հեղել
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /heˈʁel/, [heʁél]
- (Western Armenian) IPA(key): /heˈʁel/, [heʁél]
Etymology 1
[edit]Learned borrowing from Old Armenian հեղում (hełum).
Verb
[edit]հեղել • (heġel)
- to spill
Inflection
[edit]-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | հեղել (heġel) | imperfective converb | հեղում (heġum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | հեղվել (heġvel) | simultaneous converb | հեղելիս (heġelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | հեղել (heġel) | ||||
| aorist stem | հեղ- (heġ-) | future converb I | հեղելու (heġelu) | ||||
| resultative participle | հեղած (heġac) | future converb II | հեղելիք (heġelikʻ) | ||||
| subject participle | հեղող (heġoġ) | connegative converb | հեղի (heġi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | հեղում եմ (heġum em) | հեղում ես (heġum es) | հեղում է (heġum ē) | հեղում ենք (heġum enkʻ) | հեղում եք (heġum ekʻ) | հեղում են (heġum en) | |
| past imperfective | հեղում էի (heġum ēi) | հեղում էիր (heġum ēir) | հեղում էր (heġum ēr) | հեղում էինք (heġum ēinkʻ) | հեղում էիք (heġum ēikʻ) | հեղում էին (heġum ēin) | |
| future | հեղելու եմ (heġelu em) | հեղելու ես (heġelu es) | հեղելու է (heġelu ē) | հեղելու ենք (heġelu enkʻ) | հեղելու եք (heġelu ekʻ) | հեղելու են (heġelu en) | |
| past future | հեղելու էի (heġelu ēi) | հեղելու էիր (heġelu ēir) | հեղելու էր (heġelu ēr) | հեղելու էինք (heġelu ēinkʻ) | հեղելու էիք (heġelu ēikʻ) | հեղելու էին (heġelu ēin) | |
| present perfect | հեղել եմ (heġel em) | հեղել ես (heġel es) | հեղել է (heġel ē) | հեղել ենք (heġel enkʻ) | հեղել եք (heġel ekʻ) | հեղել են (heġel en) | |
| pluperfect | հեղել էի (heġel ēi) | հեղել էիր (heġel ēir) | հեղել էր (heġel ēr) | հեղել էինք (heġel ēinkʻ) | հեղել էիք (heġel ēikʻ) | հեղել էին (heġel ēin) | |
| aorist (past perfective) | հեղեցի, հեղի* (heġecʻi, heġi*) | հեղեցիր, հեղիր* (heġecʻir, heġir*) | հեղեց (heġecʻ) | հեղեցինք, հեղինք* (heġecʻinkʻ, heġinkʻ*) | հեղեցիք, հեղիք* (heġecʻikʻ, heġikʻ*) | հեղեցին, հեղին* (heġecʻin, heġin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | հեղեմ (heġem) | հեղես (heġes) | հեղի (heġi) | հեղենք (heġenkʻ) | հեղեք (heġekʻ) | հեղեն (heġen) | |
| past | հեղեի (heġei) | հեղեիր (heġeir) | հեղեր (heġer) | հեղեինք (heġeinkʻ) | հեղեիք (heġeikʻ) | հեղեին (heġein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կհեղեմ (kheġem) | կհեղես (kheġes) | կհեղի (kheġi) | կհեղենք (kheġenkʻ) | կհեղեք (kheġekʻ) | կհեղեն (kheġen) | |
| past | կհեղեի (kheġei) | կհեղեիր (kheġeir) | կհեղեր (kheġer) | կհեղեինք (kheġeinkʻ) | կհեղեիք (kheġeikʻ) | կհեղեին (kheġein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | հեղի՛ր, հեղի՛* (heġír, heġí*) | — | — | հեղե՛ք, հեղեցե՛ք** (heġékʻ, heġecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չհեղել (čʻheġel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չհեղած (čʻheġac) | ||||||
