խորհ

Armenian

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian խորհ (xorh).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /χoɾh/, [χoɾh]
• (Western Armenian) IPA^(key): /χoɾh/, [χoɾh]

Noun

խորհ • (xorh)

1. (dated, poetic) Alternative form of խոհ (xoh)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	խորհ (xorh)	խորհեր (xorher)
dative	խորհի (xorhi)	խորհերի (xorheri)
ablative	խորհից (xorhicʻ)	խորհերից (xorhericʻ)
instrumental	խորհով (xorhov)	խորհերով (xorherov)
locative	խորհում (xorhum)	խորհերում (xorherum)
	definite forms
nominative	խորհը/խորհն (xorhə/xorhn)	խորհերը/խորհերն (xorherə/xorhern)
dative	խորհին (xorhin)	խորհերին (xorherin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	խորհս (xorhs)	խորհերս (xorhers)
dative	խորհիս (xorhis)	խորհերիս (xorheris)
ablative	խորհիցս (xorhicʻs)	խորհերիցս (xorhericʻs)
instrumental	խորհովս (xorhovs)	խորհերովս (xorherovs)
locative	խորհումս (xorhums)	խորհերումս (xorherums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	խորհդ (xorhd)	խորհերդ (xorherd)
dative	խորհիդ (xorhid)	խորհերիդ (xorherid)
ablative	խորհիցդ (xorhicʻd)	խորհերիցդ (xorhericʻd)
instrumental	խորհովդ (xorhovd)	խորհերովդ (xorherovd)
locative	խորհումդ (xorhumd)	խորհերումդ (xorherumd)

---

Old Armenian

Alternative forms

• -խոհ- (-xoh-) (in compounds, classically only at the end of compounds)
• -խոխ (-xox) (in one compound)

Etymology

Certainly an Iranian borrowing, but the exact source is uncertain.

Perhaps from a descendant of Proto-Iranian *hwar- (“to take, grasp”), in the sense "to grasp in mind": compare Khotanese [script needed] (hvarāka-, “grasping; robber”).

Compare also Southern Kurdish ھۊر (hür, “thought, memory”).

Noun

խորհ • (xorh)

1. thought

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	խորհ (xorh)		խորհք (xorhkʻ)
genitive	խորհոյ (xorhoy)		խորհոց (xorhocʻ)
dative	խորհոյ (xorhoy)		խորհոց (xorhocʻ)
accusative	խորհ (xorh)		խորհս (xorhs)
ablative	խորհոյ (xorhoy)		խորհոց (xorhocʻ)
instrumental	խորհով (xorhov)		խորհովք (xorhovkʻ)
locative	խորհ (xorh)		խորհս (xorhs)
post-classical

i-type

	singular		plural
nominative	խորհ (xorh)		խորհք (xorhkʻ)
genitive	խորհի (xorhi)		խորհից (xorhicʻ)
dative	խորհի (xorhi)		խորհից (xorhicʻ)
accusative	խորհ (xorh)		խորհս (xorhs)
ablative	խորհէ (xorhē)		խորհից (xorhicʻ)
instrumental	խորհիւ (xorhiw)		խորհիւք (xorhiwkʻ)
locative	խորհի (xorhi)		խորհս (xorhs)
post-classical

