ճիմ

Armenian

Alternative forms

dialects

• dialectal forms recorded in literary-like orthography
  • ճիմ (čim) — Ararat, Erzurum, Shirak
  • ճումն (čumn) — Ganja, Karabakh
  • ճումբ (čumb) — Ganja, Lori, Ghazakh, Shulaver
  • չիմ (čʻim) — Palu, Bitlis, Bulanık, Sasun, Kakavaberd, Erzurum

Etymology

From Middle Armenian ճիմ (čim), a Turkic borrowing.

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /t͡ʃim/, [t͡ʃim]
• (Western Armenian) IPA^(key): /d͡ʒim/, [d͡ʒim]

Noun

ճիմ • (čim)

1. sod, turf
   • 1860, Perch Proshyan, Sos ew Varditʻer [Sos and Varditer] :

     Հետո միտքն ընկավ, որ էս օրը, թե չոլի դաղձը (պիտնա, անանուխ) ճմով հանես շուռ տված, քոքը դուսն արած, կանաչը ներքև տնկես, կփոխվի սուսամբար, ընդուր համար գնաց մի քանի կունձը (ճիմ) կտրեց դաղձալի տեղերիցը, բերուց մի քանի տեղերում շուռ տված տնկեց, որ սուսամբար դառնա։

     Heto mitkʻn ənkav, or ēs ōrə, tʻe čʻoli daġjə (pitna, ananux) čmov hanes šuṙ tvac, kʻokʻə dusn arac, kanačʻə nerkʻew tnkes, kpʻoxvi susambar, əndur hamar gnacʻ mi kʻani kunjə (čim) ktrecʻ daġjali teġericʻə, berucʻ mi kʻani teġerum šuṙ tvac tnkecʻ, or susambar daṙna.

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ճիմ (čim)	ճմեր (čmer)
dative	ճմի (čmi)	ճմերի (čmeri)
ablative	ճմից (čmicʻ)	ճմերից (čmericʻ)
instrumental	ճմով (čmov)	ճմերով (čmerov)
locative	ճմում (čmum)	ճմերում (čmerum)
	definite forms
nominative	ճիմը/ճիմն (čimə/čimn)	ճմերը/ճմերն (čmerə/čmern)
dative	ճմին (čmin)	ճմերին (čmerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ճիմս (čims)	ճմերս (čmers)
dative	ճմիս (čmis)	ճմերիս (čmeris)
ablative	ճմիցս (čmicʻs)	ճմերիցս (čmericʻs)
instrumental	ճմովս (čmovs)	ճմերովս (čmerovs)
locative	ճմումս (čmums)	ճմերումս (čmerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ճիմդ (čimd)	ճմերդ (čmerd)
dative	ճմիդ (čmid)	ճմերիդ (čmerid)
ablative	ճմիցդ (čmicʻd)	ճմերիցդ (čmericʻd)
instrumental	ճմովդ (čmovd)	ճմերովդ (čmerovd)
locative	ճմումդ (čmumd)	ճմերումդ (čmerumd)

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ճիմ (čim)	ճիմեր (čimer)
dative	ճիմի (čimi)	ճիմերի (čimeri)
ablative	ճիմից (čimicʻ)	ճիմերից (čimericʻ)
instrumental	ճիմով (čimov)	ճիմերով (čimerov)
locative	ճիմում (čimum)	ճիմերում (čimerum)
	definite forms
nominative	ճիմը/ճիմն (čimə/čimn)	ճիմերը/ճիմերն (čimerə/čimern)
dative	ճիմին (čimin)	ճիմերին (čimerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ճիմս (čims)	ճիմերս (čimers)
dative	ճիմիս (čimis)	ճիմերիս (čimeris)
ablative	ճիմիցս (čimicʻs)	ճիմերիցս (čimericʻs)
instrumental	ճիմովս (čimovs)	ճիմերովս (čimerovs)
locative	ճիմումս (čimums)	ճիմերումս (čimerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ճիմդ (čimd)	ճիմերդ (čimerd)
dative	ճիմիդ (čimid)	ճիմերիդ (čimerid)
ablative	ճիմիցդ (čimicʻd)	ճիմերիցդ (čimericʻd)
instrumental	ճիմովդ (čimovd)	ճիմերովդ (čimerovd)
locative	ճիմումդ (čimumd)	ճիմերումդ (čimerumd)

References

• Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “ճիմ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 715a
• Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “ճիմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 200a
• Sargsyan, Artem et al., editors (2007), “չիմ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume IV, Yerevan: Hayastan, page 410b
• Sargsyan, Artem et al., editors (2004), “ճիմ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume III, Yerevan: Hayastan, page 388b

---

Middle Armenian

Etymology

A Turkic borrowing. Compare Turkish çim (“grass, lawn, turf”), Azerbaijani çim (“turf, sod”), Kazakh шым (şym, “turf, sod”), Kyrgyz чым (cım), Chagatai چيم (čim, “turf, sod”). Udi ճում (čum) is related.

Noun

ճիմ • (čim)

1. sod, turf

Descendants

• Armenian: ճիմ (čim)

References

• Eremia Meġrecʻi (1698) “ճիմ”, in Baṙgirkʻ hayocʻ [Armenian Dictionary] (in Armenian), Livorno: Sargis Evdokiacʻi Sahetʻči Press, page 198
• Budagov, Lazarʹ (1869) Sravnitelʹnyj slovarʹ turecko-tatarskix narěčij [Comparative Dictionary of Turko-Tatar Dialects] (in Russian), volume I, Saint Petersburg: Imperial Academy of Sciences, page 487a
• Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “ճիմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 200a
• Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “ճիմ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 474a