स्वसृ

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *swásā (sister), from Proto-Indo-European *swésōr (sister). Cognate with Avestan 𐬓𐬀𐬢𐬵𐬀𐬭 (xᵛaŋhar), Persian خواهر (xwâhar), Latin soror, Old Prussian swestro, Old Church Slavonic сестра (sestra), Tocharian A ṣar, Old English sweoster (whence English sister).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

स्वसृ (svásṛ) stemf

  1. a sister
    Synonym: भगिनी (bhaginī)
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.71.1:
      अप॒ स्वसु॑र्उ॒षसो॒ नग्जि॑हीते रि॒णक्ति॑ कृ॒ष्णीर॑रु॒षाय॒ पन्था॑म्।
      अश्वा॑मघा॒ गोम॑घा वां हुवेम॒ दिवा॒ नक्तं॒ शरु॑म॒स्मद्यु॑योतम्॥
      ápa svásuruṣáso nágjihīte riṇákti kṛṣṇī́raruṣā́ya pánthām.
      áśvāmaghā gómaghā vāṃ huvema dívā náktaṃ śárumasmádyuyotam.
      The Night retireth from the Dawn her Sister; the Dark one yieldeth to the Red her pathway.
      Let us invoke you rich in steeds and cattle - by day and night keep far from us the arrow.

Declension

[edit]
Feminine ṛ-stem declension of स्वसृ (svásṛ)
Singular Dual Plural
Nominative स्वसा
svásā
स्वसारौ / स्वसारा¹
svásārau / svásārā¹
स्वसारः
svásāraḥ
Vocative स्वसः
svásaḥ
स्वसारौ / स्वसारा¹
svásārau / svásārā¹
स्वसारः
svásāraḥ
Accusative स्वसारम्
svásāram
स्वसारौ / स्वसारा¹
svásārau / svásārā¹
स्वसॄः
svásṝḥ
Instrumental स्वस्रा
svásrā
स्वसृभ्याम्
svásṛbhyām
स्वसृभिः
svásṛbhiḥ
Dative स्वस्रे
svásre
स्वसृभ्याम्
svásṛbhyām
स्वसृभ्यः
svásṛbhyaḥ
Ablative स्वसुः
svásuḥ
स्वसृभ्याम्
svásṛbhyām
स्वसृभ्यः
svásṛbhyaḥ
Genitive स्वसुः
svásuḥ
स्वस्रोः
svásroḥ
स्वसॄणाम्
svásṝṇām
Locative स्वसरि
svásari
स्वस्रोः
svásroḥ
स्वसृषु
svásṛṣu
Notes
  • ¹Vedic

Later, especially in Mahābhārata:

Feminine ā-stem declension of स्वसा (svásā)
Singular Dual Plural
Nominative स्वसा
svásā
स्वसे
sváse
स्वसाः
svásāḥ
Vocative स्वसे
sváse
स्वसे
sváse
स्वसाः
svásāḥ
Accusative स्वसाम्
svásām
स्वसे
sváse
स्वसाः
svásāḥ
Instrumental स्वसया / स्वसा¹
svásayā / svásā¹
स्वसाभ्याम्
svásābhyām
स्वसाभिः
svásābhiḥ
Dative स्वसायै
svásāyai
स्वसाभ्याम्
svásābhyām
स्वसाभ्यः
svásābhyaḥ
Ablative स्वसायाः / स्वसायै²
svásāyāḥ / svásāyai²
स्वसाभ्याम्
svásābhyām
स्वसाभ्यः
svásābhyaḥ
Genitive स्वसायाः / स्वसायै²
svásāyāḥ / svásāyai²
स्वसयोः
svásayoḥ
स्वसानाम्
svásānām
Locative स्वसायाम्
svásāyām
स्वसयोः
svásayoḥ
स्वसासु
svásāsu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas

Descendants

[edit]
  • Dardic:
    • Dameli: [script needed] (pas)
    • Gawar-Bati: [script needed] (sasī)
    • Grangali: [script needed] (pas)
    • Kalami: [script needed] (išpō)
    • Khowar: اِسپُسار (ispusár)
    • Kohistani Shina: [script needed] (săs)
    • Northeast Pashayi: [script needed] (sawō)
    • Northwest Pashayi: [script needed] (sāī)
    • Shina: [script needed] (sa)
    • Shumashti: [script needed] (pas)
    • Tirahi: [script needed] (spas)
    • Torwali: شُو (šū)
  • Gandhari: 𐨯𐨿𐨤𐨯𐨂 (spasu)
  • Maharastri Prakrit: 𑀲𑀲𑀸 (sasā)
  • Bengali: স্বসা (swasā)

References

[edit]