արթուն

Armenian

Etymology

From Old Armenian արթուն (artʻun).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /ɑɾˈtʰun/, [ɑɾtʰún]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɑɾˈtun/, [ɑɾtʰún]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Adjective

արթուն • (artʻun) (superlative ամենաարթուն)

1. awake
2. watchful, alert

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	արթուն (artʻun)	արթուններ (artʻunner)
dative	արթունի (artʻuni)	արթունների (artʻunneri)
ablative	արթունից (artʻunicʻ)	արթուններից (artʻunnericʻ)
instrumental	արթունով (artʻunov)	արթուններով (artʻunnerov)
locative	արթունում (artʻunum)	արթուններում (artʻunnerum)
	definite forms
nominative	արթունը/արթունն (artʻunə/artʻunn)	արթունները/արթուններն (artʻunnerə/artʻunnern)
dative	արթունին (artʻunin)	արթուններին (artʻunnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	արթունս (artʻuns)	արթուններս (artʻunners)
dative	արթունիս (artʻunis)	արթուններիս (artʻunneris)
ablative	արթունիցս (artʻunicʻs)	արթուններիցս (artʻunnericʻs)
instrumental	արթունովս (artʻunovs)	արթուններովս (artʻunnerovs)
locative	արթունումս (artʻunums)	արթուններումս (artʻunnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	արթունդ (artʻund)	արթուններդ (artʻunnerd)
dative	արթունիդ (artʻunid)	արթուններիդ (artʻunnerid)
ablative	արթունիցդ (artʻunicʻd)	արթուններիցդ (artʻunnericʻd)
instrumental	արթունովդ (artʻunovd)	արթուններովդ (artʻunnerovd)
locative	արթունումդ (artʻunumd)	արթուններումդ (artʻunnerumd)

Old Armenian

Etymology

արթ- (artʻ-) +‎ -ուն (-un)

Adjective

արթուն • (artʻun)

1. awake

   քուն ընդ արթունս լինիմ ― kʻun ənd artʻuns linim ― to doze, to drowse, to be half asleep

2. watchful, alert, vigilant

   արթուն կալ ― artʻun kal ― to watch

   • 16th century, Grigoris Ałtʻamarcʻi, Tałer [Poems] :

     Առ յոտըս երջանիկ րաբունապետի՝
     Գրիգորիոս անուն արթուն հըսկողի,
     Քաջ հըռետոր անյաղթ փիլիսոփայի
     Եւ երիցս երանեալ մեծ վարժապետի։

     Aṙ yotəs erǰanik rabunapeti,
     Grigorios anun artʻun həskoġi,
     Kʻaǰ həṙetor anyaġtʻ pʻilisopʻayi
     Ew ericʻs eraneal mec varžapeti.

     • Translation by S. Peter Cowe

       At the feet of fortunate rabunapet
       The vigilant watchful one, Grigoris by name
       The excellent rhetorician, the invincible philosopher,
       And thrice-blessed great teacher.

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	արթուն (artʻun)		արթունք (artʻunkʻ)
genitive	արթոյ (artʻoy)		արթոց (artʻocʻ)
dative	արթոյ (artʻoy)		արթոց (artʻocʻ)
accusative	արթուն (artʻun)		արթունս (artʻuns)
ablative	արթոյ (artʻoy)		արթոց (artʻocʻ)
instrumental	արթով (artʻov)		արթովք (artʻovkʻ)
locative	արթուն (artʻun)		արթունս (artʻuns)

Descendants

• Armenian: արթուն (artʻun)

Further reading

• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “արթուն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “արթուն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy