क्षुब्ध

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit क्षुब्ध (kṣubdha).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /kʂʊbd̪ʱ/, [kʃʊbd̪ʱ]

Adjective

क्षुब्ध • (kṣubdh) (indeclinable) (formal)

1. agitated, exited

Noun

क्षुब्ध • (kṣubdh) m (rare)

1. a kind of coitus
2. the churning-stick

Declension

Declension of क्षुब्ध (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	क्षुब्ध kṣubdh	क्षुब्ध kṣubdh
oblique	क्षुब्ध kṣubdh	क्षुब्धों kṣubdhõ
vocative	क्षुब्ध kṣubdh	क्षुब्धो kṣubdho

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “क्षुब्ध”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “क्षुब्ध”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “क्षुब्ध”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ক্ষুব্ধ (Assamese script)
• ᬓ᭄ᬱᬸᬩ᭄ᬥ (Balinese script)
• ক্ষুব্ধ (Bengali script)
• 𑰎𑰿𑰬𑰲𑰤𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑁆𑀱𑀼𑀩𑁆𑀥 (Brahmi script)
• က္ၑုဗ္ဓ (Burmese script)
• ક્ષુબ્ધ (Gujarati script)
• ਕ੍ਸ਼ੁਬ੍ਧ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍍𑌷𑍁𑌬𑍍𑌧 (Grantha script)
• ꦏ꧀ꦰꦸꦧ꧀ꦣ (Javanese script)
• 𑂍𑂹𑂭𑂳𑂥𑂹𑂡 (Kaithi script)
• ಕ್ಷುಬ್ಧ (Kannada script)
• ក្ឞុព្ធ (Khmer script)
• ກ຺ຩຸພ຺ຘ (Lao script)
• ക്ഷുബ്ധ (Malayalam script)
• ᡬᢢᡠᠪᢡᠠ (Manchu script)
• 𑘎𑘿𑘬𑘳𑘤𑘿𑘠 (Modi script)
• ᢉᢔᠤᠪᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦮𑧠𑧌𑧔𑧄𑧠𑧀 (Nandinagari script)
• 𑐎𑑂𑐲𑐸𑐧𑑂𑐢 (Newa script)
• କ୍ଷୁବ୍ଧ (Odia script)
• ꢒ꣄ꢰꢸꢨ꣄ꢤ (Saurashtra script)
• 𑆑𑇀𑆰𑆶𑆧𑇀𑆣 (Sharada script)
• 𑖎𑖿𑖬𑖲𑖤𑖿𑖠 (Siddham script)
• ක්‍ෂුබ‍්ධ (Sinhalese script)
• 𑩜 𑪙𑪀𑩒𑩲 𑪙𑩮 (Soyombo script)
• 𑚊𑚶𑚰𑚠𑚶𑚜 (Takri script)
• க்ஷுப்³த⁴ (Tamil script)
• క్షుబ్ధ (Telugu script)
• กฺษุพฺธ (Thai script)
• ཀྵུ་བྡྷ (Tibetan script)
• 𑒏𑓂𑒭𑒳𑒥𑓂𑒡 (Tirhuta script)
• 𑨋𑩇𑨯𑨃𑨠𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)

Etymology

Derived from क्षुभ् (kṣubh, root) +‎ -त (-ta).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kʂub.dʱɐ/, [kʂub̚.dʱɐ]
• (Classical) IPA^(key): /ˈkʂub.d̪ʱɐ/, [ˈkʂub̚.d̪ʱɐ]

Adjective

क्षुब्ध • (kṣubdha) stem

1. agitated, shaken
2. expelled (as a king)
3. agitated (mentally), excited, disturbed

