գամ
Jump to navigation
Jump to search
Armenian[edit]
Etymology[edit]
From Old Armenian գամ (gam).
Pronunciation[edit]
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɡɑm]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [kʰɑm]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun[edit]
գամ • (gam)
Declension[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | գամ (gam) | գամեր (gamer) | ||
| dative | գամի (gami) | գամերի (gameri) | ||
| ablative | գամից (gamicʻ) | գամերից (gamericʻ) | ||
| instrumental | գամով (gamov) | գամերով (gamerov) | ||
| locative | գամում (gamum) | գամերում (gamerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | գամը/գամն (gamə/gamn) | գամերը/գամերն (gamerə/gamern) | ||
| dative | գամին (gamin) | գամերին (gamerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | գամս (gams) | գամերս (gamers) | ||
| dative | գամիս (gamis) | գամերիս (gameris) | ||
| ablative | գամիցս (gamicʻs) | գամերիցս (gamericʻs) | ||
| instrumental | գամովս (gamovs) | գամերովս (gamerovs) | ||
| locative | գամումս (gamums) | գամերումս (gamerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | գամդ (gamd) | գամերդ (gamerd) | ||
| dative | գամիդ (gamid) | գամերիդ (gamerid) | ||
| ablative | գամիցդ (gamicʻd) | գամերիցդ (gamericʻd) | ||
| instrumental | գամովդ (gamovd) | գամերովդ (gamerovd) | ||
| locative | գամումդ (gamumd) | գամերումդ (gamerumd) | ||
Old Armenian[edit]
Etymology[edit]
From Proto-Indo-European *weh₂(-dʰ)-mi, from *weh₂dʰ-.[1][2][3]
The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by the root եկ- (ek-), inherited from Proto-Indo-European *gʷem-. The 3rd person singular aorist եկն (ekn) reflects the original root aorist *h₁é-gʷem-t. The Armenian aorist augment ե- (e-) had spread throughout the paradigm and became a part of the root. See also եկ (ek).
Verb[edit]
գամ • (gam)
- to come; to arrive, to attain; to behave, to demean oneself, to act; to be inclined; to apply oneself with ardour
- յառաջ գալ ― yaṙaǰ gal ― to spring, to proceed, to emanate, to rise, to derive, to result
- գալ ի միտս, յինքն ― gal i mits, yinkʻn ― to recover one's senses
- գալ ի լաւութիւն ― gal i lawutʻiwn ― to amend, to reform
- գալ ի յոռութիւն ― gal i yoṙutʻiwn ― to grow worse
- ընդ արհամարհանս գալ ― ənd arhamarhans gal ― to be despised
- եկն ի վախճանել ― ekn i vaxčanel ― he was near death
- գալ աւուր ― gal awur ― it is getting light
- ի գալ աւուրն ― i gal awurn ― at the break of day, at dawn
- ի գալ երեկոյին ― i gal erekoyin ― towards evening
- գալ ի վտանգ ― gal i vtang ― to run into danger or peril
- գալ ի զարմացումն ― gal i zarmacʻumn ― to admire
- գալ ի հարցումն ― gal i harcʻumn ― to interrogate
- յերկիւղ գալ ― yerkiwł gal ― to fear
- գալ յողորմութիւն ― gal yołormutʻiwn ― to have pity
- գալ ի զղջումն ― gal i złǰumn ― to repent
- գալ յիմն ― gal yimn ― to undertake
- ի քնին գալ ― i kʻnin gal ― to examine
- գալ ի կարծիս ուրուք ― gal i karcis urukʻ ― to consent
- յաղերս գալ ― yałers gal ― to grant, to become compassionate
- ընդ ձեռամբ գալ ― ənd jeṙamb gal ― to fall into the hands of
- գալ ընդ աղբ/ապաւառ ― gal ənd ałb/apawaṙ ― to stain, to soil oneself
- գալ ընդ ծուխ, ընդ փոշի ― gal ənd cux, ənd pʻoši ― to be smoked; to cover with dust
- գալ ընդ կուսական արգանդ ― gal ənd kusakan argand ― to be born of a virgin
- ընդ ուրուք կեանս գալ ― ənd urukʻ keans gal ― to examine the life of someone
- գալ ըստ կամաց/ըստ բանի ուրուք ― gal əst kamacʻ/əst bani urukʻ ― to listen, to give attention
- ըստ կարծեաց ուրուք գալ ― əst karceacʻ urukʻ gal ― to speak according to the opinion of some one
- սիրով գալ զմատնչաւ ― sirov gal zmatnčʻaw ― to love traitors
- գալ զայլ արամբ ― gal zayl aramb ― to love another person's husband
- գալ զտամբ իւրով ― gal ztamb iwrov ― to take care of one's own household
- զերկրաւ գալ ― zerkraw gal ― to turn, to travel round the world
- գալ զիւիք ― gal ziwikʻ ― to applicate oneself, to give oneself to
- գինւոյ գալ զակամբ ― ginwoy gal zakamb ― to see double from wine
- զօրինօք գալ ― zōrinōkʻ gal ― to keep the laws
- զանառակութեամբ գալ ― zanaṙakutʻeamb gal ― to be inclined to debauchery
- գալ զարբեցութեամբլ ― gal zarbecʻutʻeambl ― to give oneself to drink
- զընչիւք գալ ― zənčʻiwkʻ gal ― to give oneself to avarice
- զբանիւք գալ ― zbaniwkʻ gal ― to chatter, to tattle
- որքան գալ է քեզ ― orkʻan gal ē kʻez ― according to your strength
- որչափ իւր գալ էր ― orčʻapʻ iwr gal ēr ― as much as he could
- գալ ի վերայ ― gal i veray ― to assail, to come upon; to happen some misfortune
- ե՛կ ― ék ― come on! come now!
