बोल्नु

Nepali

Etymology

Inherited from Khasa Prakrit [Term?], from Ashokan Prakrit *𑀩𑁄𑀮𑁆𑀮𑁆 (*boll, “to speak”).

Perhaps further from Sanskrit *बूर्यते (būryate), a metathesized form of ब्रूयते (brūyate), from the root ब्रू (brū, “to speak”).

Cognates

Assamese বোল (bül), Bengali বলা (bola), Gujarati બોલવું (bolvũ), Hindustani بولْنا / बोलना (bolnā), Kachchi બોલણૂ (bolṇū), Kashmiri बोलुन (bōlun), Marathi बोलणे (bolṇe), Marwari बोलणौ (bolṇau), Odia ବୋଲିବା (bolibā), Punjabi بولݨا / ਬੋਲਣਾ (bolṇā), and Sindhi ٻولَڻُ (ḇolaṇu).

Pronunciation

• IPA^(key): [bolnu]
• Phonetic Devanagari: बोल्नु

Verb

बोल्नु • (bolnu)

1. to speak
2. to talk

Conjugation

Conjugation of बोल्नु [bolnu]

Information
Stem			बोल्- [bol-]
Conjugation type			1st conjugation: consonant-ending stem, regular.
Derivatives
I-stem (Passive)			बोलिनु [bolinu]
A-stem (Causative/Denominative)			बोलाउनु [boläu̯nu]
Non-finite forms
Infinitives			बोल्नु [bolnu] बोल्न‍ [bolnʌ]
Participles			Affirmative (+)	Negative (–)
	Conjunctive		बोलेर [boleɾʌ] बोली [boli] बोलीकन‍ [bolikʌnʌ]	नबोलेर‍ [nʌ ͜ boleɾʌ] नबोली [nʌ ͜ boli] नबोलीकन‍ [nʌ ͜ bolikʌnʌ]
	1st Perfect	m. sing.	बोलेको [boleko]	नबोलेको [nʌ ͜ boleko]
		f. sing.	बोलेकी [boleki]	नबोलेकी [nʌ ͜ boleki]
		pl.	बोलेका [bolekä]	नबोलेका [nʌ ͜ bolekä]
		high-resp.	बोल्नुभएको [bolnu ͜ bʱʌeko]	नबोल्नुभएको [nʌ ͜ bolnu ͜ bʱʌeko]
	2nd Perfect	normal	बोले [bole]	नबोले [nʌ ͜ bole]
		high-resp.	बोल्नुभए [bolnu ͜ bʱʌe]	नबोल्नुभए [nʌ ͜ bolnu ͜ bʱʌe]
	Imperfect	normal	बोल्दा [bol̪d̪ä] बोल्दै [bol̪d̪ʌi̯] बोल्दो [bol̪d̪o]	नबोल्दा [nʌ ͜ bol̪d̪ä] नबोल्दै [nʌ ͜ bol̪d̪ʌi̯] नबोल्दो [nʌ ͜ bol̪d̪o]
		high-resp.	बोल्नुहुँदा [bolnuɦũd̪ä] बोल्नुहुँदै [bolnuɦũd̪ʌi̯] बोल्नुहुँदो [bolnuɦũd̪o]	नबोल्नुहुँदा [nʌ ͜ bolnuɦũd̪ä] नबोल्नुहुँदै [nʌ ͜ bolnuɦũd̪ʌi̯] नबोल्नुहुँदो [nʌ ͜ bolnuɦũd̪o]
	Infinitival	normal	बोल्ने [bolne]	नबोल्ने [nʌ ͜ bolne]
		high-resp.	बोल्नुहुने [bolnuɦune]	नबोल्नुहुने [nʌ ͜ bolnuɦune]
	Absolutive		बोलि [boli]

