क्षपयति

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ক্ষপয়তি (Assamese script)
• ᬓ᭄ᬱᬧᬬᬢᬶ (Balinese script)
• ক্ষপয়তি (Bengali script)
• 𑰎𑰿𑰬𑰢𑰧𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑁆𑀱𑀧𑀬𑀢𑀺 (Brahmi script)
• က္ၑပယတိ (Burmese script)
• ક્ષપયતિ (Gujarati script)
• ਕ੍ਸ਼ਪਯਤਿ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍍𑌷𑌪𑌯𑌤𑌿 (Grantha script)
• ꦏ꧀ꦰꦥꦪꦠꦶ (Javanese script)
• 𑂍𑂹𑂭𑂣𑂨𑂞𑂱 (Kaithi script)
• ಕ್ಷಪಯತಿ (Kannada script)
• ក្ឞបយតិ (Khmer script)
• ກ຺ຩປຍຕິ (Lao script)
• ക്ഷപയതി (Malayalam script)
• ᡬᢢᠠᢒᠠᠶᠠᢠᡳ (Manchu script)
• 𑘎𑘿𑘬𑘢𑘧𑘝𑘱 (Modi script)
• ᢉᢔᠠᢒᠠᠶ᠋ᠠᢐᠢ (Mongolian script)
• 𑦮𑧠𑧌𑧂𑧇𑦽𑧒 (Nandinagari script)
• 𑐎𑑂𑐲𑐥𑐫𑐟𑐶 (Newa script)
• କ୍ଷପଯତି (Odia script)
• ꢒ꣄ꢰꢦꢫꢡꢶ (Saurashtra script)
• 𑆑𑇀𑆰𑆥𑆪𑆠𑆴 (Sharada script)
• 𑖎𑖿𑖬𑖢𑖧𑖝𑖰 (Siddham script)
• ක්‍ෂපයති (Sinhalese script)
• 𑩜 𑪙𑪀𑩰𑩻𑩫𑩑 (Soyombo script)
• 𑚊𑚶𑚞𑚣𑚙𑚮 (Takri script)
• க்ஷபயதி (Tamil script)
• క్షపయతి (Telugu script)
• กฺษปยติ (Thai script)
• ཀྵ་པ་ཡ་ཏི (Tibetan script)
• 𑒏𑓂𑒭𑒣𑒨𑒞𑒱 (Tirhuta script)
• 𑨋𑩇𑨯𑨞𑨪𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root क्षि (kṣi) +‎ -अयति (-ayati), from Proto-Indo-European *dʰgʷʰey-.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kʂɐ.pɐ.jɐ.ti/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈkʂɐ.pɐ.jɐ.t̪i/

Verb

क्षपयति • (kṣapayati) third-singular indicative (type P, causative, root क्षि)

1. to destroy, ruin, make an end of (acc.), finish
2. to weaken
3. to pass (as the night or time)

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: क्षपयितुम् (kṣapáyitum)
	Undeclinable
Infinitive	क्षपयितुम् kṣapáyitum
Gerund	क्षपित्वा kṣapitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	क्षपयितव्य / क्षपनीय kṣapayitavyà / kṣapanī́ya
Feminine Gerundive	क्षपयितव्या / क्षपनीया kṣapayitavyā̀ / kṣapanī́yā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	क्षपित kṣapitá
Feminine Past Passive Participle	क्षपिता kṣapitā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	क्षपितवत् kṣapitávat
Feminine Past Active Participle	क्षपितवती kṣapitávatī

Present: क्षपयति (kṣapáyati), क्षपयते (kṣapáyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	क्षपयति kṣapáyati	क्षपयतः kṣapáyataḥ	क्षपयन्ति kṣapáyanti	क्षपयते kṣapáyate	क्षपयेते kṣapáyete	क्षपयन्ते kṣapáyante
Second	क्षपयसि kṣapáyasi	क्षपयथः kṣapáyathaḥ	क्षपयथ kṣapáyatha	क्षपयसे kṣapáyase	क्षपयेथे kṣapáyethe	क्षपयध्वे kṣapáyadhve
First	क्षपयामि kṣapáyāmi	क्षपयावः kṣapáyāvaḥ	क्षपयामः / क्षपयामसि¹ kṣapáyāmaḥ / kṣapáyāmasi¹	क्षपये kṣapáye	क्षपयावहे kṣapáyāvahe	क्षपयामहे kṣapáyāmahe
Imperative
Third	क्षपयतु kṣapáyatu	क्षपयताम् kṣapáyatām	क्षपयन्तु kṣapáyantu	क्षपयताम् kṣapáyatām	क्षपयेताम् kṣapáyetām	क्षपयन्ताम् kṣapáyantām
Second	क्षपय kṣapáya	क्षपयतम् kṣapáyatam	क्षपयत kṣapáyata	क्षपयस्व kṣapáyasva	क्षपयेथाम् kṣapáyethām	क्षपयध्वम् kṣapáyadhvam
First	क्षपयाणि kṣapáyāṇi	क्षपयाव kṣapáyāva	क्षपयाम kṣapáyāma	क्षपयै kṣapáyai	क्षपयावहै kṣapáyāvahai	क्षपयामहै kṣapáyāmahai
Optative/Potential
Third	क्षपयेत् kṣapáyet	क्षपयेताम् kṣapáyetām	क्षपयेयुः kṣapáyeyuḥ	क्षपयेत kṣapáyeta	क्षपयेयाताम् kṣapáyeyātām	क्षपयेरन् kṣapáyeran
Second	क्षपयेः kṣapáyeḥ	क्षपयेतम् kṣapáyetam	क्षपयेत kṣapáyeta	क्षपयेथाः kṣapáyethāḥ	क्षपयेयाथाम् kṣapáyeyāthām	क्षपयेध्वम् kṣapáyedhvam
First	क्षपयेयम् kṣapáyeyam	क्षपयेव kṣapáyeva	क्षपयेम kṣapáyema	क्षपयेय kṣapáyeya	क्षपयेवहि kṣapáyevahi	क्षपयेमहि kṣapáyemahi
Subjunctive
Third	क्षपयाति / क्षपयात् kṣapáyāti / kṣapáyāt	क्षपयातः kṣapáyātaḥ	क्षपयान् kṣapáyān	क्षपयाते / क्षपयातै kṣapáyāte / kṣapáyātai	क्षपयैते kṣapáyaite	क्षपयन्त / क्षपयान्तै kṣapáyanta / kṣapáyāntai
Second	क्षपयासि / क्षपयाः kṣapáyāsi / kṣapáyāḥ	क्षपयाथः kṣapáyāthaḥ	क्षपयाथ kṣapáyātha	क्षपयासे / क्षपयासै kṣapáyāse / kṣapáyāsai	क्षपयैथे kṣapáyaithe	क्षपयाध्वै kṣapáyādhvai
First	क्षपयाणि kṣapáyāṇi	क्षपयाव kṣapáyāva	क्षपयाम kṣapáyāma	क्षपयै kṣapáyai	क्षपयावहै kṣapáyāvahai	क्षपयामहै kṣapáyāmahai
Participles
	क्षपयत् kṣapáyat			क्षपयमाण / क्षपयाण² kṣapáyamāṇa / kṣapayāṇa²
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic ²Later Sanskrit

Imperfect: अक्षपयत् (ákṣapayat), अक्षपयत (ákṣapayata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अक्षपयत् ákṣapayat	अक्षपयताम् ákṣapayatām	अक्षपयन् ákṣapayan	अक्षपयत ákṣapayata	अक्षपयेताम् ákṣapayetām	अक्षपयन्त ákṣapayanta
Second	अक्षपयः ákṣapayaḥ	अक्षपयतम् ákṣapayatam	अक्षपयत ákṣapayata	अक्षपयथाः ákṣapayathāḥ	अक्षपयेथाम् ákṣapayethām	अक्षपयध्वम् ákṣapayadhvam
First	अक्षपयम् ákṣapayam	अक्षपयाव ákṣapayāva	अक्षपयाम ákṣapayāma	अक्षपये ákṣapaye	अक्षपयावहि ákṣapayāvahi	अक्षपयामहि ákṣapayāmahi

Future: क्षपयिष्यति (kṣapayiṣyáti), क्षपयिष्यते (kṣapayiṣyáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	क्षपयिष्यति kṣapayiṣyáti	क्षपयिष्यतः kṣapayiṣyátaḥ	क्षपयिष्यन्ति kṣapayiṣyánti	क्षपयिष्यते kṣapayiṣyáte	क्षपयिष्येते kṣapayiṣyéte	क्षपयिष्यन्ते kṣapayiṣyánte
Second	क्षपयिष्यसि kṣapayiṣyási	क्षपयिष्यथः kṣapayiṣyáthaḥ	क्षपयिष्यथ kṣapayiṣyátha	क्षपयिष्यसे kṣapayiṣyáse	क्षपयिष्येथे kṣapayiṣyéthe	क्षपयिष्यध्वे kṣapayiṣyádhve
First	क्षपयिष्यामि kṣapayiṣyā́mi	क्षपयिष्यावः kṣapayiṣyā́vaḥ	क्षपयिष्यामः / क्षपयिष्यामसि¹ kṣapayiṣyā́maḥ / kṣapayiṣyā́masi¹	क्षपयिष्ये kṣapayiṣyé	क्षपयिष्यावहे kṣapayiṣyā́vahe	क्षपयिष्यामहे kṣapayiṣyā́mahe
Participles
	क्षपयिष्यत् kṣapayiṣyát			क्षपयिष्यमाण kṣapayiṣyámāṇa
Notes	¹Vedic