Conjugation[edit]
The template Template:xcl-conj-գամ does not use the parameter(s):mp=onPlease see Module:checkparams for help with this warning.
active
| infinitive | գալ (gal) | participle | եկեալ (ekeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | եկ- (ek-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գամ (gam) | գաս (gas) | գայ (gay) | գամք (gamkʻ) | գայք (gaykʻ) | գան (gan) | |
| imperfect | գայի (gayi) | գայիր (gayir) | գայր (gayr) | գայաք (gayakʻ) | գայիք (gayikʻ) | գային (gayin) | |
| aorist | եկի (eki) | եկիր (ekir) | եկն (ekn) | եկաք (ekakʻ) | եկիք (ekikʻ) | եկին (ekin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | գայցեմ (gaycʻem) | գայցես (gaycʻes) | գայցէ (gaycʻē) | գայցեմք (gaycʻemkʻ) | գայցէք (gaycʻēkʻ) | գայցեն (gaycʻen) | |
| aorist | եկից (ekicʻ) | եկեսցես, եկեցես (ekescʻes, ekecʻes) | եկեսցէ, եկեցէ (ekescʻē, ekecʻē) | եկեսցուք (ekescʻukʻ) | եկեսջիք (ekesǰikʻ) | եկեսցեն, եկեցեն (ekescʻen, ekecʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ե՛կ (ék) | — | — | եկա՛յք (ekáykʻ) | — | |
| cohortative | — | եկեսջի՛ր (ekesǰír) | — | — | եկեսջի՛ք (ekesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ գար (mí gar) | — | — | մի՛ գայք (mí gaykʻ) | — | |
| the conjugation is irregular! The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by եկ (ek). | |||||||
Derived terms[edit]
- անգայ (angay)
- անշրջագայ (anšrǰagay)
- անուագայութիւն (anuagayutʻiwn)
- անպարագայց (anparagaycʻ)
- ապագայ (apagay)
- առապագայ (aṙapagay)
- արեւագալ (arewagal)
- բացագայիմ (bacʻagayim)
- գալոց (galocʻ)
- գալուստ (galust)
- եօթնշրջագայք (eōtʻnšrǰagaykʻ)
- զգամ (zgam)
- հետագայ (hetagay)
- հետեւագայիկ (hetewagayik)
- ճախրագայութիւն (čaxragayutʻiwn)
- յառաջագայիմ (yaṙaǰagayim)
- յառաջագայութիւն (yaṙaǰagayutʻiwn)
- յարագայ (yaragay)
- յետագայ (yetagay)
- շաղագայ (šałagay)
- շարագայիմ (šaragayim)
- շարագայումն (šaragayumn)
- շողագայ (šołagay)
- շրջագամ (šrǰagam)
- շրջագայ (šrǰagay)
- շրջագայաբար (šrǰagayabar)
- շրջագայական (šrǰagayakan)
- շրջագայանամ (šrǰagayanam)
- շրջագայեմ (šrǰagayem)
- շրջագայիկ (šrǰagayik)
- շրջագայիմ (šrǰagayim)
- շրջագայութիւն (šrǰagayutʻiwn)
- շրջագայուն (šrǰagayun)
- ողջէգալ (ołǰēgal)
- պարագայ (paragay)
- պարագայիմ (paragayim)
- պարագայութիւն (paragayutʻiwn)
- վայրագայիմ (vayragayim)
- վերագալուստ (veragalust)
- վերագամ (veragam)
- վերագայիմ (veragayim)
- վերագայումն (veragayumn)
- տեառնագալուստ (teaṙnagalust)
Descendants[edit]
- Armenian: գալ (gal)
References[edit]
- ^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 42–43
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “գալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- ^ Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 196
Further reading[edit]
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “գամ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “գամ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Abrahamyan, Ašot (1976) Grabari jeṙnark [A Handbook of Old Armenian][1] (in Armenian), 4th edition, Yerevan: Luys
Categories:
- Armenian terms inherited from Old Armenian
- Armenian terms derived from Old Armenian
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian terms with audio links
- Armenian lemmas
- Armenian nouns
- hy:Fasteners
- Old Armenian terms inherited from Proto-Indo-European
- Old Armenian terms derived from Proto-Indo-European
- Old Armenian lemmas
- Old Armenian verbs
- Old Armenian terms with usage examples
- Old Armenian irregular verbs
- Old Armenian suppletive verbs