Տեղ

See also: տեղ

Armenian

Etymology

From Old Armenian Տեղ (Teł).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): /teʁ/ [teʁ]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): /deʁ/ [deʁ]

Proper noun

Տեղ • (Teġ)

1. Tegh (a village in Syunik, Armenia)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular (singulare tantum)
nominative	Տեղ (Teġ)
dative	Տեղի (Teġi)
ablative	Տեղից (Teġicʻ)
instrumental	Տեղով (Teġov)
locative	Տեղում (Teġum)
	definite forms
nominative	Տեղը/Տեղն (Teġə/Teġn)
dative	Տեղին (Teġin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	Տեղս (Teġs)
dative	Տեղիս (Teġis)
ablative	Տեղիցս (Teġicʻs)
instrumental	Տեղովս (Teġovs)
locative	Տեղումս (Teġums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	Տեղդ (Teġd)
dative	Տեղիդ (Teġid)
ablative	Տեղիցդ (Teġicʻd)
instrumental	Տեղովդ (Teġovd)
locative	Տեղումդ (Teġumd)

i-type, inanimate (Western Armenian)

	singular (singulare tantum)
nominative	Տեղ (Teġ)
dative	Տեղի (Teġi)
ablative	Տեղէ (Teġē)
instrumental	Տեղով (Teġov)
	definite forms
nominative	Տեղը/Տեղն (Teġə/Teġn)
dative	Տեղին (Teġin)
ablative	Տեղէն (Teġēn)
instrumental	Տեղովը/Տեղովն (Teġovə/Teġovn)
	1st person possessive forms (my)
nominative	Տեղս (Teġs)
dative	Տեղիս (Teġis)
ablative	Տեղէս (Teġēs)
instrumental	Տեղովս (Teġovs)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	Տեղդ (Teġd)
dative	Տեղիդ (Teġid)
ablative	Տեղէդ (Teġēd)
instrumental	Տեղովդ (Teġovd)

Descendants

• → Azerbaijani: Dığ
  • → Russian: Дыг (Dyg)
• → English: Tegh
• → Russian: Тех (Tex)

References

• Hakobyan, Tʻ. X., Melikʻ-Baxšyan, St. T., Barseġyan, H. X. (2001) “Տեղ”, in Hayastani ew harakicʻ šrǰanneri teġanunneri baṙaran [Dictionary of Toponyms of Armenia and Adjacent Regions] (in Armenian), volume V, Yerevan: University Press, page 71bc

Old Armenian

Proper noun

Տեղ • (Teł)

1. Tegh (a village in Haband, Syunik, Armenia)
   • 1297, Stepʿanos Orbelean, Patmutʿiwn nahangin Sisakan [History of the Province of Siwnikʿ] :

     Այս Սմբատ թագ կապեալ ինքեան թագաւորեաց․ և բարեպաշտ կին սորա սուրբ թագուհին Շահանդուխտ և որդիք իւր Վասակ և Սևադայ ետուն ի սուրբ եկեղեցին 6000 դրամ և զգիւղն Տեղ որ ի Համբանդ գաւառի, զոր իւր իսկ Շահանդխտոյ ի կորդոյ շինեալ էր, վասն հոգեաց բարեպաշտ և աստուածասէր թագաւորին Սմբատայ։ Եւ մեծամեծ նզովիւք դրեցին զվճիռն զի մի՛ իշխեսցէ ոք խախտել, որ է այսպէս:
     
