अपुत्र

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• অপুত্ৰ (Assamese script)
• ᬅᬧᬸᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
• অপুত্র (Bengali script)
• 𑰀𑰢𑰲𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀧𑀼𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
• အပုတြ (Burmese script)
• અપુત્ર (Gujarati script)
• ਅਪੁਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌅𑌪𑍁𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦄꦥꦸꦠꦿ (Javanese script)
• 𑂃𑂣𑂳𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಅಪುತ್ರ (Kannada script)
• អបុត្រ (Khmer script)
• ອປຸຕ຺ຣ (Lao script)
• അപുത്ര (Malayalam script)
• ᠠᢒᡠᢠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘀𑘢𑘳𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠠᢒᠤᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦠𑧂𑧔𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐥𑐸𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
• ଅପୁତ୍ର (Odia script)
• ꢂꢦꢸꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆥𑆶𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖀𑖢𑖲𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
• අපුත්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩰𑩒𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚀𑚞𑚰𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
• அபுத்ர (Tamil script)
• అపుత్ర (Telugu script)
• อปุตฺร (Thai script)
• ཨ་པུ་ཏྲ (Tibetan script)
• 𑒁𑒣𑒳𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨞𑨃𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

अ- (a-, “not, un-”) +‎ पुत्र (putra, “son”). The compound was likely formed in the Proto-Indo-Iranian stage as *apútras; compare Avestan 𐬀𐬞𐬎𐬚𐬭𐬀 (apuθra, “without sons, childless”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɐ.pút.ɾɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɐˈput̪.ɾɐ/

Adjective

अपुत्र • (apútra) stem

1. without sons; sonless
   • c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa 5.3.1.13:

     अथ श्वो भूते । परिवृत्त्यै गृहान्परेत्य नैर्ऋतं चरुं निर्वपति या वा अपुत्रा पत्नी सा परिवृत्ती स कृष्णानां व्रीहीणां नखैर्निर्भिद्य तण्डुलान्नैर्ऋतं चरुं श्रपयति स जुहोत्येष ते निर्ऋते भागस्तं जुषस्व स्वाहेति या वा अपुत्रा पत्नी सा निर्ऋतिगृहीता तद्यदेवास्य अत्र नैर्ऋतं रूपं तदेवैतच्छमयति तथो हैनं सूयमानं निर्ऋतिर्न गृह्णाति तस्य दक्षिणा कृष्णा गौः परिमूर्णी पर्यारिणी सा ह्यपि निर्ऋतिगृहीता तामाह मामेऽद्येशायां वात्सीदिति तत्पाप्मानमपादत्ते

     atha śvo bhūte. parivṛttyai gṛhānparetya nairṛtaṃ caruṃ nirvapati yā vā aputrā patnī sā parivṛttī sa kṛṣṇānāṃ vrīhīṇāṃ nakhairnirbhidya taṇḍulānnairṛtaṃ caruṃ śrapayati sa juhotyeṣa te nirṛte bhāgastaṃ juṣasva svāheti yā vā aputrā patnī sā nirṛtigṛhītā tadyadevāsya atra nairṛtaṃ rūpaṃ tadevaitacchamayati tatho hainaṃ sūyamānaṃ nirṛtirna gṛhṇāti tasya dakṣiṇā kṛṣṇā gauḥ parimūrṇī paryāriṇī sā hyapi nirṛtigṛhītā tāmāha māmeʼdyeśāyāṃ vātsīditi tatpāpmānamapādatte

     And on the following day he goes to the house of a discarded [wife], and prepares a porridge for Nirriti; -- a discarded wife is one who has no son. He cooks the porridge for Nirriti of black rice, after splitting the grains with his nails. He offers it with [the utterance], "This, O Nirriti, is thy share: accept it graciously, hail!" For a wife that is without a son, is possessed with Nirriti (destruction, calamity); and whatever of Nirriti's nature there is in her, that he thereby propitiates, and thus Nirriti does not take possession of him while he is consecrated. The fee for this (oblation) consists of a black, decrepit, diseased cow; for such a one also is possessed with Nirriti. He says to her (the wife), "Let her not dwell this day in my dominion!" thus he removes evil from himself.

Declension

Masculine a-stem declension of अपुत्र (apútra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अपुत्रः apútraḥ	अपुत्रौ / अपुत्रा¹ apútrau / apútrā¹	अपुत्राः / अपुत्रासः¹ apútrāḥ / apútrāsaḥ¹
Vocative	अपुत्र áputra	अपुत्रौ / अपुत्रा¹ áputrau / áputrā¹	अपुत्राः / अपुत्रासः¹ áputrāḥ / áputrāsaḥ¹
Accusative	अपुत्रम् apútram	अपुत्रौ / अपुत्रा¹ apútrau / apútrā¹	अपुत्रान् apútrān
Instrumental	अपुत्रेण apútreṇa	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्रैः / अपुत्रेभिः¹ apútraiḥ / apútrebhiḥ¹
Dative	अपुत्राय apútrāya	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ
Ablative	अपुत्रात् apútrāt	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ
Genitive	अपुत्रस्य apútrasya	अपुत्रयोः apútrayoḥ	अपुत्राणाम् apútrāṇām
Locative	अपुत्रे apútre	अपुत्रयोः apútrayoḥ	अपुत्रेषु apútreṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of अपुत्रा (apútrā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अपुत्रा apútrā	अपुत्रे apútre	अपुत्राः apútrāḥ
Vocative	अपुत्रे áputre	अपुत्रे áputre	अपुत्राः áputrāḥ
Accusative	अपुत्राम् apútrām	अपुत्रे apútre	अपुत्राः apútrāḥ
Instrumental	अपुत्रया / अपुत्रा¹ apútrayā / apútrā¹	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्राभिः apútrābhiḥ
Dative	अपुत्रायै apútrāyai	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्राभ्यः apútrābhyaḥ
Ablative	अपुत्रायाः / अपुत्रायै² apútrāyāḥ / apútrāyai²	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्राभ्यः apútrābhyaḥ
Genitive	अपुत्रायाः / अपुत्रायै² apútrāyāḥ / apútrāyai²	अपुत्रयोः apútrayoḥ	अपुत्राणाम् apútrāṇām
Locative	अपुत्रायाम् apútrāyām	अपुत्रयोः apútrayoḥ	अपुत्रासु apútrāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of अपुत्र (apútra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अपुत्रम् apútram	अपुत्रे apútre	अपुत्राणि / अपुत्रा¹ apútrāṇi / apútrā¹
Vocative	अपुत्र áputra	अपुत्रे áputre	अपुत्राणि / अपुत्रा¹ áputrāṇi / áputrā¹
Accusative	अपुत्रम् apútram	अपुत्रे apútre	अपुत्राणि / अपुत्रा¹ apútrāṇi / apútrā¹
Instrumental	अपुत्रेण apútreṇa	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्रैः / अपुत्रेभिः¹ apútraiḥ / apútrebhiḥ¹
Dative	अपुत्राय apútrāya	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ
Ablative	अपुत्रात् apútrāt	अपुत्राभ्याम् apútrābhyām	अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ
Genitive	अपुत्रस्य apútrasya	अपुत्रयोः apútrayoḥ	अपुत्राणाम् apútrāṇām
Locative	अपुत्रे apútre	अपुत्रयोः apútrayoḥ	अपुत्रेषु apútreṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Pali: aputta
• Prakrit: 𑀅𑀧𑀼𑀢𑁆𑀢 (aputta)
  • Hindi: अऊत (aūt), ऊत (ūt)