiniz | yeleler | ||
progressive | yelmekteyim | yelmektesin | yelmekte | yelmekteyiz | yelmektesiniz | yelmekteler | ||
necessitative | yelmeliyim | yelmelisin | yelmeli | yelmeliyiz | yelmelisiniz | yelmeliler | ||
imperative | yel | yelsin | yelin | yelsinler | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yeler miyim? | yeler misin? | yeler mi? | yeler miyiz? | yeler misiniz? | yelerler mi? |
imperfective | yeliyor muyum? | yeliyor musun? | yeliyor mu? | yeliyor muyuz? | yeliyor musunuz? | yeliyorlar mı? | ||
past | perfective | yeldim mi? | yeldin mi? | yeldi mi? | yeldik mi? | yeldiniz mi? | yeldiler mi? | |
imperfective | yeliyor muydum? | yeliyor muydun? | yeliyor muydu? | yeliyor muyduk? | yeliyor muydunuz? | yeliyorlar mıydı? | ||
future | yelecek miyim? | yelecek misin? | yelecek mi? | yelecek miyiz? | yelecek misiniz? | yelecekler mi? | ||
inferential | perfective | yelmiş miyim? | yelmiş misin? | yelmiş mi? | yelmiş miyiz? | yelmiş misiniz? | yelmişler mi? | |
aorist | yeler miymişim? | yeler miymişsin? | yeler miymiş? | yeler miymişiz? | yeler miymişsiniz? | yelerler miymiş? | ||
imperfective | yeliyor muymuşum? | yeliyor muymuşsun? | yeliyor muymuş? | yeliyor muymuşuz? | yeliyor muymuşsunuz? | yeliyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | yelsem mi? | yelsen mi? | yelse mi? | yelsek mi? | yelseniz mi? | yelseler mi? | |
perfective | yelse miydim? | yelse miydin? | yelse miydi? | yelse miydik? | yelse miydiniz? | yelseler miydi? | ||
progressive | yelmekte miyim? | yelmekte misin? | yelmekte mi? | yelmekte miyiz? | yelmekte misiniz? | yelmekteler mi? | ||
necessitative | yelmeli miyim? | yelmeli misin? | yelmeli mi? | yelmeli miyiz? | yelmeli misiniz? | yelmeliler mi? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | yelmemek | |||||||
impersonal participle | imperfective | yelmeyen | ||||||
perfective | yelmemiş | |||||||
prospective | yelmeyecek | |||||||
personal participle | non-prospective | yelmediğim | yelmediğin | yelmediği | yelmediğimiz | yelmediğiniz | yelmedikleri | |
prospective | yelmeyeceğim | yelmeyeceğin | yelmeyeceği | yelmeyeceğimiz | yelmeyeceğiniz | yelmeyecekleri | ||
verbal noun | yelmeme | |||||||
way of doing | yelmeyiş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yelmem | yelmezsin | yelmez | yelmeyiz | yelmezsiniz | yelmezler |
imperfective | yelmiyorum | yelmiyorsun | yelmiyor | yelmiyoruz | yelmiyorsunuz | yelmiyorlar | ||
past | perfective | yelmedim | yelmedin | yelmedi | yelmedik | yelmediniz | yelmediler | |
imperfective | yelmiyordum | yelmiyordun | yelmiyordu | yelmiyorduk | yelmiyordunuz | yelmiyorlardı | ||
future | yelmeyeceğim | yelmeyeceksin | yelmeyecek | yelmeyeceğiz | yelmeyeceksiniz | yelmeyecekler | ||
inferential | perfective | yelmemişim | yelmemişsin | yelmemiş | yelmemişiz | yelmemişsiniz | yelmemişler | |
aorist | yelmezmişim | yelmezmişsin | yelmezmiş | yelmezmişiz | yelmezmişsiniz | yelmezlermiş | ||
imperfective | yelmiyormuşum | yelmiyormuşsun | yelmiyormuş | yelmiyormuşuz | yelmiyormuşsunuz | yelmiyorlarmış | ||
conditional | simple | yelmesem | yelmesen | yelmese | yelmesek | yelmeseniz | yelmeseler | |
perfective | yelmeseydim | yelmeseydin | yelmeseydi | yelmeseydik | yelmeseydiniz | yelmeseydiler | ||
optative | yelmeyeyim | yelmeyesin | yelmeye | yelmeyelim | yelmeyesiniz | yelmeyeler | ||
progressive | yelmemekteyim | yelmemektesin | yelmemekte | yelmemekteyiz | yelmemektesiniz | yelmemekteler | ||
necessitative | yelmemeliyim | yelmemelisin | yelmemeli | yelmemeliyiz | yelmemelisiniz | yelmemeliler | ||
imperative | yelme | yelmesin | yelmeyin | yelmesinler | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yelmez miyim? | yelmez misin? | yelmez mi? | yelmez miyiz? | yelmez misiniz? | yelmezler mi? |
imperfective | yelmiyor muyum? | yelmiyor musun? | yelmiyor mu? | yelmiyor muyuz? | yelmiyor musunuz? | yelmiyorlar mı? | ||
past | perfective | yelmedim mi? | yelmedin mi? | yelmedi mi? | yelmedik mi? | yelmediniz mi? | yelmediler mi? | |
imperfective | yelmiyor muydum? | yelmiyor muydun? | yelmiyor muydu? | yelmiyor muyduk? | yelmiyor muydunuz? | yelmiyorlar mıydı? | ||
future | yelmeyecek miyim? | yelmeyecek misin? | yelmeyecek mi? | yelmeyecek miyiz? | yelmeyecek misiniz? | yelmeyecekler mi? | ||
inferential | perfective | yelmemiş miyim? | yelmemiş misin? | yelmemiş mi? | yelmemiş miyiz? | yelmemiş misiniz? | yelmemişler mi? | |
aorist | yelmez miymişim? | yelmez miymişsin? | yelmez miymiş? | yelmez miymişiz? | yelmez miymişsiniz? | yelmezler miymiş? | ||
imperfective | yelmiyor muymuşum? | yelmiyor muymuşsun? | yelmiyor muymuş? | yelmiyor muymuşuz? | yelmiyor muymuşsunuz? | yelmiyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | yelmesem mi? | yelmesen mi? | yelmese mi? | yelmesek mi? | yelmeseniz mi? | yelmeseler mi? | |
perfective | yelmese miydim? | yelmese miydin? | yelmese miydi? | yelmese miydik? | yelmese miydiniz? | yelmeseler miydi? | ||
progressive | yelmemekte miyim? | yelmemekte misin? | yelmemekte mi? | yelmemekte miyiz? | yelmemekte misiniz? | yelmemekteler mi? | ||
necessitative | yelmemeli miyim? | yelmemeli misin? | yelmemeli mi? | yelmemeli miyiz? | yelmemeli misiniz? | yelmemeliler mi? |
Derived terms
[edit]Further reading
[edit]- Çağbayır, Yaşar (2007) “yelmek2”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 5282
- Nişanyan, Sevan (2002–) “yel-”, in Nişanyan Sözlük