| subject participle | չհեղող (čʻheġoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ հեղում (čʻem heġum) | չես հեղում (čʻes heġum) | չի հեղում (čʻi heġum) | չենք հեղում (čʻenkʻ heġum) | չեք հեղում (čʻekʻ heġum) | չեն հեղում (čʻen heġum) | |
| past imperfective | չէի հեղում (čʻēi heġum) | չէիր հեղում (čʻēir heġum) | չէր հեղում (čʻēr heġum) | չէինք հեղում (čʻēinkʻ heġum) | չէիք հեղում (čʻēikʻ heġum) | չէին հեղում (čʻēin heġum) | |
| future | չեմ հեղելու (čʻem heġelu) | չես հեղելու (čʻes heġelu) | չի հեղելու (čʻi heġelu) | չենք հեղելու (čʻenkʻ heġelu) | չեք հեղելու (čʻekʻ heġelu) | չեն հեղելու (čʻen heġelu) | |
| past future | չէի հեղելու (čʻēi heġelu) | չէիր հեղելու (čʻēir heġelu) | չէր հեղելու (čʻēr heġelu) | չէինք հեղելու (čʻēinkʻ heġelu) | չէիք հեղելու (čʻēikʻ heġelu) | չէին հեղելու (čʻēin heġelu) | |
| present perfect | չեմ հեղել (čʻem heġel) | չես հեղել (čʻes heġel) | չի հեղել (čʻi heġel) | չենք հեղել (čʻenkʻ heġel) | չեք հեղել (čʻekʻ heġel) | չեն հեղել (čʻen heġel) | |
| pluperfect | չէի հեղել (čʻēi heġel) | չէիր հեղել (čʻēir heġel) | չէր հեղել (čʻēr heġel) | չէինք հեղել (čʻēinkʻ heġel) | չէիք հեղել (čʻēikʻ heġel) | չէին հեղել (čʻēin heġel) | |
| aorist (past perfective) | չհեղեցի, չհեղի* (čʻheġecʻi, čʻheġi*) | չհեղեցիր, չհեղիր* (čʻheġecʻir, čʻheġir*) | չհեղեց (čʻheġecʻ) | չհեղեցինք, չհեղինք* (čʻheġecʻinkʻ, čʻheġinkʻ*) | չհեղեցիք, չհեղիք* (čʻheġecʻikʻ, čʻheġikʻ*) | չհեղեցին, չհեղին* (čʻheġecʻin, čʻheġin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չհեղեմ (čʻheġem) | չհեղես (čʻheġes) | չհեղի (čʻheġi) | չհեղենք (čʻheġenkʻ) | չհեղեք (čʻheġekʻ) | չհեղեն (čʻheġen) | |
| past | չհեղեի (čʻheġei) | չհեղեիր (čʻheġeir) | չհեղեր (čʻheġer) | չհեղեինք (čʻheġeinkʻ) | չհեղեիք (čʻheġeikʻ) | չհեղեին (čʻheġein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ հեղի (čʻem heġi) | չես հեղի (čʻes heġi) | չի հեղի (čʻi heġi) | չենք հեղի (čʻenkʻ heġi) | չեք հեղի (čʻekʻ heġi) | չեն հեղի (čʻen heġi) | |
| past | չէի հեղի (čʻēi heġi) | չէիր հեղի (čʻēir heġi) | չէր հեղի (čʻēr heġi) | չէինք հեղի (čʻēinkʻ heġi) | չէիք հեղի (čʻēikʻ heġi) | չէին հեղի (čʻēin heġi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ հեղիր, մի՛ հեղի* (mí heġir, mí heġi*) | — | — | մի՛ հեղեք, մի՛ հեղեցեք** (mí heġekʻ, mí heġecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հեղել (heġel) | |||
| dative | հեղելու (heġelu) | |||
| ablative | հեղելուց (heġelucʻ) | |||
| instrumental | հեղելով (heġelov) | |||
| locative | հեղելում (heġelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | հեղելը/հեղելն (heġelə/heġeln) | |||
| dative | հեղելուն (heġelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հեղելս (heġels) | |||
| dative | հեղելուս (heġelus) | |||
| ablative | հեղելուցս (heġelucʻs) | |||
| instrumental | հեղելովս (heġelovs) | |||
| locative | հեղելումս (heġelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հեղելդ (heġeld) | |||
| dative | հեղելուդ (heġelud) | |||
| ablative | հեղելուցդ (heġelucʻd) | |||
| instrumental | հեղելովդ (heġelovd) | |||
| locative | հեղելումդ (heġelumd) | |||
Etymology 2
[edit]Learned borrowing from Old Armenian յեղում (yełum).
