बोधयति
Jump to navigation
Jump to search
Sanskrit
[edit]Etymology
[edit]From the root बुध् (budh) + -अयति (-ayati). From Proto-Indo-European *bʰowdʰéyeti (“to awaken, cause to wake up”). Cognate with Avestan 𐬠𐬀𐬊𐬛𐬀𐬌𐬌𐬈𐬌𐬙𐬌 (baodaiieiti).
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]बोधयति • (bodhayati) third-singular indicative (class 10, type P, causative, root बुध्)
- (transitive) to awaken, wake up, arouse
- to restore to life or consciousness
Conjugation
[edit]Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.
Nonfinite Forms: बोधयितुम् (bodháyitum) | |||
---|---|---|---|
Undeclinable | |||
Infinitive | बोधयितुम् bodháyitum | ||
Gerund | बोधयित्वा bodhayitvā́ | ||
Participles | |||
Masculine/Neuter Gerundive | बोधयितव्य / बोधनीय bodhayitavyà / bodhanī́ya | ||
Feminine Gerundive | बोधयितव्या / बोधनीया bodhayitavyā̀ / bodhanī́yā | ||
Masculine/Neuter Past Passive Participle | बोधित bodhitá | ||
Feminine Past Passive Participle | बोधिता bodhitā́ | ||
Masculine/Neuter Past Active Participle | बोधितवत् bodhitávat | ||
Feminine Past Active Participle | बोधितवती bodhitávatī |
Present: बोधयति (bodháyati), बोधयते (bodháyate) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Indicative | |||||||
Third | बोधयति bodháyati |
बोधयतः bodháyataḥ |
बोधयन्ति bodháyanti |
बोधयते bodháyate |
बोधयेते bodháyete |
बोधयन्ते bodháyante | |
Second | बोधयसि bodháyasi |
बोधयथः bodháyathaḥ |
बोधयथ bodháyatha |
बोधयसे bodháyase |
बोधयेथे bodháyethe |
बोधयध्वे bodháyadhve | |
First | बोधयामि bodháyāmi |
बोधयावः bodháyāvaḥ |
बोधयामः / बोधयामसि¹ bodháyāmaḥ / bodháyāmasi¹ |
बोधये bodháye |
बोधयावहे bodháyāvahe |
बोधयामहे bodháyāmahe | |
Imperative | |||||||
Third | बोधयतु bodháyatu |
बोधयताम् bodháyatām |
बोधयन्तु bodháyantu |
बोधयताम् bodháyatām |
बोधयेताम् bodháyetām |
बोधयन्ताम् bodháyantām | |
Second | बोधय bodháya |
बोधयतम् bodháyatam |
बोधयत bodháyata |
बोधयस्व bodháyasva |
बोधयेथाम् bodháyethām |
बोधयध्वम् bodháyadhvam | |
First | बोधयानि bodháyāni |
बोधयाव bodháyāva |
बोधयाम bodháyāma |
बोधयै bodháyai |
बोधयावहै bodháyāvahai |
बोधयामहै bodháyāmahai | |
Optative/Potential | |||||||
Third | बोधयेत् bodháyet |
बोधयेताम् bodháyetām |
बोधयेयुः bodháyeyuḥ |
बोधयेत bodháyeta |
बोधयेयाताम् bodháyeyātām |
बोधयेरन् bodháyeran | |
Second | बोधयेः bodháyeḥ |
बोधयेतम् bodháyetam |
बोधयेत bodháyeta |
बोधयेथाः bodháyethāḥ |
बोधयेयाथाम् bodháyeyāthām |
बोधयेध्वम् bodháyedhvam | |
First | बोधयेयम् bodháyeyam |
बोधयेव bodháyeva |
बोधयेम bodháyema |
