համբոյր
Jump to navigation
Jump to search
Old Armenian[edit]
Etymology[edit]
From Parthian *ham-bōδ; compare Parthian 𐫀𐫖𐫁𐫇𐫏𐫀𐫅 (ʾmbwyʾd /ambōyād/, “kissed”). For the constituents see համ- (ham-) and բոյր (boyr).
Noun[edit]
համբոյր • (hamboyr)
- kiss
- համբոյր ձեռաց ― hamboyr jeṙacʻ ― hand-kissing
- համբոյր Յուդայի, մատնչի ― hamboyr Yudayi, matnčʻi ― a traitor's kiss
- համբոյր տալ ումեք ― hamboyr tal umekʻ ― to embrace, to kiss
- տալ միմեանց համբոյր խաղաղութեան ― tal mimeancʻ hamboyr xałałutʻean ― to give the kiss of peace
- affection, love; affability, familiarity; union, joining together
- ի համբոյր ածել ― i hamboyr acel ― to familiarize, to tame, to domesticate
- գալ ի համբոյր ― gal i hamboyr ― to get or grow tame, familiar, to be tamed
- (grammar) spondee
Declension[edit]
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | համբոյր (hamboyr) | համբոյրք (hamboyrkʻ) | |
| genitive | համբուրի (hamburi) | համբուրից (hamburicʻ) | |
| dative | համբուրի (hamburi) | համբուրից (hamburicʻ) | |
| accusative | համբոյր (hamboyr) | համբոյրս (hamboyrs) | |
| ablative | համբուրէ (hamburē) | համբուրից (hamburicʻ) | |
| instrumental | համբուրիւ (hamburiw) | համբուրիւք (hamburiwkʻ) | |
| locative | համբուրի (hamburi) | համբոյրս (hamboyrs) |
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | համբոյր (hamboyr) | համբոյրք (hamboyrkʻ) | |
| genitive | համբուրոյ (hamburoy) | համբուրոց (hamburocʻ) | |
| dative | համբուրոյ (hamburoy) | համբուրոց (hamburocʻ) | |
| accusative | համբոյր (hamboyr) | համբոյրս (hamboyrs) | |
| ablative | համբուրոյ (hamburoy) | համբուրոց (hamburocʻ) | |
| instrumental | համբուրով (hamburov) | համբուրովք (hamburovkʻ) | |
| locative | համբոյր (hamboyr) | համբոյրս (hamboyrs) | |
| post-classical | |||
Adjective[edit]
համբոյր • (hamboyr)
- affable, gentle, mild, meek; agreeing, unanimous
- հաշտ եւ համբոյր առնել, համբոյր յարդարել ― hašt ew hamboyr aṙnel, hamboyr yardarel ― to appease, to calm, to pacify, to reconcile
- համբոյր եւ կամակ բարս ստանալ ― hamboyr ew kamak bars stanal ― to be good-tempered, gentle, amiable
Derived terms[edit]
- անհամբոյր (anhamboyr)
- անհամբուրելի (anhambureli)
- անձնահամբոյր (anjnahamboyr)
- աստուածահամբոյր (astuacahamboyr)
- բարեհամբոյր (barehamboyr)
- դառնահամբոյր (daṙnahamboyr)
- դաւանահամբոյր (dawanahamboyr)
- դժուարահամբոյր (džuarahamboyr)
- ժամահամբոյր (žamahamboyr)
- համբուրական (hamburakan)
- համբուրասէր (hamburasēr)
- համբուրեմ (hamburem)
- համբուրեցուցանեմ (hamburecʻucʻanem)
- համբուրումն (hamburumn)
- հեզահամբոյր (hezahamboyr)
- մահահամբոյր (mahahamboyr)
- ուղղահամբոյր (ułłahamboyr)
- չարահամբոյր (čʻarahamboyr)
- քաղցրահամբոյր (kʻałcʻrahamboyr)
Related terms[edit]
Descendants[edit]
- → Armenian: համբույր (hambuyr)
- → Old Georgian: ჰამბორი (hambori), ამბორი (ambori)
- Georgian: ამბორი (ambori)
Further reading[edit]
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “համբոյր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “համբոյր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 176
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 889
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “համբոյր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy