दक्षति

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• দক্ষতি (Assamese script)
• ᬤᬓ᭄ᬱᬢᬶ (Balinese script)
• দক্ষতি (Bengali script)
• 𑰟𑰎𑰿𑰬𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀓𑁆𑀱𑀢𑀺 (Brahmi script)
• ဒက္ၑတိ (Burmese script)
• દક્ષતિ (Gujarati script)
• ਦਕ੍ਸ਼ਤਿ (Gurmukhi script)
• 𑌦𑌕𑍍𑌷𑌤𑌿 (Grantha script)
• ꦢꦏ꧀ꦰꦠꦶ (Javanese script)
• 𑂠𑂍𑂹𑂭𑂞𑂱 (Kaithi script)
• ದಕ್ಷತಿ (Kannada script)
• ទក្ឞតិ (Khmer script)
• ທກ຺ຩຕິ (Lao script)
• ദക്ഷതി (Malayalam script)
• ᡩᠠᡬᢢᠠᢠᡳ (Manchu script)
• 𑘟𑘎𑘿𑘬𑘝𑘱 (Modi script)
• ᢑᠠᢉᢔᠠᢐᠢ (Mongolian script)
• 𑦿𑦮𑧠𑧌𑦽𑧒 (Nandinagari script)
• 𑐡𑐎𑑂𑐲𑐟𑐶 (Newa script)
• ଦକ୍ଷତି (Odia script)
• ꢣꢒ꣄ꢰꢡꢶ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆑𑇀𑆰𑆠𑆴 (Sharada script)
• 𑖟𑖎𑖿𑖬𑖝𑖰 (Siddham script)
• දක්‍ෂති (Sinhalese script)
• 𑩭𑩜 𑪙𑪀𑩫𑩑 (Soyombo script)
• 𑚛𑚊𑚶𑚙𑚮 (Takri script)
• த³க்ஷதி (Tamil script)
• దక్షతి (Telugu script)
• ทกฺษติ (Thai script)
• ད་ཀྵ་ཏི (Tibetan script)
• 𑒠𑒏𑓂𑒭𑒞𑒱 (Tirhuta script)
• 𑨛𑨋𑩇𑨯𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-European *deḱs- (“right side, dexter”).

Cognates include Ancient Greek δεξῐός (dexiós, “right(hand), fortunate, able”), Old Church Slavonic деснъ (desnŭ, “right(side)”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /dɐ́k.ʂɐ.ti/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈd̪ɐk.ʂɐ.t̪i/

Verb

दक्षति • (dakṣati) third-singular indicative (root दक्ष्)

1. to be able or strong
2. to grow, increase
3. to act quickly

Conjugation

Present: दक्षति (dakṣati), दक्षते (dakṣate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	दक्षति dakṣati	दक्षतः dakṣataḥ	दक्षन्ति dakṣanti	दक्षते dakṣate	दक्षेते dakṣete	दक्षन्ते dakṣante
Second	दक्षसि dakṣasi	दक्षथः dakṣathaḥ	दक्षथ dakṣatha	दक्षसे dakṣase	दक्षेथे dakṣethe	दक्षध्वे dakṣadhve
First	दक्षामि dakṣāmi	दक्षावः dakṣāvaḥ	दक्षामः / दक्षामसि¹ dakṣāmaḥ / dakṣāmasi¹	दक्षे dakṣe	दक्षावहे dakṣāvahe	दक्षामहे dakṣāmahe
Imperative
Third	दक्षतु dakṣatu	दक्षताम् dakṣatām	दक्षन्तु dakṣantu	दक्षताम् dakṣatām	दक्षेताम् dakṣetām	दक्षन्ताम् dakṣantām
Second	दक्ष dakṣa	दक्षतम् dakṣatam	दक्षत dakṣata	दक्षस्व dakṣasva	दक्षेथाम् dakṣethām	दक्षध्वम् dakṣadhvam
First	दक्षाणि dakṣāṇi	दक्षाव dakṣāva	दक्षाम dakṣāma	दक्षै dakṣai	दक्षावहै dakṣāvahai	दक्षामहै dakṣāmahai
Optative/Potential
Third	दक्षेत् dakṣet	दक्षेताम् dakṣetām	दक्षेयुः dakṣeyuḥ	दक्षेत dakṣeta	दक्षेयाताम् dakṣeyātām	दक्षेरन् dakṣeran
Second	दक्षेः dakṣeḥ	दक्षेतम् dakṣetam	दक्षेत dakṣeta	दक्षेथाः dakṣethāḥ	दक्षेयाथाम् dakṣeyāthām	दक्षेध्वम् dakṣedhvam
First	दक्षेयम् dakṣeyam	दक्षेव dakṣeva	दक्षेम dakṣema	दक्षेय dakṣeya	दक्षेवहि dakṣevahi	दक्षेमहि dakṣemahi
Subjunctive
Third	दक्षाति / दक्षात् dakṣāti / dakṣāt	दक्षातः dakṣātaḥ	दक्षान् dakṣān	दक्षाते / दक्षातै dakṣāte / dakṣātai	दक्षैते dakṣaite	दक्षन्त / दक्षान्तै dakṣanta / dakṣāntai
Second	दक्षासि / दक्षाः dakṣāsi / dakṣāḥ	दक्षाथः dakṣāthaḥ	दक्षाथ dakṣātha	दक्षासे / दक्षासै dakṣāse / dakṣāsai	दक्षैथे dakṣaithe	दक्षाध्वै dakṣādhvai
First	दक्षाणि dakṣāṇi	दक्षाव dakṣāva	दक्षाम dakṣāma	दक्षै dakṣai	दक्षावहै dakṣāvahai	दक्षामहै dakṣāmahai
Participles
	दक्षत् dakṣat			दक्षमाण dakṣamāṇa
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic

Imperfect: अदक्षत् (adakṣat), अदक्षत (adakṣata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अदक्षत् adakṣat	अदक्षताम् adakṣatām	अदक्षन् adakṣan	अदक्षत adakṣata	अदक्षेताम् adakṣetām	अदक्षन्त adakṣanta
Second	अदक्षः adakṣaḥ	अदक्षतम् adakṣatam	अदक्षत adakṣata	अदक्षथाः adakṣathāḥ	अदक्षेथाम् adakṣethām	अदक्षध्वम् adakṣadhvam
First	अदक्षम् adakṣam	अदक्षाव adakṣāva	अदक्षाम adakṣāma	अदक्षे adakṣe	अदक्षावहि adakṣāvahi	अदक्षामहि adakṣāmahi

References

• Monier Williams (1899) “दक्षति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0465.
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “दक्षति”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
• William Dwight Whitney, 1885, The Roots, Verb-forms, and Primary Derivatives of the Sanskrit Language, Leipzig: Breitkopf and Härtel, page 069
• Otto Böhtlingk, Richard Schmidt (1879-1928) “दक्षति”, in Walter Slaje, Jürgen Hanneder, Paul Molitor, Jörg Ritter, editors, Nachtragswörterbuch des Sanskrit [Dictionary of Sanskrit with supplements] (in German), Halle-Wittenberg: Martin-Luther-Universität, published 2016

• Mallory, J. P. with Adams, D. Q. (2006) The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World (Oxford Linguistics), New York: Oxford University Press, →ISBN, pages 294, 305
• Rix, Helmut, editor (2001), Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 112
• Pokorny, Julius (1959) “0190”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 1, Bern, München: Francke Verlag, page 0190