Conditional: अक्षपयिष्यत् (ákṣapayiṣyat), अक्षपयिष्यत (ákṣapayiṣyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अक्षपयिष्यत् ákṣapayiṣyat	अक्षपयिष्यताम् ákṣapayiṣyatām	अक्षपयिष्यन् ákṣapayiṣyan	अक्षपयिष्यत ákṣapayiṣyata	अक्षपयिष्येताम् ákṣapayiṣyetām	अक्षपयिष्यन्त ákṣapayiṣyanta
Second	अक्षपयिष्यः ákṣapayiṣyaḥ	अक्षपयिष्यतम् ákṣapayiṣyatam	अक्षपयिष्यत ákṣapayiṣyata	अक्षपयिष्यथाः ákṣapayiṣyathāḥ	अक्षपयिष्येथाम् ákṣapayiṣyethām	अक्षपयिष्यध्वम् ákṣapayiṣyadhvam
First	अक्षपयिष्यम् ákṣapayiṣyam	अक्षपयिष्याव ákṣapayiṣyāva	अक्षपयिष्याम ákṣapayiṣyāma	अक्षपयिष्ये ákṣapayiṣye	अक्षपयिष्यावहि ákṣapayiṣyāvahi	अक्षपयिष्यामहि ákṣapayiṣyāmahi

Benedictive/Precative: क्षप्यात् (kṣapyā́t) or क्षप्याः (kṣapyā́ḥ), क्षपयिषीष्ट (kṣapayiṣīṣṭá)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	क्षप्यात् / क्षप्याः¹ kṣapyā́t / kṣapyā́ḥ¹	क्षप्यास्ताम् kṣapyā́stām	क्षप्यासुः kṣapyā́suḥ	क्षपयिषीष्ट kṣapayiṣīṣṭá	क्षपयिषीयास्ताम्² kṣapayiṣīyā́stām²	क्षपयिषीरन् kṣapayiṣīrán
Second	क्षप्याः kṣapyā́ḥ	क्षप्यास्तम् kṣapyā́stam	क्षप्यास्त kṣapyā́sta	क्षपयिषीष्ठाः kṣapayiṣīṣṭhā́ḥ	क्षपयिषीयास्थाम्² kṣapayiṣīyā́sthām²	क्षपयिषीढ्वम् kṣapayiṣīḍhvám
First	क्षप्यासम् kṣapyā́sam	क्षप्यास्व kṣapyā́sva	क्षप्यास्म kṣapyā́sma	क्षपयिषीय kṣapayiṣīyá	क्षपयिषीवहि kṣapayiṣīváhi	क्षपयिषीमहि kṣapayiṣīmáhi
Notes	¹Vedic ²Uncertain

Perfect: क्षपयामास (kṣapayā́mā́sa) or क्षपयांचकार (kṣapayā́ṃcakā́ra), क्षपयांचक्रे (kṣapayā́ṃcakré)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	क्षपयामास / क्षपयांचकार kṣapayā́mā́sa / kṣapayā́ṃcakā́ra	क्षपयामासतुः / क्षपयांचक्रतुः kṣapayā́māsátuḥ / kṣapayā́ṃcakrátuḥ	क्षपयामासुः / क्षपयांचक्रुः kṣapayā́māsúḥ / kṣapayā́ṃcakrúḥ	क्षपयांचक्रे kṣapayā́ṃcakré	क्षपयांचक्राते kṣapayā́ṃcakrā́te	क्षपयांचक्रिरे kṣapayā́ṃcakriré
Second	क्षपयामासिथ / क्षपयांचकर्थ kṣapayā́mā́sitha / kṣapayā́ṃcakártha	क्षपयामासथुः / क्षपयांचक्रथुः kṣapayā́māsáthuḥ / kṣapayā́ṃcakráthuḥ	क्षपयामास / क्षपयांचक्र kṣapayā́māsá / kṣapayā́ṃcakrá	क्षपयांचकृषे kṣapayā́ṃcakṛṣé	क्षपयांचक्राथे kṣapayā́ṃcakrā́the	क्षपयांचकृध्वे kṣapayā́ṃcakṛdhvé
First	क्षपयामास / क्षपयांचकर kṣapayā́mā́sa / kṣapayā́ṃcakára	क्षपयामासिव / क्षपयांचकृव kṣapayā́māsivá / kṣapayā́ṃcakṛvá	क्षपयामासिम / क्षपयांचकृम kṣapayā́māsimá / kṣapayā́ṃcakṛmá	क्षपयांचक्रे kṣapayā́ṃcakré	क्षपयांचकृवहे kṣapayā́ṃcakṛváhe	क्षपयांचकृमहे kṣapayā́ṃcakṛmáhe
Participles
	क्षपयामासिवांस् / क्षपयांचकृवांस् kṣapayā́māsivā́ṃs / kṣapayā́ṃcakṛvā́ṃs			क्षपयांचक्राण kṣapayā́ṃcakrāṇá

Descendants

• Sauraseni Prakrit: 𑀔𑀯𑁂𑀤𑀺 (khavedi)
  • Gurjara Apabhramsa:
    • Gujarati: ખોવું (khovũ)
  • Sauraseni Apabhramsa:
    • Hindustani:

      Hindi: खोना (khonā)

      Urdu: کھونا (khonā)

References

• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kṣapayati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
• Monier Williams (1899) “क्षपयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 328.