bumali

Gamilaraay

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbumali/

Verb

bumali

1. hit
2. kill

References

• (2003) Gamilaraay Yuwaalaraay Yuwaalayaay Dictionary
• (2015) Ma Gamilaraay

Tagalog

Etymology

From bali +‎ -um-.

Pronunciation

• IPA^(key): /buˈmaliʔ/, [bʊˈma.lɪʔ]
• Hyphenation: bu‧ma‧li

Verb

bumalì (complete bumali, progressive bumabali, contemplative babali, Baybayin spelling ᜊᜓᜋᜎᜒ)

1. to break (something elongated, such as pencils, sticks, etc.)
2. to fracture (a bone)
3. complete aspect of bumali

Conjugation

Verb conjugation for bumali (Class I) - um/in object verb

Root word				bali
Trigger	Affix	Aspect
		Infinitive	Complete	Progressive	Contemplative	Recently Complete
Actor	-um-	bumali	bumali	bumabali nabali2	babali mabali2	kababali1 kakabali
Object	-in	baliin	binali	binabali inabali2	babaliin abaliin2	⁠—
Locative	⁠pag- -an	pagbalian	pinagbalian	pinapagbalian pinagbabalian	papagbalian pagbabalian	⁠—
Benefactive	i-	ibali	ibinali	ibinabali	ibabali	⁠—
Instrument	ipang-	ipambali	ipinambali	ipinapambali	ipapambali	⁠—
Causative	ika-	ikabali	ikinabali	ikinababali1 ikinakabali	ikababali1 ikakabali	⁠—
	i-3	ibali	ibinali	ibinabali	ibabali	⁠—
Measurement	i-	ibali	ibinali	ibinabali	ibabali	⁠—
1Used in formal contexts. 2Dialectal use only. 3Generally avoided unless the cause is emphasized.

Indirect (pa-) verb forms

Trigger	Affix	Aspect
		Infinitive	Complete	Progressive	Contemplative	Recently Complete
Actor	magpa-	magpabali	nagpabali	nagpapabali	magpapabali	⁠kapababali1 kapapabali kapagpapabali kakapabali
Actor-secondary	pa- -in	pabaliin	pinabali	pinababali pinapabali	pababaliin papabaliin	⁠—
Object	ipa-	ipabali	ipinabali	ipinababali ipinapabali	ipababali ipapabali	⁠—
Benefactive	ipagpa-	ipagpabali	ipinagpabali	ipinagpapabali1 ipinapagpabali	ipagpapabali1 ipapagpabali	⁠—
Causative	ikapagpa-	ikapagpabali	ikinapagpabali	ikinapagpapabali1 ikinakapagpabali	ikapagpapabali1 ikakapagpabali	⁠—
Locative	⁠pagpa- -an	pagpabalian	pinagpabalian	pinagpapababalian1 pinapagpabalian	pagpapababalian1 papagpabalian	⁠—
	⁠papag- -an	papagbalian	pinapagbalian	pinapapagbalian	papapagbalian	⁠—
1Used in formal contexts.

Ability/involuntary (maka-/ma-) verb forms

Direct action verbs
Trigger	Affix	Aspect
		Infinitive	Complete	Progressive	Contemplative
Actor	maka-	makabali	nakabali	nakababali1 nakakabali	makababali1 makakabali
	mapa-2	mapabali	napabali	napababali1 napapabali	mapababali1 mapapabali
Object	ma-	mabali	nabali	nababali	mababali
Benefactive	mai-	maibali	naibali	naibabali	maibabali
Causative	maika-	maikabali	naikabali	naikababali1 naikakabali naiikabali	naikababali1 naikakabali naiikabali
	mai-	maibali	naibali	naibabali	maibabali
Locative	⁠mapag- -an	mapagbalian	napagbalian	napagbabalian1 napapagbalian	mapagbabalian1 mapapagbalian
Indirect action verbs
Trigger	Affix	Aspect
		Infinitive	Complete	Progressive	Contemplative
Actor	makapagpa-	makapagpabali	nakapagpabali	nakapagpapabali1 nakakapagpabali	makapagpapabali1 makakapagpabali
Actor-secondary	mapa-	mapabali	napabali	napababali1 napapabali	mapababali1 mapapabali
Object	maipa-	maipabali	naipabali	naipababali1 naipapabali naiipabali	maipababali1 maipapabali maiipabali
Benefactive	maipagpa-	maipagpabali	naipagpabali	naipagpapabali1 naipapagpabali naiipagpabali	maipagpapabali1 maipapagpabali maiipagpabali
Causative	maikapagpa-	maikapagpabali	naikapagpabali	naikapagpapabali1 naikakapagpabali naiikapagpabali	maikapagpapabali1 maikakapagpabali maiikapagpabali
Locative	⁠mapagpa- -an	mapagpabalian	napagpabalian	napagpapababalian1 napapagpabalian	mapagpapababalian1 mapapagpabalian
	⁠mapapag- -an	mapapagbalian	napapagbalian	napapapagbalian	mapapapagbalian
1Used in formal contexts. 2Only for involuntary actions, not for ability verbs.

Social (maki-) verb forms

Form	Affix	Aspect
		Infinitive	Complete	Progressive	Contemplative
Direct	maki-	makibali	nakibali	nakikibali	makikibali
Indirect	makipagpa-	makipagpabali	nakipagpabali	nakikipagpabali	makikipagpabali