     «Յանուն Աստուծոյ կամ եղև ինձ Շահանդխտոյ՝ դստեր Սևադայի, տալ ի Համբանդ գաւառի զանուանեալ շէնդ զՏեղ իւր ամենայն բոլոր սահմանովն, լերամբ և դաշտիւ և այլ մտիւք, զոր իմ թագաւորին Սմբատայ ինձ տուեալ էր, և իմ ի կորդոյ շէն դրեալ․ և ես յետ ելից երանելի թագաւորին իմոյ յաստեացս՝ իւր հոգւոյն ի Տաթև ի սուրբ մայրաքաղաքն և ի սուրբ նշանն ետու ի ձեռն Տեառն Յակոբայ՝ Սիւնեաց եպիսկոպոսի․ և յայսմհետէ անիշխան եմք ես և իմ որդիքս Վասակ և Սևադայ, զի ի ձեռն Աստուծոյ եմ տուեալ և ի սուրբ նշանս․ և պարտական են յամենայն տարի իմ թագաւորի հոգւոյն զՎարդավառին քառասունսն պատարագ առնել և յամենայն օր զԵրանի ում թողութիւն սաղմոսն ասել ի նոյն քառասունսն: Արդ՝ սուրբ հայրապետք՝ որ յաթոռդ յաջորդիք, պարտակա՛ն էք զայդ անխափան կատարել, և զշէնդ ազատ յամենայն հարկաց ուտել․ Աստուած ընդունելի՛ արասցէ: Արդ՝ թէ ոք ի մեր զաւակաց կամ յայլ օտարաց կամ յաւագաց, ինչ և իցէ պատճառաւ, զկնի մեր անցման զայդ շէնդ զՏեղ հանել խորհի ի Տաթևոյ և կամ հակառակ կալ մեր հոգւոյս և կամ չար և կամ այլ ինչ արքունի հարկ ի վերայ դնել, այնպիսին զիւրն մի՛ վայելեսցէ, և ամենայն չարագործաց մեղացն պարտակա՛ն եղիցի, ընդ Յուդայի և ընդ Պիղատոսի դատեսցի՛․ ընդ նեռին անիծեսցի՛, յանշէջ հուրն տանջեսցի՛, և յ318 հայրապետացն նզովեա՛լ եղիցի։ Եւ (եթէ) տաճիկ աւագութիւն լինի․ եւ յափշտակել ջանայ, յիւր հաւատէն և յիւր փեղամբարէն, որ յառաջին մարդէն մինչ ի յետինն լեալ են և լինին, նալաթ եղիցին․ երկինքն նմա հուր ցօղեսցէ՛, և երկիրս նմա փուշ և տատասկ բուսուսցէ՛, և անուն նորա և որդւոց և սիրողաց իւրոց կորիցէ՛ և ջնջեսցի՛ յերկրէ․ եւ յիշատակ նորա յլ մի՛ ևս երևեսցի։
     Եւ վասն առաւել հաստատութեան գրեցի իմ ձեռօքս զայս վճիռս ես Վասակ՝ որդի Սմբատայ թագաւորի, հրամանաւ իմ մօրս»․ Աստուած շնորհաւո՛ր արասցէ․ ի թուիս Հայոց 447․ եւ կնքեցաւ մերով մատանեաւս։ Այս պատուէր հրամանի է իմ Յակոբայ ի տունդ Սիւնեաց առ նախագահ աթոռըդ և լուսաճեմ տաճարդ Տաթևոյ յոր յոյս եդ երանելի թագաւորն մեր՝ զի պարտիք անխափան կատարել զեդեալ յիշատակս և քառասունս նորա որ վասն շինոյն Տեղայ․ որում և մեք վկայեալ մերով ձեռագրովս՝ կապեցաք անլուծանելի կապանօք զհակառակողսն այսմ, և կնքեցաք մերով մատանեաւս ի կամս Աստուծոյ։ Շնորհիւն Աստուծոյ և ես Գրիգոր՝ Սիւնեաց եպիսկոպոս, հաստատեցի զայս վճիռ որ վասն Տեղոյ շինոյն էր տուեալ սուրբ թագուհւոյն Շահանդխտոյ ի սուրբ եկեղեցիս և որդւոց իւրոց յաղագս խաղաղարար և վայելուչ թագաւորին իւրեանց Սմբատայ․ զի մի՛ ոք իշխեսցէ խախտել ի սուրբ աթոռոյս․ և որ հակառակի, ընդ Սիմոնի կախարդին գիշամահ սատտակեսցի՛․ և յԱստուծոյ և յամենայն սրբոց նզովեա՛լ եղիցի․ և զյիշատակ նորա որ կարգեալ են ի տօնս անխափան կատարեսցեն։

     Ays Smbat tʻag kapeal inkʻean tʻagaworeacʻ; ew barepašt kin sora surb tʻaguhin Šahanduxt ew ordikʻ iwr Vasak ew Sewaday etun i surb ekeġecʻin 6000 dram ew zgiwġn Teġ or i Hamband gawaṙi, zor iwr isk Šahandxtoy i kordoy šineal ēr, vasn hogeacʻ barepašt ew astuacasēr tʻagaworin Smbatay. Ew mecamec nzoviwkʻ drecʻin zvčiṙn zi mí išxescʻē okʻ xaxtel, or ē ayspēs:
     