Derived terms

Derived terms

• ամբողջախոհ (ambołǰaxoh)
• ամբողջախոհագոյն (ambołǰaxohagoyn)
• ամենախոհութիւն (amenaxohutʻiwn)
• այլախորհ (aylaxorh)
• անամբողջախոհ (anambołǰaxoh)
• անիրաւախոհ (anirawaxoh)
• անիրաւախորհ (anirawaxorh)
• անխոհ (anxoh)
• անխոհագոյն (anxohagoyn)
• անխոհականապէս (anxohakanapēs)
• անխոհականութիւն (anxohakanutʻiwn)
• անխոհեմ (anxohem)
• անխոհեմութիւն (anxohemutʻiwn)
• անխոհութիւն (anxohutʻiwn)
• անխորհելի (anxorheli)
• անողջախոհ (anołǰaxoh)
• անտրամախոհ (antramaxoh)
• անտրամախոհաբար (antramaxohabar)
• անտրամախոհական (antramaxohakan)
• աշխարհախորհ (ašxarhaxorh)
• ապաժուժախոհ (apažužaxoh)
• առողջախոհութիւն (aṙołǰaxohutʻiwn)
• աստուածախոհ (astuacaxoh)
• արդարախոհ (ardaraxoh)
• արդարախոհութիւն (ardaraxohutʻiwn)
• արդարախորհ (ardaraxorh)
• բազմախորհ (bazmaxorh)
• բաղախոհական (bałaxohakan)
• բաղախոհիմ (bałaxohim)
• բաղախոհութիւն (bałaxohutʻiwn)
• բաղխոհական (bałxohakan)
• բաղխոհիմ (bałxohim)
• բաղխոհութիւն (bałxohutʻiwn)
• բարեխոհ (barexoh)
• բարեխոհութիւն (barexohutʻiwn)
• բարեխորհ (barexorh)
• բարեխորհիմ (barexorhim)
• բարեխորհող (barexorhoł)
• բարեխորհութիւն (barexorhutʻiwn)
• բղջախոհ (błǰaxoh)
• բղջախոհական (błǰaxohakan)
• բղջախոհութիւն (błǰaxohutʻiwn)
• բողջախոհ (bołǰaxoh)
• բողջախոհութիւն (bołǰaxohutʻiwn)
• երկնախոհ (erknaxoh)
• երկնախորհ (erknaxorh)
• զայլախորհ (zaylaxorh)
• զանազանախոհ (zanazanaxoh)
• իմաստախոհ (imastaxoh)
• իմաստախոհութիւն (imastaxohutʻiwn)
• իմաստախորհ (imastaxorh)
• իմաստնախորհ (imastnaxorh)
• ինքնախոհ (inkʻnaxoh)
• իրաւախոհ (irawaxoh)
• իրաւախորհ (irawaxorh)
• իրաւախորհողութիւն (irawaxorhołutʻiwn)
• խակախորհութիւն (xakaxorhutʻiwn)
• խոհական (xohakan)
• խոհականաբար (xohakanabar)
• խոհականագոյն (xohakanagoyn)
• խոհականալիր (xohakanalir)
• խոհականամ (xohakanam)
• խոհականապէս (xohakanapēs)
• խոհականութիւն (xohakanutʻiwn)
• խոհեմ (xohem)
• խոհեմաբար (xohemabar)
• խոհեմագոյն (xohemagoyn)
• խոհեմազարդ (xohemazard)
• խոհեմական (xohemakan)
• խոհեմականութիւն (xohemakanutʻiwn)
• խոհեմակից (xohemakicʻ)
• խոհեմամիտ (xohemamit)
• խոհեմանամ (xohemanam)
• խոհեմասիրաբար (xohemasirabar)
• խոհեմասիրապէս (xohemasirapēs)
• խոհեմասիրեմ (xohemasirem)
• խոհեմասիրութիւն (xohemasirutʻiwn)
• խոհեմեմ (xohemem)
• խոհեմընթաց (xoheməntʻacʻ)
• խոհեմութիւն (xohemutʻiwn)
• խոհեմտութիւն (xohemtutʻiwn)
• խոհեցողական (xohecʻołakan)
• խոհեցողութիւն (xohecʻołutʻiwn)
• խոհընտիր (xohəntir)
• խոհիմ (xohim)
• խոհող (xohoł)
• խոհումն (xohumn)
• խոհուն (xohun)
• խորհաբանեմ (xorhabanem)
• խորհակից (xorhakicʻ)
• խորհեմ (xorhem)
• խորհեցողական (xorhecʻołakan)
• խորհեցողութիւն (xorhecʻołutʻiwn)
• խորհեցումն (xorhecʻumn)
• խորհիմ (xorhim)
• խորհումն (xorhumn)
• խորհուրդ (xorhurd)
• կամախոհ (kamaxoh)
• համախոխ (hamaxox)
• համախոհ (hamaxoh)
• համախոհակ (hamaxohak)
• համախոհութիւն (hamaxohutʻiwn)
• համախորհ (hamaxorh)
• հաստատախորհ (hastataxorh)
• հաւասարախոհ (hawasaraxoh)
• հելլենախոհ (hellenaxoh)
• հնարախոհութիւն (hnaraxohutʻiwn)
• հոմախոհ (homaxoh)
• հպարտակախոհ (hpartakaxoh)