बोधयेय bodháyeya |
बोधयेवहि bodháyevahi |
बोधयेमहि bodháyemahi | |
Subjunctive | |||||||
Third | बोधयात् / बोधयाति bodháyāt / bodháyāti |
बोधयातः bodháyātaḥ |
बोधयान् bodháyān |
बोधयाते / बोधयातै bodháyāte / bodháyātai |
बोधयैते bodháyaite |
बोधयन्त / बोधयान्तै bodháyanta / bodháyāntai | |
Second | बोधयाः / बोधयासि bodháyāḥ / bodháyāsi |
बोधयाथः bodháyāthaḥ |
बोधयाथ bodháyātha |
बोधयासे / बोधयासै bodháyāse / bodháyāsai |
बोधयैथे bodháyaithe |
बोधयाध्वै bodháyādhvai | |
First | बोधयानि bodháyāni |
बोधयाव bodháyāva |
बोधयाम bodháyāma |
बोधयै bodháyai |
बोधयावहै bodháyāvahai |
बोधयामहै bodháyāmahai | |
Participles | |||||||
बोधयत् bodháyat |
बोधयमान / बोधयान² bodháyamāna / bodhayāna² | ||||||
Notes |
|
Imperfect: अबोधयत् (ábodhayat), अबोधयत (ábodhayata) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | अबोधयत् ábodhayat |
अबोधयताम् ábodhayatām |
अबोधयन् ábodhayan |
अबोधयत ábodhayata |
अबोधयेताम् ábodhayetām |
अबोधयन्त ábodhayanta |
Second | अबोधयः ábodhayaḥ |
अबोधयतम् ábodhayatam |
अबोधयत ábodhayata |
अबोधयथाः ábodhayathāḥ |
अबोधयेथाम् ábodhayethām |
अबोधयध्वम् ábodhayadhvam |
First | अबोधयम् ábodhayam |
अबोधयाव ábodhayāva |
अबोधयाम ábodhayāma |
अबोधये ábodhaye |
अबोधयावहि ábodhayāvahi |
अबोधयामहि ábodhayāmahi |
Future: बोधयिष्यति (bodhayiṣyáti), बोधयिष्यते (bodhayiṣyáte) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Indicative | |||||||
Third | बोधयिष्यति bodhayiṣyáti |
बोधयिष्यतः bodhayiṣyátaḥ |
बोधयिष्यन्ति bodhayiṣyánti |
बोधयिष्यते bodhayiṣyáte |
बोधयिष्येते bodhayiṣyéte |
बोधयिष्यन्ते bodhayiṣyánte | |
Second | बोधयिष्यसि bodhayiṣyási |
बोधयिष्यथः bodhayiṣyáthaḥ |
बोधयिष्यथ bodhayiṣyátha |
बोधयिष्यसे bodhayiṣyáse |
बोधयिष्येथे bodhayiṣyéthe |
बोधयिष्यध्वे bodhayiṣyádhve | |
First | बोधयिष्यामि bodhayiṣyā́mi |
बोधयिष्यावः bodhayiṣyā́vaḥ |
बोधयिष्यामः / बोधयिष्यामसि¹ bodhayiṣyā́maḥ / bodhayiṣyā́masi¹ |
बोधयिष्ये bodhayiṣyé |
बोधयिष्यावहे bodhayiṣyā́vahe |
बोधयिष्यामहे bodhayiṣyā́mahe | |
Participles | |||||||
बोधयिष्यत् bodhayiṣyát |
बोधयिष्यमाण bodhayiṣyámāṇa | ||||||
Notes |
|
Conditional: अबोधयिष्यत् (ábodhayiṣyat), अबोधयिष्यत (ábodhayiṣyata) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | अबोधयिष्यत् ábodhayiṣyat |
अबोधयिष्यताम् ábodhayiṣyatām |
अबोधयिष्यन् ábodhayiṣyan |
अबोधयिष्यत ábodhayiṣyata |
अबोधयिष्येताम् ábodhayiṣyetām |
अबोधयिष्यन्त ábodhayiṣyanta |
Second | अबोधयिष्यः ábodhayiṣyaḥ |
अबोधयिष्यतम् ábodhayiṣyatam |
अबोधयिष्यत ábodhayiṣyata |
अबोधयिष्यथाः ábodhayiṣyathāḥ |
