ճչալ
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- ճչել (ččʻel)
Etymology
[edit]From Old Armenian ճչեմ (ččʻem).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /t͡ʃəˈt͡ʃʰɑl/, [t͡ʃət͡ʃʰɑ́l]
- (Western Armenian) IPA(key): /d͡ʒəˈt͡ʃɑl/, [d͡ʒət͡ʃʰɑ́l]
Verb
[edit]ճչալ • (ččʻal)
- to screech, scream, cry
- ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 39:[1]
- ճչալ․ ցիկարէ
- ččʻal; cʻikarē
- ճչալ (ččʻal) = cigar
- ճչալ․ ցիկարէ
Inflection
[edit]-al conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | ճչալ (ččʻal) | imperfective converb | ճչում (ččʻum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | — | simultaneous converb | ճչալիս (ččʻalis) | ||||
| causative | — | perfective converb | ճչացել (ččʻacʻel) | ||||
| aorist stem | ճչաց- (ččʻacʻ-) | future converb I | ճչալու (ččʻalu) | ||||
| resultative participle | ճչացած (ččʻacʻac) | future converb II | ճչալիք (ččʻalikʻ) | ||||
| subject participle | ճչացող (ččʻacʻoġ) | connegative converb | ճչա (ččʻa) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | ճչում եմ (ččʻum em) | ճչում ես (ččʻum es) | ճչում է (ččʻum ē) | ճչում ենք (ččʻum enkʻ) | ճչում եք (ččʻum ekʻ) | ճչում են (ččʻum en) | |
| past imperfective | ճչում էի (ččʻum ēi) | ճչում էիր (ččʻum ēir) | ճչում էր (ččʻum ēr) | ճչում էինք (ččʻum ēinkʻ) | ճչում էիք (ččʻum ēikʻ) | ճչում էին (ččʻum ēin) | |
| future | ճչալու եմ (ččʻalu em) | ճչալու ես (ččʻalu es) | ճչալու է (ččʻalu ē) | ճչալու ենք (ččʻalu enkʻ) | ճչալու եք (ččʻalu ekʻ) | ճչալու են (ččʻalu en) | |
| past future | ճչալու էի (ččʻalu ēi) | ճչալու էիր (ččʻalu ēir) | ճչալու էր (ččʻalu ēr) | ճչալու էինք (ččʻalu ēinkʻ) | ճչալու էիք (ččʻalu ēikʻ) | ճչալու էին (ččʻalu ēin) | |
| present perfect | ճչացել եմ (ččʻacʻel em) | ճչացել ես (ččʻacʻel es) | ճչացել է (ččʻacʻel ē) | ճչացել ենք (ččʻacʻel enkʻ) | ճչացել եք (ččʻacʻel ekʻ) | ճչացել են (ččʻacʻel en) | |
| pluperfect | ճչացել էի (ččʻacʻel ēi) | ճչացել էիր (ččʻacʻel ēir) | ճչացել էր (ččʻacʻel ēr) | ճչացել էինք (ččʻacʻel ēinkʻ) | ճչացել էիք (ččʻacʻel ēikʻ) | ճչացել էին (ččʻacʻel ēin) | |
| aorist (past perfective) | ճչացի (ččʻacʻi) | ճչացիր (ččʻacʻir) | ճչաց (ččʻacʻ) | ճչացինք (ččʻacʻinkʻ) | ճչացիք (ččʻacʻikʻ) | ճչացին (ččʻacʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | ճչամ (ččʻam) | ճչաս (ččʻas) | ճչա (ččʻa) | ճչանք (ččʻankʻ) | ճչաք (ččʻakʻ) | ճչան (ččʻan) | |
| past | ճչայի (ččʻayi) | ճչայիր (ččʻayir) | ճչար (ččʻar) | ճչայինք (ččʻayinkʻ) | ճչայիք (ččʻayikʻ) | ճչային (ččʻayin) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կճչամ (kččʻam) | կճչաս (kččʻas) | կճչա (kččʻa) | կճչանք (kččʻankʻ) | կճչաք (kččʻakʻ) | կճչան (kččʻan) | |
| past | կճչայի (kččʻayi) | կճչայիր (kččʻayir) | կճչար (kččʻar) | կճչայինք (kččʻayinkʻ) | կճչայիք (kččʻayikʻ) | կճչային (kččʻayin) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | ճչա՛ (ččʻá) | — | — | ճչացե՛ք (ččʻacʻékʻ) | — | ||
| *colloquial | |||||||
-al negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չճչալ (čʻččʻal) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չճչացած (čʻččʻacʻac) | ||||||