     “Yanun Astucoy kam eġew inj Šahandxtoy, dster Sewadayi, tal i Hamband gawaṙi zanuaneal šēnd zTeġ iwr amenayn bolor sahmanovn, leramb ew daštiw ew ayl mtiwkʻ, zor im tʻagaworin Smbatay inj tueal ēr, ew im i kordoy šēn dreal; ew es yet elicʻ eraneli tʻagaworin imoy yasteacʻs, iwr hogwoyn i Tatʻew i surb mayrakʻaġakʻn ew i surb nšann etu i jeṙn Teaṙn Yakobay, Siwneacʻ episkoposi; ew yaysmhetē anišxan emkʻ es ew im ordikʻs Vasak ew Sewaday, zi i jeṙn Astucoy em tueal ew i surb nšans; ew partakan en yamenayn tari im tʻagawori hogwoyn zVardavaṙin kʻaṙasunsn patarag aṙnel ew yamenayn ōr zErani um tʻoġutʻiwn saġmosn asel i noyn kʻaṙasunsn: Ard, surb hayrapetkʻ, or yatʻoṙd yaǰordikʻ, partakán ēkʻ zayd anxapʻan katarel, ew zšēnd azat yamenayn harkacʻ utel; Astuac əndunelí arascʻē: Ard, tʻē okʻ i mer zawakacʻ kam yayl ōtaracʻ kam yawagacʻ, inčʻ ew icʻē patčaṙaw, zkni mer ancʻman zayd šēnd zTeġ hanel xorhi i Tatʻewoy ew kam hakaṙak kal mer hogwoys ew kam čʻar ew kam ayl inčʻ arkʻuni hark i veray dnel, aynpisin ziwrn mí vayelescʻē, ew amenayn čʻaragorcacʻ meġacʻn partakán eġicʻi, ənd Yudayi ew ənd Piġatosi datescʻí; ənd neṙin anicescʻí, yanšēǰ hurn tanǰescʻí, ew y318 hayrapetacʻn nzoveál eġicʻi. Ew (etʻē) tačik awagutʻiwn lini; ew yapʻštakel ǰanay, yiwr hawatēn ew yiwr pʻeġambarēn, or yaṙaǰin mardēn minčʻ i yetinn leal en ew linin, nalatʻ eġicʻin; erkinkʻn nma hur cʻōġescʻḗ, ew erkirs nma pʻuš ew tatask bususcʻḗ, ew anun nora ew ordwocʻ ew siroġacʻ iwrocʻ koricʻḗ ew ǰnǰescʻí yerkrē; ew yišatak nora yl mí ews erewescʻi.
     Ew vasn aṙawel hastatutʻean grecʻi im jeṙōkʻs zays včiṙs es Vasak, ordi Smbatay tʻagawori, hramanaw im mōrs”; Astuac šnorhawór arascʻē; i tʻuis Hayocʻ 447; ew knkʻecʻaw merov mataneaws. Ays patuēr hramani ē im Yakobay i tund Siwneacʻ aṙ naxagah atʻoṙəd ew lusačem tačard Tatʻewoy yor yoys ed eraneli tʻagaworn mer, zi partikʻ anxapʻan katarel zedeal yišataks ew kʻaṙasuns nora or vasn šinoyn Teġay; orum ew mekʻ vkayeal merov jeṙagrovs, kapecʻakʻ anlucaneli kapanōkʻ zhakaṙakoġsn aysm, ew knkʻecʻakʻ merov mataneaws i kams Astucoy. Šnorhiwn Astucoy ew es Grigor, Siwneacʻ episkopos, hastatecʻi zays včiṙ or vasn Teġoy šinoyn ēr tueal surb tʻaguhwoyn Šahandxtoy i surb ekeġecʻis ew ordwocʻ iwrocʻ yaġags xaġaġarar ew vayelučʻ tʻagaworin iwreancʻ Smbatay; zi mí okʻ išxescʻē xaxtel i surb atʻoṙoys; ew or hakaṙaki, ənd Simoni kaxardin gišamah sattakescʻí; ew yAstucoy ew yamenayn srbocʻ nzoveál eġicʻi; ew zyišatak nora or kargeal en i tōns anxapʻan katarescʻen.

