कुक्कुटी

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Classical Sanskrit कुक्कुटी (kukkuṭī). By surface analysis, कुक्कुट (kukkuṭ) +‎ -ई (-ī).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /kʊk.kʊ.ʈiː/, [kʊk̚.kʊ.ʈiː]

Noun

कुक्कुटी • (kukkuṭī) f

1. female equivalent of कुक्कुट (kukkuṭ): hen (female chicken)

   Synonyms: मुर्ग़ी (murġī), कुकड़ी (kukṛī)

   • 1977, ज्ञानचंद जैन [jñāncand jain], निगंठ ज्ञातपुत्त: श्रमण भगवान महावीर की जीवनी [nigaṇṭh jñātputt: śramaṇ bhagvān mahāvīr kī jīvnī]‎^[1], page 97:

     कुक्कुटी के अंडे के बराबर ३२ कौर का आहार पूर्ण आहार माना जाता था […]

     kukkuṭī ke aṇḍe ke barābar 32 kaur kā āhār pūrṇ āhār mānā jātā thā […]

     A meal of 32 mouthfuls of the size of a hen’s egg was considered a complete diet.

Declension

Declension of कुक्कुटी (fem ī-stem)

	singular	plural
direct	कुक्कुटी kukkuṭī	कुक्कुटियाँ kukkuṭiyā̃
oblique	कुक्कुटी kukkuṭī	कुक्कुटियों kukkuṭiyõ
vocative	कुक्कुटी kukkuṭī	कुक्कुटियो kukkuṭiyo

Further reading

• Platts, John T. (1884) “कुक्कुटी”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co., page 839
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “कुक्कुटी”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 202

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• কুক্কুটী (Assamese script)
• ᬓᬸᬓ᭄ᬓᬸᬝᬷ (Balinese script)
• কুক্কুটী (Bengali script)
• 𑰎𑰲𑰎𑰿𑰎𑰲𑰘𑰱 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀝𑀻 (Brahmi script)
• ကုက္ကုဋီ (Burmese script)
• કુક્કુટી (Gujarati script)
• ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍁𑌕𑍍𑌕𑍁𑌟𑍀 (Grantha script)
• ꦏꦸꦏ꧀ꦏꦸꦛꦷ (Javanese script)
• 𑂍𑂳𑂍𑂹𑂍𑂳𑂗𑂲 (Kaithi script)
• ಕುಕ್ಕುಟೀ (Kannada script)
• កុក្កុដី (Khmer script)
• ກຸກ຺ກຸຏີ (Lao script)
• കുക്കുടീ (Malayalam script)
• ᡬᡠᡬᡬᡠᢞᡳᡳ (Manchu script)
• 𑘎𑘳𑘎𑘿𑘎𑘳𑘘𑘲 (Modi script)
• ᢉᠤᢉᢉᠤᢌᠢᠢ (Mongolian script)
• 𑦮𑧔𑦮𑧠𑦮𑧔𑦸𑧓 (Nandinagari script)
• 𑐎𑐸𑐎𑑂𑐎𑐸𑐚𑐷 (Newa script)
• କୁକ୍କୁଟୀ (Odia script)
• ꢒꢸꢒ꣄ꢒꢸꢜꢷ (Saurashtra script)
• 𑆑𑆶𑆑𑇀𑆑𑆶𑆛𑆵 (Sharada script)
• 𑖎𑖲𑖎𑖿𑖎𑖲𑖘𑖱 (Siddham script)
• කුක‍්කුටී (Sinhalese script)
• 𑩜𑩒𑩜 𑪙𑩜𑩒𑩦𑩑𑩛 (Soyombo script)
• 𑚊𑚰𑚊𑚶𑚊𑚰𑚔𑚯 (Takri script)
• குக்குடீ (Tamil script)
• కుక్కుటీ (Telugu script)
• กุกฺกุฏี (Thai script)
• ཀུ་ཀྐུ་ཊཱི (Tibetan script)
• 𑒏𑒳𑒏𑓂𑒏𑒳𑒙𑒲 (Tirhuta script)
• 𑨋𑨃𑨋𑩇𑨋𑨃𑨔𑨁𑨊 (Zanabazar Square script)

Etymology

From कुक्कुट (kukkuṭa) +‎ -ई (-ī).

Pronunciation

• (Classical) IPA^(key): /ˈkuk.ku.ʈiː/, [ˈkuk̚.ku.ʈiː]

Noun

कुक्कुटी • (kukkuṭī) stem, f (Classical Sanskrit)

1. female equivalent of कुक्कुट (kukkuṭa): hen (female chicken)
   • 550 CE, Varāhamihira, Bṛhat Saṃhitā
   • 2004, Bhāratī - Volume 55‎^[2], Saṃskrṛtapracārapariṣad Rājasthānam, page 11:

     मार्जारी कुक्कुट्या उपरि आक्रमितुमुद्यतैवासीत् तदैव कुक्कुटोऽवदत्- मातृभगिनि समा त्वं, मम कथनं शृणु- अधुना त्वमेनां त्यज।

     mārjārī kukkuṭyā upari ākramitumudyataivāsīt tadaiva kukkuṭoʼvadat- mātṛbhagini samā tvaṃ, mama kathanaṃ śṛṇu- adhunā tvamenāṃ tyaja.

     Just as the cat was ready to attack over the hen, the cock said- you are like my mother's sister, listen to me- leave her for now.

Declension

Feminine ī-stem declension of कुक्कुटी (kukkuṭī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कुक्कुटी kukkuṭī	कुक्कुट्यौ kukkuṭyau	कुक्कुट्यः kukkuṭyaḥ
Vocative	कुक्कुटि kukkuṭi	कुक्कुट्यौ kukkuṭyau	कुक्कुट्यः kukkuṭyaḥ
Accusative	कुक्कुटीम् kukkuṭīm	कुक्कुट्यौ kukkuṭyau	कुक्कुटीः kukkuṭīḥ
Instrumental	कुक्कुट्या kukkuṭyā	कुक्कुटीभ्याम् kukkuṭībhyām	कुक्कुटीभिः kukkuṭībhiḥ
Dative	कुक्कुट्यै kukkuṭyai	कुक्कुटीभ्याम् kukkuṭībhyām	कुक्कुटीभ्यः kukkuṭībhyaḥ
Ablative	कुक्कुट्याः kukkuṭyāḥ	कुक्कुटीभ्याम् kukkuṭībhyām	कुक्कुटीभ्यः kukkuṭībhyaḥ
Genitive	कुक्कुट्याः kukkuṭyāḥ	कुक्कुट्योः kukkuṭyoḥ	कुक्कुटीनाम् kukkuṭīnām
Locative	कुक्कुट्याम् kukkuṭyām	कुक्कुट्योः kukkuṭyoḥ	कुक्कुटीषु kukkuṭīṣu

Descendants

• Pali: kukkuṭī
• Prakrit: 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀟𑀻 (kukkuḍī) (see there for further descendants)
• → Hindi: कुक्कुटी (kukkuṭī)
• → Telugu: కుక్కుటి (kukkuṭi)

References

• Monier Williams (1899) “कुक्कुटी”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 287, column 1.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “कुक्कुटः”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 577
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “कुक्कुट”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 69
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kukkuṭī”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 164