Alternative forms
[edit]- յեղել (yeġel) — traditional orthography
Verb
[edit]հեղել • (heġel)
Inflection
[edit]-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | հեղել (heġel) | imperfective converb | հեղում (heġum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | հեղվել (heġvel) | simultaneous converb | հեղելիս (heġelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | հեղել (heġel) | ||||
| aorist stem | հեղ- (heġ-) | future converb I | հեղելու (heġelu) | ||||
| resultative participle | հեղած (heġac) | future converb II | հեղելիք (heġelikʻ) | ||||
| subject participle | հեղող (heġoġ) | connegative converb | հեղի (heġi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | հեղում եմ (heġum em) | հեղում ես (heġum es) | հեղում է (heġum ē) | հեղում ենք (heġum enkʻ) | հեղում եք (heġum ekʻ) | հեղում են (heġum en) | |
| past imperfective | հեղում էի (heġum ēi) | հեղում էիր (heġum ēir) | հեղում էր (heġum ēr) | հեղում էինք (heġum ēinkʻ) | հեղում էիք (heġum ēikʻ) | հեղում էին (heġum ēin) | |
| future | հեղելու եմ (heġelu em) | հեղելու ես (heġelu es) | հեղելու է (heġelu ē) | հեղելու ենք (heġelu enkʻ) | հեղելու եք (heġelu ekʻ) | հեղելու են (heġelu en) | |
| past future | հեղելու էի (heġelu ēi) | հեղելու էիր (heġelu ēir) | հեղելու էր (heġelu ēr) | հեղելու էինք (heġelu ēinkʻ) | հեղելու էիք (heġelu ēikʻ) | հեղելու էին (heġelu ēin) | |
| present perfect | հեղել եմ (heġel em) | հեղել ես (heġel es) | հեղել է (heġel ē) | հեղել ենք (heġel enkʻ) | հեղել եք (heġel ekʻ) | հեղել են (heġel en) | |
| pluperfect | հեղել էի (heġel ēi) | հեղել էիր (heġel ēir) | հեղել էր (heġel ēr) | հեղել էինք (heġel ēinkʻ) | հեղել էիք (heġel ēikʻ) | հեղել էին (heġel ēin) | |
| aorist (past perfective) | հեղեցի, հեղի* (heġecʻi, heġi*) | հեղեցիր, հեղիր* (heġecʻir, heġir*) | հեղեց (heġecʻ) | հեղեցինք, հեղինք* (heġecʻinkʻ, heġinkʻ*) | հեղեցիք, հեղիք* (heġecʻikʻ, heġikʻ*) | հեղեցին, հեղին* (heġecʻin, heġin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | հեղեմ (heġem) | հեղես (heġes) | հեղի (heġi) | հեղենք (heġenkʻ) | հեղեք (heġekʻ) | հեղեն (heġen) | |
| past | հեղեի (heġei) | հեղեիր (heġeir) | հեղեր (heġer) | հեղեինք (heġeinkʻ) | հեղեիք (heġeikʻ) | հեղեին (heġein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կհեղեմ (kheġem) | կհեղես (kheġes) | կհեղի (kheġi) | կհեղենք (kheġenkʻ) | կհեղեք (kheġekʻ) | կհեղեն (kheġen) | |
| past | կհեղեի (kheġei) | կհեղեիր (kheġeir) | կհեղեր (kheġer) | կհեղեինք (kheġeinkʻ) | կհեղեիք (kheġeikʻ) | կհեղեին (kheġein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | հեղի՛ր, հեղի՛* (heġír, heġí*) | — | — | հեղե՛ք, հեղեցե՛ք** (heġékʻ, heġecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չհեղել (čʻheġel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չհեղած (čʻheġac) | ||||||
| subject participle | չհեղող (čʻheġoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ հեղում (čʻem heġum) | չես հեղում (čʻes heġum) | չի հեղում (čʻi heġum) | չենք հեղում (čʻenkʻ heġum) | չեք հեղում (čʻekʻ heġum) | չեն հեղում (čʻen heġum) | |