अबोधयिष्येथाम् ábodhayiṣyethām |
अबोधयिष्यध्वम् ábodhayiṣyadhvam |
First | अबोधयिष्यम् ábodhayiṣyam |
अबोधयिष्याव ábodhayiṣyāva |
अबोधयिष्याम ábodhayiṣyāma |
अबोधयिष्ये ábodhayiṣye |
अबोधयिष्यावहि ábodhayiṣyāvahi |
अबोधयिष्यामहि ábodhayiṣyāmahi |
Benedictive/Precative: बोध्यात् (bodhyā́t) or बोध्याः (bodhyā́ḥ), बोधयिषीष्ट (bodhayiṣīṣṭá) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Optative/Potential | |||||||
Third | बोध्यात् / बोध्याः¹ bodhyā́t / bodhyā́ḥ¹ |
बोध्यास्ताम् bodhyā́stām |
बोध्यासुः bodhyā́suḥ |
बोधयिषीष्ट bodhayiṣīṣṭá |
बोधयिषीयास्ताम्² bodhayiṣīyā́stām² |
बोधयिषीरन् bodhayiṣīrán | |
Second | बोध्याः bodhyā́ḥ |
बोध्यास्तम् bodhyā́stam |
बोध्यास्त bodhyā́sta |
बोधयिषीष्ठाः bodhayiṣīṣṭhā́ḥ |
बोधयिषीयास्थाम्² bodhayiṣīyā́sthām² |
बोधयिषीढ्वम् bodhayiṣīḍhvám | |
First | बोध्यासम् bodhyā́sam |
बोध्यास्व bodhyā́sva |
बोध्यास्म bodhyā́sma |
बोधयिषीय bodhayiṣīyá |
बोधयिषीवहि bodhayiṣīváhi |
बोधयिषीमहि bodhayiṣīmáhi | |
Notes |
|
Perfect: बोधयामास (bodhayā́mā́sa) or बोधयांचकार (bodhayā́ṃcakā́ra), बोधयांचक्रे (bodhayā́ṃcakré) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | बोधयामास / बोधयांचकार bodhayā́mā́sa / bodhayā́ṃcakā́ra |
बोधयामासतुः / बोधयांचक्रतुः bodhayā́māsátuḥ / bodhayā́ṃcakrátuḥ |
बोधयामासुः / बोधयांचक्रुः bodhayā́māsúḥ / bodhayā́ṃcakrúḥ |
बोधयांचक्रे bodhayā́ṃcakré |
बोधयांचक्राते bodhayā́ṃcakrā́te |
बोधयांचक्रिरे bodhayā́ṃcakriré |
Second | बोधयामासिथ / बोधयांचकर्थ bodhayā́mā́sitha / bodhayā́ṃcakártha |
बोधयामासथुः / बोधयांचक्रथुः bodhayā́māsáthuḥ / bodhayā́ṃcakráthuḥ |
बोधयामास / बोधयांचक्र bodhayā́māsá / bodhayā́ṃcakrá |
बोधयांचकृषे bodhayā́ṃcakṛṣé |
बोधयांचक्राथे bodhayā́ṃcakrā́the |
बोधयांचकृध्वे bodhayā́ṃcakṛdhvé |
First | बोधयामास / बोधयांचकर bodhayā́mā́sa / bodhayā́ṃcakára |
बोधयामासिव / बोधयांचकृव bodhayā́māsivá / bodhayā́ṃcakṛvá |
बोधयामासिम / बोधयांचकृम bodhayā́māsimá / bodhayā́ṃcakṛmá |
बोधयांचक्रे bodhayā́ṃcakré |
बोधयांचकृवहे bodhayā́ṃcakṛváhe |
बोधयांचकृमहे bodhayā́ṃcakṛmáhe |
Participles | ||||||
बोधयामासिवांस् / बोधयांचकृवांस् bodhayā́māsivā́ṃs / bodhayā́ṃcakṛvā́ṃs |
बोधयांचक्राण bodhayā́ṃcakrāṇá |
Descendants
[edit]Categories:
- Sanskrit terms suffixed with -अयति
- Sanskrit terms belonging to the root बुध्
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit verbs
- Sanskrit class 10 verbs
- Sanskrit parasmaipada verbs
- Sanskrit causative verbs
- Sanskrit verbs in Devanagari script
- Sanskrit transitive verbs
- Sanskrit verbs with nonfinite forms
- Sanskrit verbs with s-future