ofiara

See also: Appendix:Variations of "ofiara"

Old Polish

Alternative forms

• ofiera

Etymology

Borrowed from Old Czech ofěra. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔfjara/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔfjara/

Noun

ofiara f (related adjective ofierny)

1. (religion, attested in Lesser Poland) offering; sacrifice (gift given to God)

   Synonym: obiata

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 26, 11:

     Obszedl iesm y offerowal iesm w przebitku iego offerø glosnø

     [Obszedł jeśm i ofierował jeśm w przebytku jego ofierę głośną]

   1. (religion, attested in Masovia, Greater Poland) offering (donation to a church and clergy)
      • c. 1463, Dawid z Mirzyńca, Skarga umierającego‎^[2], Płock, line 34:

        Ialmvsznym nacznem nye daval, offyerym bogv nye czynyl

        [Jałmużny-m nędznem nie dawał, ofiery-m Bogu nie czynił]

      • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 153v:

        Offertorium offyarą

        [Offertorium ofiara]

      • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 90r:

        Oblatio eyn opfferung offyąrą

        [Oblatio eyn opfferung ofiara]

      • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 118r:

        Sacrificium ein opffer offertorium idem offyąrą

        [Sacrificium ein opffer offertorium idem ofiara]

   2. (attested in Greater Poland, religion) burnt offering

      Synonym: obiata

      • 1440, rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza z rękopisu znajdującego się w zbiorach Biblioteki Klasztornej oo. Paulinów na Jasnej Górze pod sygn. II 25 z r. 1444, page 183r:

        Olocaustum […] id est totum sacrificium incensum ab olon et cauma […] id est incendium vlg. offara uel obyatha

        [Olocaustum […] id est totum sacrificium incensum ab olon et cauma […] id est incendium vlg. ofiara vel obiata]

      • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 61r:

        Holocaustum dicitur offertorium quod antiquitus in altari cremabatur offyara vel obyąthą

        [Holocaustum dicitur offertorium quod antiquitus in altari cremabatur ofiara vel obiata]

Derived terms

nouns

• ofiara zapalna
• ofiary gorające
• ofiary suche

 

verbs

• ofiarować impf

 

verbs

• dać na ofierę impf
• iść na ofiarę impf

 

Related terms

nouns

• ofiarowanie

 

Descendants

• Polish: ofiara
  • → Old Ruthenian: офѣра (ofěra)
    • Belarusian: ахвя́ра (axvjára)
    • Carpathian Rusyn: офі́ра (ofíra) (obsolete)
    • Ukrainian: офі́ра (ofíra) (rare)
  • → Kashubian: òfiara
• Silesian: ôfiara
• → Old Lithuanian: afierà
  • Lithuanian: afierà (regional)

References

• Boryś, Wiesław (2005) “ofiara”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “ofiara”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “ofiara”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ofiara”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ofiara”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish ofiara.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ɔˈfja.ra/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ɔˈfja.ra/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ara
• Syllabification: o‧fia‧ra

Noun

ofiara f

1. victim; casualty (one or that which is harmed, killed, injured, subjected to oppression, deceived, or otherwise adversely affected—by someone or something, especially another person or event, force, or condition)
2. casualty (thing damaged or destroyed by something)
3. (colloquial, derogatory) buffoon (incapable or clumsy person)

   Synonyms: see Thesaurus:niezdara

4. offering; donation (that which is given to help someone or support a noble cause)

   Synonyms: cegiełka, datek

5. (religion) offering; sacrifice (gift given to God in return for mercy)
6. sacrifice (destruction or surrender of anything for the sake of something else regarded as more urgent or valuable; also, the thing destroyed or surrendered for this purpose)

   Synonyms: obiata, poświęcenie

7. (chess) sacrifice (act of intentionally allowing one's piece to be captured by the opponent in order to improve one's position in the game)
8. (Middle Polish) sacrifice; Further details are uncertain.
   • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[3], page 935b:

     Sacrum – Swiątoſc, offiara, mſzą.

     [Sacrum – Swiętośc, ofiara, mszą.]

Declension

Declension of ofiara

	singular	plural
nominative	ofiara	ofiary
genitive	ofiary	ofiar
dative	ofierze	ofiarom
accusative	ofiarę	ofiary
instrumental	ofiarą	ofiarami
locative	ofierze	ofiarach
vocative	ofiaro	ofiary

Derived terms

adjectives

• ofiarny

 

nouns

• ofiara losu

 

proper nouns

• Najświętsza Ofiara

 

verbs

• ofiarować impf

 

Descendants

• → Old Ruthenian: офѣра (ofěra)
  • Belarusian: ахвя́ра (axvjára)
  • Carpathian Rusyn: офі́ра (ofíra) (obsolete)
  • Ukrainian: офі́ра (ofíra) (rare)
• → Kashubian: òfiara

Further reading

• ofiara in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ofiara in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ofiara”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “OFIARA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 05.08.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ofiara”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “ofiara”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “ofiara”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 698