| past imperfective | չէի հեղում (čʻēi heġum) | չէիր հեղում (čʻēir heġum) | չէր հեղում (čʻēr heġum) | չէինք հեղում (čʻēinkʻ heġum) | չէիք հեղում (čʻēikʻ heġum) | չէին հեղում (čʻēin heġum) | |
| future | չեմ հեղելու (čʻem heġelu) | չես հեղելու (čʻes heġelu) | չի հեղելու (čʻi heġelu) | չենք հեղելու (čʻenkʻ heġelu) | չեք հեղելու (čʻekʻ heġelu) | չեն հեղելու (čʻen heġelu) | |
| past future | չէի հեղելու (čʻēi heġelu) | չէիր հեղելու (čʻēir heġelu) | չէր հեղելու (čʻēr heġelu) | չէինք հեղելու (čʻēinkʻ heġelu) | չէիք հեղելու (čʻēikʻ heġelu) | չէին հեղելու (čʻēin heġelu) | |
| present perfect | չեմ հեղել (čʻem heġel) | չես հեղել (čʻes heġel) | չի հեղել (čʻi heġel) | չենք հեղել (čʻenkʻ heġel) | չեք հեղել (čʻekʻ heġel) | չեն հեղել (čʻen heġel) | |
| pluperfect | չէի հեղել (čʻēi heġel) | չէիր հեղել (čʻēir heġel) | չէր հեղել (čʻēr heġel) | չէինք հեղել (čʻēinkʻ heġel) | չէիք հեղել (čʻēikʻ heġel) | չէին հեղել (čʻēin heġel) | |
| aorist (past perfective) | չհեղեցի, չհեղի* (čʻheġecʻi, čʻheġi*) | չհեղեցիր, չհեղիր* (čʻheġecʻir, čʻheġir*) | չհեղեց (čʻheġecʻ) | չհեղեցինք, չհեղինք* (čʻheġecʻinkʻ, čʻheġinkʻ*) | չհեղեցիք, չհեղիք* (čʻheġecʻikʻ, čʻheġikʻ*) | չհեղեցին, չհեղին* (čʻheġecʻin, čʻheġin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չհեղեմ (čʻheġem) | չհեղես (čʻheġes) | չհեղի (čʻheġi) | չհեղենք (čʻheġenkʻ) | չհեղեք (čʻheġekʻ) | չհեղեն (čʻheġen) | |
| past | չհեղեի (čʻheġei) | չհեղեիր (čʻheġeir) | չհեղեր (čʻheġer) | չհեղեինք (čʻheġeinkʻ) | չհեղեիք (čʻheġeikʻ) | չհեղեին (čʻheġein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ հեղի (čʻem heġi) | չես հեղի (čʻes heġi) | չի հեղի (čʻi heġi) | չենք հեղի (čʻenkʻ heġi) | չեք հեղի (čʻekʻ heġi) | չեն հեղի (čʻen heġi) | |
| past | չէի հեղի (čʻēi heġi) | չէիր հեղի (čʻēir heġi) | չէր հեղի (čʻēr heġi) | չէինք հեղի (čʻēinkʻ heġi) | չէիք հեղի (čʻēikʻ heġi) | չէին հեղի (čʻēin heġi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ հեղիր, մի՛ հեղի* (mí heġir, mí heġi*) | — | — | մի՛ հեղեք, մի՛ հեղեցեք** (mí heġekʻ, mí heġecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հեղել (heġel) | |||
| dative | հեղելու (heġelu) | |||
| ablative | հեղելուց (heġelucʻ) | |||
| instrumental | հեղելով (heġelov) | |||
| locative | հեղելում (heġelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | հեղելը/հեղելն (heġelə/heġeln) | |||
| dative | հեղելուն (heġelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հեղելս (heġels) | |||
| dative | հեղելուս (heġelus) | |||
| ablative | հեղելուցս (heġelucʻs) | |||
| instrumental | հեղելովս (heġelovs) | |||
| locative | հեղելումս (heġelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հեղելդ (heġeld) | |||
| dative | հեղելուդ (heġelud) | |||
| ablative | հեղելուցդ (heġelucʻd) | |||
| instrumental | հեղելովդ (heġelovd) | |||
| locative | հեղելումդ (heġelumd) | |||
Derived terms
[edit]- հեղված (heġvac)
Further reading
[edit]- Aġayan, Ēduard (1976) “հեղել”, in Ardi hayereni bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Hayastan