• ճշմարտախոհ (čšmartaxoh)
• մակխոհութիւն (makxohutʻiwn)
• մանկախոհ (mankaxoh)
• մարդախոհ (mardaxoh)
• մեծախոհ (mecaxoh)
• մեծախոհեմութիւն (mecaxohemutʻiwn)
• մեծախոհութիւն (mecaxohutʻiwn)
• մերախոհ (meraxoh)
• միախոհ (miaxoh)
• միախորհ (miaxorh)
• մշտախոհ (mštaxoh)
• մտախոհ (mtaxoh)
• մտախոհիմ (mtaxohim)
• մտախոհութիւն (mtaxohutʻiwn)
• մտախորհ (mtaxorh)
• մտախորհութիւն (mtaxorhutʻiwn)
• յառաջախոհ (yaṙaǰaxoh)
• յառաջախոհութիւն (yaṙaǰaxohutʻiwn)
• յետնախոհութիւն (yetnaxohutʻiwn)
• նախախոհութիւն (naxaxohutʻiwn)
• նախախորհեալ (naxaxorheal)
• նախախորհութիւն (naxaxorhutʻiwn)
• նանրախոհութիւն (nanraxohutʻiwn)
• նենգախոհ (nengaxoh)
• նենգախոհութիւն (nengaxohutʻiwn)
• ներխոհեմ (nerxohem)
• ներխոհեմական (nerxohemakan)
• ներտրամախոհական (nertramaxohakan)
• ներտրամախոհութիւն (nertramaxohutʻiwn)
• նկնախոհ (nknaxoh)
• նոյնախոհ (noynaxoh)
• նոյնախոհութիւն (noynaxohutʻiwn)
• նոյնախորհ (noynaxorh)
• նուաստախոհ (nuastaxoh)
• նուաստախոհութիւն (nuastaxohutʻiwn)
• ողջախոհ (ołǰaxoh)
• ողջախոհաբար (ołǰaxohabar)
• ողջախոհագոյն (ołǰaxohagoyn)
• ողջախոհանամ (ołǰaxohanam)
• ողջախոհապէս (ołǰaxohapēs)
• ողջախոհարան (ołǰaxoharan)
• ողջախոհացուցանեմ (ołǰaxohacʻucʻanem)
• ողջախոհացուցիչ (ołǰaxohacʻucʻičʻ)
• ողջախոհեմ (ołǰaxohem)
• ողջախոհեցուցանեմ (ołǰaxohecʻucʻanem)
• ողջախոհիմ (ołǰaxohim)
• ողջախոհութիւն (ołǰaxohutʻiwn)
• ողջախորհ (ołǰaxorh)
• ուղղախոհ (ułłaxoh)
• ուղղախորհ (ułłaxorh)
• ունայնախոհ (unaynaxoh)
• ունայնախորհ (unaynaxorh)
• չարախոհ (čʻaraxoh)
• չարախոհութիւն (čʻaraxohutʻiwn)
• չարախորհ (čʻaraxorh)
• չարախորհող (čʻaraxorhoł)
• չարախորհութիւն (čʻaraxorhutʻiwn)
• սնոտիախորհող (snotiaxorhoł)
• վսամախոհ (vsamaxoh)
• վսեմախոհ (vsemaxoh)
• վսեմախոհութիւն (vsemaxohutʻiwn)
• տառապելախոհութիւն (taṙapelaxohutʻiwn)
• տարախոհ (taraxoh)
• տարախոհական (taraxohakan)
• տարախոհութիւն (taraxohutʻiwn)
• տարախոհումն (taraxohumn)
• տարախորհ (taraxorh)
• տրամախոհ (tramaxoh)
• տրամախոհական (tramaxohakan)
• տրամախոհիմ (tramaxohim)
• տրամախոհութիւն (tramaxohutʻiwn)
• տրամախորհիմ (tramaxorhim)
• քաջախոհ (kʻaǰaxoh)
• քաջախոհագոյն (kʻaǰaxohagoyn)
• քաջախոհակ (kʻaǰaxohak)
• քաջախոհեմ (kʻaǰaxohem)
• քաջախորհակ (kʻaǰaxorhak)
• օտարախոհ (ōtaraxoh)

Descendants

• → Armenian: խորհ (xorh), խոհ (xoh)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խորհ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 409–410
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “խորհ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 975c
• Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 149–150
• J̌ahukyan, Geworg (2010) “խորհ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 345a
• Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 624
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “խորհ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Rastorgujeva, V. S., Edelʹman, D. I. (2007) Etimologičeskij slovarʹ iranskix jazykov [Etymological Dictionary of Iranian Languages] (in Russian), volume III, Moscow: Vostochnaya Literatura, page 477