wyiskrzyć

Polish

Etymology

From wy- +‎ iskrzyć.

Pronunciation

• IPA^(key): /vɨˈis.kʂɨt͡ɕ/
• Rhymes: -iskʂɨt͡ɕ
• Syllabification: wy‧is‧krzyć

Verb

wyiskrzyć pf (imperfective wyiskrzać)

1. (transitive) to make spark, sparkle, or glitter, to light up with sparks or similar lights

   Synonyms: iskrzyć, roziskrzyć

   • 1949 [written 1854], Charles Edmond, Alkhadar: ustęp z dziejów ojców naszych‎^[1], volume 3, Zakład narodowy im. Ossolińskich, archived from the original on 2023-01-01, page 211:

     [...] księżyc wydzierał się z chmurnych zawojów, srebrnym słupem padał przed nim na wznak, by mu wyiskrzyć drogę do domu[...]

     [...] the moon was tearing itself out of the tangles of clouds; [its light] fell in a silver pole before him as a sign, in order to make the way to his home shine[...]

   • 1913, Emil Habdank Dunikowski, Meksyk i szkice z podróży po Ameryce‎^[2], Wydawnictwo illustrowanego tygodnika "Przez Lądy i Morza" (distribution), Drukarnia Zygmunta Jelenia (printing), archived from the original on 2023-01-01, page 393:

     A nad nami wyiskrzone gwiazdami niebo.

     And above us [was] a sky lit up by stars.

   • 1998, Metropolia Warszawska a narodziny II Rzeczypospolitej: antologia tekstów historycznych i literackich w 80-tą rocznicę odzyskania niepodległości‎^[3], Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", page 447:

     DOPŁYNĘLIŚMY WRESZCIE TUŁACZE
     DOBYĆ SZABLI I STANĄĆ NA BACZNOŚĆ
     I BŁYSK SZABLI WYISKRZYĆ DOKOŁA,
     BO PRZECZULIŚMY WOLĄ I SERCEM,
     ŻE NAS HALLER DO SIEBIE ZAWOŁA.

     We wanderers have come here at last
     to draw a sword and stand at attention
     and make the shine of the sword sparkle all around,
     because we have felt with our will and our hearts
     that Haller will summon us to him.

2. (transitive, figurative) to make sparkle or shine (make excellent, distinguished, beautiful, etc.)
   • 1900, Franciszek Eismont, Gwiazda idei: gwiazda wschodu‎^[4], Kraków: G. Gebethner i Spółka (distribution), Drukarnia Związkowa pod zarządem A. Szyjewskiego (printing), archived from the original on 2023-01-01, page 126:

     Sejm ten przecie czynim nocą,
     By wyiskrzyć tych, co płaczą....

     After all, we are holding this assembly at night
     To distinguish those who cry....

   • 2001, Roman Śliwonik, Portrety z bufetem w tle‎^[5], Wydawnictwo Iskra, archived from the original on 2023-01-01, page 86:

     I jeszcze trzeba [...] wycyzelować, wyiskrzyć inteligencję i talent.

     And you still need to put the finishing touches on the intelligence and talent, to make them shine.

   • 2005, Edward Balcerzan, Zuchwalstwa samoświadomości‎^[6], Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, archived from the original on 2023-01-01, page 222:

     Zagrać dystans, znaleźć cudzysłów, wyiskrzyć dowcip ‒ potrafi tylko artysta.

     To play with distance, to find a quote, to make a joke sparkle ‒ only an artist can do that.

Verb

wyiskrzyć pf

1. (reflexive with się, archaic) to get rid of, to rid oneself of

   Synonym: pozbyć się

   • 1695, Jan Chryzostom Pasek, “Roku pańskiego 1665”, in Pamiętniki, Polska Akademja Umiejętności, published 1929:

     [...] tak wielkie zostawili wota, że prawie ze wszystkiego się wyiskrzyli.

     [...] they left such great offerings that they gave up almost everything.

Alternative forms

• wyikrzyć

Conjugation

Conjugation of wyiskrzyć pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		wyiskrzyć
future tense	1st	wyiskrzę			wyiskrzymy
	2nd	wyiskrzysz			wyiskrzycie
	3rd	wyiskrzy			wyiskrzą
	impersonal	wyiskrzy się
past tense	1st	wyiskrzyłem, -(e)m wyiskrzył	wyiskrzyłam, -(e)m wyiskrzyła	wyiskrzyłom, -(e)m wyiskrzyło	wyiskrzyliśmy, -(e)śmy wyiskrzyli	wyiskrzyłyśmy, -(e)śmy wyiskrzyły
	2nd	wyiskrzyłeś, -(e)ś wyiskrzył	wyiskrzyłaś, -(e)ś wyiskrzyła	wyiskrzyłoś, -(e)ś wyiskrzyło	wyiskrzyliście, -(e)ście wyiskrzyli	wyiskrzyłyście, -(e)ście wyiskrzyły
	3rd	wyiskrzył	wyiskrzyła	wyiskrzyło	wyiskrzyli	wyiskrzyły
	impersonal	wyiskrzono
conditional	1st	wyiskrzyłbym, bym wyiskrzył	wyiskrzyłabym, bym wyiskrzyła	wyiskrzyłobym, bym wyiskrzyło	wyiskrzylibyśmy, byśmy wyiskrzyli	wyiskrzyłybyśmy, byśmy wyiskrzyły
	2nd	wyiskrzyłbyś, byś wyiskrzył	wyiskrzyłabyś, byś wyiskrzyła	wyiskrzyłobyś, byś wyiskrzyło	wyiskrzylibyście, byście wyiskrzyli	wyiskrzyłybyście, byście wyiskrzyły
	3rd	wyiskrzyłby, by wyiskrzył	wyiskrzyłaby, by wyiskrzyła	wyiskrzyłoby, by wyiskrzyło	wyiskrzyliby, by wyiskrzyli	wyiskrzyłyby, by wyiskrzyły
	impersonal	wyiskrzono by
imperative	1st	niech wyiskrzę			wyiskrzmy
	2nd	wyiskrz			wyiskrzcie
	3rd	niech wyiskrzy			niech wyiskrzą
passive adjectival participle		wyiskrzony	wyiskrzona	wyiskrzone	wyiskrzeni	wyiskrzone
anterior adverbial participle		wyiskrzywszy
verbal noun		wyiskrzenie

Further reading

• wyiskrzyć in Polish dictionaries at PWN
• “WYISKRZYĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2009 July 2