| subject participle | չճչացող (čʻččʻacʻoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ ճչում (čʻem ččʻum) | չես ճչում (čʻes ččʻum) | չի ճչում (čʻi ččʻum) | չենք ճչում (čʻenkʻ ččʻum) | չեք ճչում (čʻekʻ ččʻum) | չեն ճչում (čʻen ččʻum) | |
| past imperfective | չէի ճչում (čʻēi ččʻum) | չէիր ճչում (čʻēir ččʻum) | չէր ճչում (čʻēr ččʻum) | չէինք ճչում (čʻēinkʻ ččʻum) | չէիք ճչում (čʻēikʻ ččʻum) | չէին ճչում (čʻēin ččʻum) | |
| future | չեմ ճչալու (čʻem ččʻalu) | չես ճչալու (čʻes ččʻalu) | չի ճչալու (čʻi ččʻalu) | չենք ճչալու (čʻenkʻ ččʻalu) | չեք ճչալու (čʻekʻ ččʻalu) | չեն ճչալու (čʻen ččʻalu) | |
| past future | չէի ճչալու (čʻēi ččʻalu) | չէիր ճչալու (čʻēir ččʻalu) | չէր ճչալու (čʻēr ččʻalu) | չէինք ճչալու (čʻēinkʻ ččʻalu) | չէիք ճչալու (čʻēikʻ ččʻalu) | չէին ճչալու (čʻēin ččʻalu) | |
| present perfect | չեմ ճչացել (čʻem ččʻacʻel) | չես ճչացել (čʻes ččʻacʻel) | չի ճչացել (čʻi ččʻacʻel) | չենք ճչացել (čʻenkʻ ččʻacʻel) | չեք ճչացել (čʻekʻ ččʻacʻel) | չեն ճչացել (čʻen ččʻacʻel) | |
| pluperfect | չէի ճչացել (čʻēi ččʻacʻel) | չէիր ճչացել (čʻēir ččʻacʻel) | չէր ճչացել (čʻēr ččʻacʻel) | չէինք ճչացել (čʻēinkʻ ččʻacʻel) | չէիք ճչացել (čʻēikʻ ččʻacʻel) | չէին ճչացել (čʻēin ččʻacʻel) | |
| aorist (past perfective) | չճչացի (čʻččʻacʻi) | չճչացիր (čʻččʻacʻir) | չճչաց (čʻččʻacʻ) | չճչացինք (čʻččʻacʻinkʻ) | չճչացիք (čʻččʻacʻikʻ) | չճչացին (čʻččʻacʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չճչամ (čʻččʻam) | չճչաս (čʻččʻas) | չճչա (čʻččʻa) | չճչանք (čʻččʻankʻ) | չճչաք (čʻččʻakʻ) | չճչան (čʻččʻan) | |
| past | չճչայի (čʻččʻayi) | չճչայիր (čʻččʻayir) | չճչար (čʻččʻar) | չճչայինք (čʻččʻayinkʻ) | չճչայիք (čʻččʻayikʻ) | չճչային (čʻččʻayin) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ ճչա (čʻem ččʻa) | չես ճչա (čʻes ččʻa) | չի ճչա (čʻi ččʻa) | չենք ճչա (čʻenkʻ ččʻa) | չեք ճչա (čʻekʻ ččʻa) | չեն ճչա (čʻen ččʻa) | |
| past | չէի ճչա (čʻēi ččʻa) | չէիր ճչա (čʻēir ččʻa) | չէր ճչա (čʻēr ččʻa) | չէինք ճչա (čʻēinkʻ ččʻa) | չէիք ճչա (čʻēikʻ ččʻa) | չէին ճչա (čʻēin ččʻa) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ ճչա (mí ččʻa) | — | — | մի՛ ճչացեք (mí ččʻacʻekʻ) | — | ||
| *colloquial | |||||||
| declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular (singulare tantum) | ||||||||
| nominative | ճչալ (ččʻal) | |||||||
| dative | ճչալու (ččʻalu) | |||||||
| ablative | ճչալուց (ččʻalucʻ) | |||||||
| instrumental | ճչալով (ččʻalov) | |||||||
| locative | ճչալում (ččʻalum) | |||||||
| definite forms | ||||||||
| nominative | ճչալը/ճչալն (ččʻalə/ččʻaln) | |||||||
| dative | ճչալուն (ččʻalun) | |||||||
| 1st person possessive forms (my) | ||||||||
| nominative | ճչալս (ččʻals) | |||||||
| dative | ճչալուս (ččʻalus) | |||||||
| ablative | ճչալուցս (ččʻalucʻs) | |||||||
| instrumental | ճչալովս (ččʻalovs) | |||||||
| locative | ճչալումս (ččʻalums) | |||||||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||||||
| nominative | ճչալդ (ččʻald) | |||||||
| dative | ճչալուդ (ččʻalud) | |||||||
| ablative | ճչալուցդ (ččʻalucʻd) | |||||||
| instrumental | ճչալովդ (ččʻalovd) | |||||||
| locative | ճչալումդ (ččʻalumd) | |||||||
References
[edit]- ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 233