քչփորել
Jump to navigation
Jump to search
Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- պճկորել (pčkorel), կչպորել (kčʻporel), կչփորել (kčʻpʻorel), պչկորել (pčʻkorel), փչխորել (pʻčʻxorel), փչփորել (pʻčʻpʻorel), քչպորել (kʻčʻporel), կճպորել (kčporel), քցպորել (kʻcʻporel), քցփորել (kʻcʻpʻorel) — dialectal
Etymology
[edit]Originally a dialectal word. The origin is uncertain. Related to պճկել (pčkel). Folk-etymologically reshaped as քիչ (kʻičʻ) + փորել (pʻorel).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /kʰt͡ʃʰpʰoˈɾel/, [kʰt͡ʃʰpʰoɾél]
- (Western Armenian) IPA(key): /kt͡ʃpoˈɾel/, [kʰt͡ʃʰpʰoɾél]
Verb
[edit]քչփորել • (kʻčʻpʻorel)
- (transitive) to pick, to peck, to dig
- քիթը քչփորել ― kʻitʻə kʻčʻpʻorel ― to pick one's nose
- ատամները քչփորել ― atamnerə kʻčʻpʻorel ― to pick one's teeth
Inflection
[edit]-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | քչփորել (kʻčʻpʻorel) | imperfective converb | քչփորում (kʻčʻpʻorum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | քչփորվել (kʻčʻpʻorvel) | simultaneous converb | քչփորելիս (kʻčʻpʻorelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | քչփորել (kʻčʻpʻorel) | ||||
| aorist stem | քչփոր- (kʻčʻpʻor-) | future converb I | քչփորելու (kʻčʻpʻorelu) | ||||
| resultative participle | քչփորած (kʻčʻpʻorac) | future converb II | քչփորելիք (kʻčʻpʻorelikʻ) | ||||
| subject participle | քչփորող (kʻčʻpʻoroġ) | connegative converb | քչփորի (kʻčʻpʻori) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | քչփորում եմ (kʻčʻpʻorum em) | քչփորում ես (kʻčʻpʻorum es) | քչփորում է (kʻčʻpʻorum ē) | քչփորում ենք (kʻčʻpʻorum enkʻ) | քչփորում եք (kʻčʻpʻorum ekʻ) | քչփորում են (kʻčʻpʻorum en) | |
| past imperfective | քչփորում էի (kʻčʻpʻorum ēi) | քչփորում էիր (kʻčʻpʻorum ēir) | քչփորում էր (kʻčʻpʻorum ēr) | քչփորում էինք (kʻčʻpʻorum ēinkʻ) | քչփորում էիք (kʻčʻpʻorum ēikʻ) | քչփորում էին (kʻčʻpʻorum ēin) | |
| future | քչփորելու եմ (kʻčʻpʻorelu em) | քչփորելու ես (kʻčʻpʻorelu es) | քչփորելու է (kʻčʻpʻorelu ē) | քչփորելու ենք (kʻčʻpʻorelu enkʻ) | քչփորելու եք (kʻčʻpʻorelu ekʻ) | քչփորելու են (kʻčʻpʻorelu en) | |
| past future | քչփորելու էի (kʻčʻpʻorelu ēi) | քչփորելու էիր (kʻčʻpʻorelu ēir) | քչփորելու էր (kʻčʻpʻorelu ēr) | քչփորելու էինք (kʻčʻpʻorelu ēinkʻ) | քչփորելու էիք (kʻčʻpʻorelu ēikʻ) | քչփորելու էին (kʻčʻpʻorelu ēin) | |
| present perfect | քչփորել եմ (kʻčʻpʻorel em) | քչփորել ես (kʻčʻpʻorel es) | քչփորել է (kʻčʻpʻorel ē) | քչփորել ենք (kʻčʻpʻorel enkʻ) | քչփորել եք (kʻčʻpʻorel ekʻ) | քչփորել են (kʻčʻpʻorel en) | |
| pluperfect | քչփորել էի (kʻčʻpʻorel ēi) | քչփորել էիր (kʻčʻpʻorel ēir) | քչփորել էր (kʻčʻpʻorel ēr) | քչփորել էինք (kʻčʻpʻorel ēinkʻ) | քչփորել էիք (kʻčʻpʻorel ēikʻ) | քչփորել էին (kʻčʻpʻorel ēin) | |
