cronaigh

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Irish[edit]

Alternative forms[edit]

Etymology[edit]

From Middle Irish cronaigid (“complain (of), rebuke”). By surface analysis, cron (“fault, defect”) +‎ -igh.

Dinneen’s dictionary distinguishes between crothnaigh (“to miss, notice (the absence of)”) and cronaigh (“blame, find fault”), so it is possible that the two senses have separate etymologies. However, it is unclear what the etymology of crothnaigh might be, as that verb is not present in the Dictionary of the Irish Language.

Pronunciation[edit]

Verb[edit]

cronaigh (present analytic cronaíonn, future analytic cronóidh, verbal noun cronú, past participle cronaithe)

  1. miss (notice the absence of)
  2. (literary) reprove, find fault
  3. (literary) bewitch

Conjugation[edit]

conjugation of cronaigh (second conjugation)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present cronaím cronaíonn tú;
cronaír† 		cronaíonn sé, sí cronaímid;
cronaíonn muid 		cronaíonn sibh cronaíonn siad;
cronaíd† 		a chronaíonn; a chronaíos /
a gcronaíonn*; a gcronaíos* 		cronaítear
past chronaigh mé; chronaíos chronaigh tú; chronaís chronaigh sé, sí chronaíomar; chronaigh muid chronaigh sibh; chronaíobhair chronaigh siad; chronaíodar a chronaigh /
ar chronaigh* 		cronaíodh
past habitual chronaínn / gcronaínn‡‡ chronaíteá / gcronaíteᇇ chronaíodh sé, sí / gcronaíodh sé, s퇇 chronaímis; chronaíodh muid / gcronaímis‡‡; gcronaíodh muid‡‡ chronaíodh sibh / gcronaíodh sibh‡‡ chronaídís; chronaíodh siad / gcronaídís‡‡; gcronaíodh siad‡‡ a chronaíodh /
a gcronaíodh* 		chronaítí / gcronaít퇇
future cronóidh mé;
cronód;
cronóchaidh mé† 		cronóidh tú;
cronóir†;
cronóchaidh tú† 		cronóidh sé, sí;
cronóchaidh sé, sí† 		cronóimid;
cronóidh muid;
cronóchaimid†;
cronóchaidh muid† 		cronóidh sibh;
cronóchaidh sibh† 		cronóidh siad;
cronóid†;
cronóchaidh siad† 		a chronóidh; a chronós; a chronóchaidh†; a chronóchas† /
a gcronóidh*; a gcronós*; a gcronóchaidh*†; a gcronóchas*† 		cronófar; cronóchar†
conditional chronóinn; chronóchainn† / gcronóinn‡‡; gcronóchainn†‡‡ chronófá; chronóchthᆠ/ gcronófᇇ; gcronóchthᆇ‡ chronódh sé, sí; chronóchadh sé, s토/ gcronódh sé, s퇇; gcronóchadh sé, s톇‡ chronóimis; chronódh muid; chronóchaimis†; chronóchadh muid† / gcronóimis‡‡; gcronódh muid‡‡; gcronóchaimis†‡‡; gcronóchadh muid†‡‡ chronódh sibh; chronóchadh sibh† / gcronódh sibh‡‡; gcronóchadh sibh†‡‡ chronóidís; chronódh siad; chronóchadh siad† / gcronóidís‡‡; gcronódh siad‡‡; gcronóchadh siad†‡‡ a chronódh; a chronóchadh† /
a gcronódh*; a gcronóchadh*† 		chronófaí; chronóchtha토/ gcronófa퇇; gcronóchtha톇‡
subjunctive present go gcronaí mé;
go gcronaíod† 		go gcronaí tú;
go gcronaír† 		go gcronaí sé, sí go gcronaímid;
go gcronaí muid 		go gcronaí sibh go gcronaí siad;
go gcronaíd† 		— go gcronaítear
past dá gcronaínn dá gcronaíteá dá gcronaíodh sé, sí dá gcronaímis;
dá gcronaíodh muid 		dá gcronaíodh sibh dá gcronaídís;
dá gcronaíodh siad 		— dá gcronaítí
imperative cronaím cronaigh cronaíodh sé, sí cronaímis cronaígí;
cronaídh† 		cronaídís — cronaítear
verbal noun cronú
past participle cronaithe

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation[edit]

Irish mutation
Radical Lenition Eclipsis
cronaigh chronaigh gcronaigh
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References[edit]

  1. ^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 89

Further reading[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=cronaigh&oldid=75614214"