Declension

Masculine a-stem declension of क्षुब्ध (kṣubdha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्षुब्धः kṣubdhaḥ	क्षुब्धौ / क्षुब्धा¹ kṣubdhau / kṣubdhā¹	क्षुब्धाः / क्षुब्धासः¹ kṣubdhāḥ / kṣubdhāsaḥ¹
Vocative	क्षुब्ध kṣubdha	क्षुब्धौ / क्षुब्धा¹ kṣubdhau / kṣubdhā¹	क्षुब्धाः / क्षुब्धासः¹ kṣubdhāḥ / kṣubdhāsaḥ¹
Accusative	क्षुब्धम् kṣubdham	क्षुब्धौ / क्षुब्धा¹ kṣubdhau / kṣubdhā¹	क्षुब्धान् kṣubdhān
Instrumental	क्षुब्धेन kṣubdhena	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धैः / क्षुब्धेभिः¹ kṣubdhaiḥ / kṣubdhebhiḥ¹
Dative	क्षुब्धाय kṣubdhāya	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धेभ्यः kṣubdhebhyaḥ
Ablative	क्षुब्धात् kṣubdhāt	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धेभ्यः kṣubdhebhyaḥ
Genitive	क्षुब्धस्य kṣubdhasya	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धानाम् kṣubdhānām
Locative	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धेषु kṣubdheṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of क्षुब्धा (kṣubdhā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्षुब्धा kṣubdhā	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धाः kṣubdhāḥ
Vocative	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धाः kṣubdhāḥ
Accusative	क्षुब्धाम् kṣubdhām	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धाः kṣubdhāḥ
Instrumental	क्षुब्धया / क्षुब्धा¹ kṣubdhayā / kṣubdhā¹	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धाभिः kṣubdhābhiḥ
Dative	क्षुब्धायै kṣubdhāyai	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धाभ्यः kṣubdhābhyaḥ
Ablative	क्षुब्धायाः / क्षुब्धायै² kṣubdhāyāḥ / kṣubdhāyai²	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धाभ्यः kṣubdhābhyaḥ
Genitive	क्षुब्धायाः / क्षुब्धायै² kṣubdhāyāḥ / kṣubdhāyai²	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धानाम् kṣubdhānām
Locative	क्षुब्धायाम् kṣubdhāyām	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धासु kṣubdhāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of क्षुब्ध (kṣubdha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्षुब्धम् kṣubdham	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धानि / क्षुब्धा¹ kṣubdhāni / kṣubdhā¹
Vocative	क्षुब्ध kṣubdha	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धानि / क्षुब्धा¹ kṣubdhāni / kṣubdhā¹
Accusative	क्षुब्धम् kṣubdham	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धानि / क्षुब्धा¹ kṣubdhāni / kṣubdhā¹
Instrumental	क्षुब्धेन kṣubdhena	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धैः / क्षुब्धेभिः¹ kṣubdhaiḥ / kṣubdhebhiḥ¹
Dative	क्षुब्धाय kṣubdhāya	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धेभ्यः kṣubdhebhyaḥ
Ablative	क्षुब्धात् kṣubdhāt	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धेभ्यः kṣubdhebhyaḥ
Genitive	क्षुब्धस्य kṣubdhasya	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धानाम् kṣubdhānām
Locative	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धेषु kṣubdheṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Pali: chuddha
• Prakrit: 𑀔𑀼𑀤𑁆𑀥 (khuddha)

Noun

क्षुब्ध • (kṣubdha) stem, m

1. a kind of coitus
2. the churning-stick

Declension

Masculine a-stem declension of क्षुब्ध (kṣubdha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्षुब्धः kṣubdhaḥ	क्षुब्धौ / क्षुब्धा¹ kṣubdhau / kṣubdhā¹	क्षुब्धाः / क्षुब्धासः¹ kṣubdhāḥ / kṣubdhāsaḥ¹
Vocative	क्षुब्ध kṣubdha	क्षुब्धौ / क्षुब्धा¹ kṣubdhau / kṣubdhā¹	क्षुब्धाः / क्षुब्धासः¹ kṣubdhāḥ / kṣubdhāsaḥ¹
Accusative	क्षुब्धम् kṣubdham	क्षुब्धौ / क्षुब्धा¹ kṣubdhau / kṣubdhā¹	क्षुब्धान् kṣubdhān
Instrumental	क्षुब्धेन kṣubdhena	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धैः / क्षुब्धेभिः¹ kṣubdhaiḥ / kṣubdhebhiḥ¹
Dative	क्षुब्धाय kṣubdhāya	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धेभ्यः kṣubdhebhyaḥ
Ablative	क्षुब्धात् kṣubdhāt	क्षुब्धाभ्याम् kṣubdhābhyām	क्षुब्धेभ्यः kṣubdhebhyaḥ
Genitive	क्षुब्धस्य kṣubdhasya	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धानाम् kṣubdhānām
Locative	क्षुब्धे kṣubdhe	क्षुब्धयोः kṣubdhayoḥ	क्षुब्धेषु kṣubdheṣu
Notes	¹Vedic

Further reading

• Monier Williams (1899) “क्षुब्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 331, column 3.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kṣubdha”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press