| aorist (past perfective) | քչփորեցի, քչփորի* (kʻčʻpʻorecʻi, kʻčʻpʻori*) | քչփորեցիր, քչփորիր* (kʻčʻpʻorecʻir, kʻčʻpʻorir*) | քչփորեց (kʻčʻpʻorecʻ) | քչփորեցինք, քչփորինք* (kʻčʻpʻorecʻinkʻ, kʻčʻpʻorinkʻ*) | քչփորեցիք, քչփորիք* (kʻčʻpʻorecʻikʻ, kʻčʻpʻorikʻ*) | քչփորեցին, քչփորին* (kʻčʻpʻorecʻin, kʻčʻpʻorin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | քչփորեմ (kʻčʻpʻorem) | քչփորես (kʻčʻpʻores) | քչփորի (kʻčʻpʻori) | քչփորենք (kʻčʻpʻorenkʻ) | քչփորեք (kʻčʻpʻorekʻ) | քչփորեն (kʻčʻpʻoren) | |
| past | քչփորեի (kʻčʻpʻorei) | քչփորեիր (kʻčʻpʻoreir) | քչփորեր (kʻčʻpʻorer) | քչփորեինք (kʻčʻpʻoreinkʻ) | քչփորեիք (kʻčʻpʻoreikʻ) | քչփորեին (kʻčʻpʻorein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կքչփորեմ (kkʻčʻpʻorem) | կքչփորես (kkʻčʻpʻores) | կքչփորի (kkʻčʻpʻori) | կքչփորենք (kkʻčʻpʻorenkʻ) | կքչփորեք (kkʻčʻpʻorekʻ) | կքչփորեն (kkʻčʻpʻoren) | |
| past | կքչփորեի (kkʻčʻpʻorei) | կքչփորեիր (kkʻčʻpʻoreir) | կքչփորեր (kkʻčʻpʻorer) | կքչփորեինք (kkʻčʻpʻoreinkʻ) | կքչփորեիք (kkʻčʻpʻoreikʻ) | կքչփորեին (kkʻčʻpʻorein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | քչփորի՛ր, քչփորի՛* (kʻčʻpʻorír, kʻčʻpʻorí*) | — | — | քչփորե՛ք, քչփորեցե՛ք** (kʻčʻpʻorékʻ, kʻčʻpʻorecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չքչփորել (čʻkʻčʻpʻorel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չքչփորած (čʻkʻčʻpʻorac) | ||||||
| subject participle | չքչփորող (čʻkʻčʻpʻoroġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ քչփորում (čʻem kʻčʻpʻorum) | չես քչփորում (čʻes kʻčʻpʻorum) | չի քչփորում (čʻi kʻčʻpʻorum) | չենք քչփորում (čʻenkʻ kʻčʻpʻorum) | չեք քչփորում (čʻekʻ kʻčʻpʻorum) | չեն քչփորում (čʻen kʻčʻpʻorum) | |
| past imperfective | չէի քչփորում (čʻēi kʻčʻpʻorum) | չէիր քչփորում (čʻēir kʻčʻpʻorum) | չէր քչփորում (čʻēr kʻčʻpʻorum) | չէինք քչփորում (čʻēinkʻ kʻčʻpʻorum) | չէիք քչփորում (čʻēikʻ kʻčʻpʻorum) | չէին քչփորում (čʻēin kʻčʻpʻorum) | |
| future | չեմ քչփորելու (čʻem kʻčʻpʻorelu) | չես քչփորելու (čʻes kʻčʻpʻorelu) | չի քչփորելու (čʻi kʻčʻpʻorelu) | չենք քչփորելու (čʻenkʻ kʻčʻpʻorelu) | չեք քչփորելու (čʻekʻ kʻčʻpʻorelu) | չեն քչփորելու (čʻen kʻčʻpʻorelu) | |
| past future | չէի քչփորելու (čʻēi kʻčʻpʻorelu) | չէիր քչփորելու (čʻēir kʻčʻpʻorelu) | չէր քչփորելու (čʻēr kʻčʻpʻorelu) | չէինք քչփորելու (čʻēinkʻ kʻčʻpʻorelu) | չէիք քչփորելու (čʻēikʻ kʻčʻpʻorelu) | չէին քչփորելու (čʻēin kʻčʻpʻorelu) | |
| present perfect | չեմ քչփորել (čʻem kʻčʻpʻorel) | չես քչփորել (čʻes kʻčʻpʻorel) | չի քչփորել (čʻi kʻčʻpʻorel) | չենք քչփորել (čʻenkʻ kʻčʻpʻorel) | չեք քչփորել (čʻekʻ kʻčʻpʻorel) | չեն քչփորել (čʻen kʻčʻpʻorel) | |
| pluperfect | չէի քչփորել (čʻēi kʻčʻpʻorel) | չէիր քչփորել (čʻēir kʻčʻpʻorel) | չէր քչփորել (čʻēr kʻčʻpʻorel) | չէինք քչփորել (čʻēinkʻ kʻčʻpʻorel) | չէիք քչփորել (čʻēikʻ kʻčʻpʻorel) | չէին քչփորել (čʻēin kʻčʻpʻorel) | |