     • Translation by Robert Bedrosian

       Then they selected a good and very competent man named Yakob, who had been raised in holiness and celibacy and established him in the position of bishop of Siwnik'. In his day there died Smbat, lord of Siwnik', son of Sahak, and he was laid to rest at the Bishops' Palace at Tat'ev. This Smbat himself had placed a crown on his head and ruled as king. His pious wife, the blessed Queen Shahanduxt and her sons, Vasak and Sewada, gave to the blessed church 6,000 drams and the village of Tegh in Haband district which Shahanduxt herself had built in an uncultivated spot, for the soul of the pious and God-loving King Smbat. And they wrote the following document, full of very great curses, to prevent anyone from confounding it:
       
       "In the name of God, it is my will, I, Shahanduxt, daughter of Sewada, to give the hamlet named Tegh in Haband district with all its borders, mountains, fields, and other income, which my King Smbat gave to me and where I built this hamlet in an uncultivated spot. After the departure from this world of my venerable king, I give it for his soul to the blessed monastery complex of Tat'ev and to the Holy Cross, by means of the bishop of Siwnik', Lord Yakob. Henceforth I and my sons Vasak and Sewada are no longer the owners, since I have given [Tegh] by the hand of God and the Holy Cross. Now it is required that every year on the Feast of Transfiguration (Vardavar’) there be recited for the soul of my king fifty masses, and that on each of the days the psalm be recited, which begins 'Blessed are those whose sins are forgiven.' You blessed patriarchs who succeed on the throne are obliged to fulfil these [terms] without hindrance, and you shall eat [the produce] of this hamlet, free of all taxation. May God make this acceptable. Now should any of our descendants, or foreigners, or nobles, for whatever reason after our passing think to remove this hamlet of Tegh from Tat'ev and/or go against our spiritual [provisions]; should a king, evil or otherwise, impose a tax [on the property], may such a one not enjoy what belongs to him, and may he be held accountable for the sins of all kinds of evil doers, and may he be condemned along with Judas and Pilate. May he be cursed with the antichrist and tortured in the uquenchable fire and be anathematized by the 318 patriarchs. Now should a Tachik have seniority and attempt to ravish it, may he be cursed by his faith and prophet (p’eghambar) and from the [time of the] first man [by all prophets] who have been and will be, forever. May fire fall on his head from the sky; may the earth produce thorns and thistles for such a one; may his name be lost and blotted out along with the names of his children and their beloved ones. May his memory never be recalled.
       For added confirmation I, Vasak, son of King Smbat, have written this deed with my own hand, at my mother's command. May God accept it. [Done] in 447 of the Armenian Era [A.D. 998] and stamped with our signet rings.
       [Confirmation] is also the order of myself, Yakob, [bishop] of the House of Siwnik', occupant of the [ecclesiastical] throne at the temple of Tat'ev, in whom our venerable king placed confidence. It is obligatory that [the provisions of this deed] for his memory be carried out without obstruction and also that the quarantines [be recited for him], for the hamlet of Tegh. We have witnessed this with our signature and bound it with unbreakable strictures against those who are contrary and, by the will of God, we have stamped it with our signet ring.
       By the grace of God, I, too, Grigor, bishop of Siwnik', confirm this deed regarding the hamlet of Tegh which has been given by the blessed Queen Shahanduxt and her sons to the Holy Church in memory of their peace-loving and comely King Smbat. Let no one dare to take this from the holy see. Let those who oppose it be ripped to shreds and perish with Simon Magus, and be cursed by God and all the saints. May the memorial which [Smbat's family] has designated for him on the holidays be conducted without hindrance."

Declension

a-type

	singular (uncountable)
nominative	Տեղ (Teł)
genitive	Տեղայ (Tełay)
dative	Տեղայ (Tełay)
accusative	Տեղ (Teł)
ablative	Տեղայ (Tełay)
instrumental	Տեղաւ (Teław)
locative	Տեղ (Teł)

o-type

	singular (uncountable)
nominative	Տեղ (Teł)
genitive	Տեղոյ (Tełoy)
dative	Տեղոյ (Tełoy)
accusative	Տեղ (Teł)
ablative	Տեղոյ (Tełoy)
instrumental	Տեղով (Tełov)
locative	Տեղ (Teł)

Descendants

• Armenian: Տեղ (Teġ)
  • → Azerbaijani: Dığ
    • → Russian: Дыг (Dyg)
  • → English: Tegh
  • → Russian: Тех (Tex)