| aorist (past perfective) | չքչփորեցի, չքչփորի* (čʻkʻčʻpʻorecʻi, čʻkʻčʻpʻori*) | չքչփորեցիր, չքչփորիր* (čʻkʻčʻpʻorecʻir, čʻkʻčʻpʻorir*) | չքչփորեց (čʻkʻčʻpʻorecʻ) | չքչփորեցինք, չքչփորինք* (čʻkʻčʻpʻorecʻinkʻ, čʻkʻčʻpʻorinkʻ*) | չքչփորեցիք, չքչփորիք* (čʻkʻčʻpʻorecʻikʻ, čʻkʻčʻpʻorikʻ*) | չքչփորեցին, չքչփորին* (čʻkʻčʻpʻorecʻin, čʻkʻčʻpʻorin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չքչփորեմ (čʻkʻčʻpʻorem) | չքչփորես (čʻkʻčʻpʻores) | չքչփորի (čʻkʻčʻpʻori) | չքչփորենք (čʻkʻčʻpʻorenkʻ) | չքչփորեք (čʻkʻčʻpʻorekʻ) | չքչփորեն (čʻkʻčʻpʻoren) | |
| past | չքչփորեի (čʻkʻčʻpʻorei) | չքչփորեիր (čʻkʻčʻpʻoreir) | չքչփորեր (čʻkʻčʻpʻorer) | չքչփորեինք (čʻkʻčʻpʻoreinkʻ) | չքչփորեիք (čʻkʻčʻpʻoreikʻ) | չքչփորեին (čʻkʻčʻpʻorein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ քչփորի (čʻem kʻčʻpʻori) | չես քչփորի (čʻes kʻčʻpʻori) | չի քչփորի (čʻi kʻčʻpʻori) | չենք քչփորի (čʻenkʻ kʻčʻpʻori) | չեք քչփորի (čʻekʻ kʻčʻpʻori) | չեն քչփորի (čʻen kʻčʻpʻori) | |
| past | չէի քչփորի (čʻēi kʻčʻpʻori) | չէիր քչփորի (čʻēir kʻčʻpʻori) | չէր քչփորի (čʻēr kʻčʻpʻori) | չէինք քչփորի (čʻēinkʻ kʻčʻpʻori) | չէիք քչփորի (čʻēikʻ kʻčʻpʻori) | չէին քչփորի (čʻēin kʻčʻpʻori) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ քչփորիր, մի՛ քչփորի* (mí kʻčʻpʻorir, mí kʻčʻpʻori*) | — | — | մի՛ քչփորեք, մի՛ քչփորեցեք** (mí kʻčʻpʻorekʻ, mí kʻčʻpʻorecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
| declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular (singulare tantum) | ||||||||
| nominative | քչփորել (kʻčʻpʻorel) | |||||||
| dative | քչփորելու (kʻčʻpʻorelu) | |||||||
| ablative | քչփորելուց (kʻčʻpʻorelucʻ) | |||||||
| instrumental | քչփորելով (kʻčʻpʻorelov) | |||||||
| locative | քչփորելում (kʻčʻpʻorelum) | |||||||
| definite forms | ||||||||
| nominative | քչփորելը/քչփորելն (kʻčʻpʻorelə/kʻčʻpʻoreln) | |||||||
| dative | քչփորելուն (kʻčʻpʻorelun) | |||||||
| 1st person possessive forms (my) | ||||||||
| nominative | քչփորելս (kʻčʻpʻorels) | |||||||
| dative | քչփորելուս (kʻčʻpʻorelus) | |||||||
| ablative | քչփորելուցս (kʻčʻpʻorelucʻs) | |||||||
| instrumental | քչփորելովս (kʻčʻpʻorelovs) | |||||||
| locative | քչփորելումս (kʻčʻpʻorelums) | |||||||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||||||
| nominative | քչփորելդ (kʻčʻpʻoreld) | |||||||
| dative | քչփորելուդ (kʻčʻpʻorelud) | |||||||
| ablative | քչփորելուցդ (kʻčʻpʻorelucʻd) | |||||||
| instrumental | քչփորելովդ (kʻčʻpʻorelovd) | |||||||
| locative | քչփորելումդ (kʻčʻpʻorelumd) | |||||||
Derived terms
[edit]Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “քչփորել”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages
- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “պճկել”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 916b
- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “փոր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 519a
- Malxaseancʻ, Stepʻan (1944–1945) “քչփորել”, in Hayerēn bacʻatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), Yerevan: State Publishing House