Finite forms of बोल्नु [bolnu]
Person			1st				2nd				3rd				2nd & 3rd
Pronoun			म SING.		हामी PL.		तँ LOW-RESP. SING.		तिमी MID-RESP.		ऊ LOW-RESP. SING.		उनी MID-RESP.		तपाईं / ऊहाँ HIGH-RESP.
			m	f	m	f	m	f	m	f	m	f	m	f
Present		+	बोल्छु [bolt͡sʰu]		बोल्छौं [bolt͡sʰʌ̃ũ̯]		बोल्छस् [bolt͡sʰʌs]	बोल्छेस् [bolt͡sʰes]	बोल्छौ [bolt͡sʰʌu̯]	बोल्छ्यौ [bolt͡sʰeu̯]	बोल्छ [bolt͡sʰʌʌ]	बोल्छे [bolt͡sʰe]	बोल्छन् [bolt͡sʰʌn]	बोल्छिन् [bolt͡sʰin]	बोल्नुहुन्छ [bolnuɦunt͡sʰʌ]
		–	बोल्दिनँ [bol̪d̪inʌ̃]		बोल्दैनौं [bol̪d̪ʌi̯nʌ̃ũ̯]		बोल्दैनस् [bol̪d̪ʌi̯nʌs]	बोल्दिनेस् [bol̪d̪ines]	बोल्दैनौ [bol̪d̪ʌi̯nʌu̯]	बोल्दिनौ [bol̪d̪inʌu̯]	बोल्दैन [bol̪d̪ʌi̯nʌ]	बोल्दिने [bol̪d̪ine]	बोल्दैनन् [bol̪d̪ʌi̯nʌn]	बोल्दिनन् [bol̪d̪inʌn]	बोल्नुहुँदैन [bolnuɦũd̪ʌi̯nʌ]
Past	Simple	+	बोलें [bolẽ]		बोल्यौं [boljʌ̃ũ̯]		बोलिस् [bolis]		बोल्यौ [boljʌu̯]		बोल्यो [boljo]	बोली [boli]	बोले [bole]	बोलिन् [bolin]	बोल्नुभयो [bolnu ͜ bʱʌjo]
		–	बोलिनँ [bolinʌ̃]		बोलेनौं [bolenʌ̃ũ̯]		बोलेनस् [bolenʌs]	बोलिनेस् [bolines]	बोलेनौ [bolenʌu̯]		बोलेन [bolenʌ]	बोलिने [boline]	बोलेनन् [bolenʌn]	बोलिनन् [bolinʌn]	बोल्नुभएन [bolnu ͜ bʱʌenʌ]
	Habitual	+	बोल्थें [bol̪t̪ʰẽ]		बोल्थ्यौं [bol̪t̪ʰẽũ̯]		बोल्थिस् [bol̪t̪ʰis]		बोल्थ्यौ [bol̪t̪ʰeu̯]		बोल्थ्यो [bol̪t̪ʰjo]	बोल्थी [bol̪t̪ʰi]	बोल्थे [bol̪t̪ʰe]	बोल्थिन् [bol̪t̪ʰin]	बोल्नुहुन्थ्यो [bolnuɦun̪t̪ʰjo]
		–	बोल्दिनथें [bol̪d̪inʌt̪ʰẽ]		बोल्दैनथ्यौं [bol̪d̪ʌi̯nʌt̪ʰẽũ̯]		बोल्दैनथिस् [bol̪d̪ʌi̯nʌt̪ʰis]	बोल्दिनथिस् [bol̪d̪inʌt̪ʰis]	बोल्दैनथ्यौ [bol̪d̪ʌi̯nʌt̪ʰeu̯]	बोल्दिनथ्यौ [bol̪d̪inʌt̪ʰeu̯]	बोल्दैनथ्यो [bol̪d̪ʌi̯nʌt̪ʰjo]	बोल्दैनथी [bol̪d̪ʌi̯nʌt̪ʰi]	बोल्दैनथे [bol̪d̪ʌi̯nʌt̪ʰe]	बोल्दिनथिन् [bol̪d̪inʌt̪ʰin]	बोल्नुहुँदैनथ्यो [bolnuɦũd̪ʌi̯nʌt̪ʰjo]
	Unknown	+	बोलेछु [bolet͡sʰu]	बोलिछु [bolit͡sʰu]	बोलेछौं [bolet͡sʰʌ̃ũ̯]		बोलेछस् [bolet͡sʰʌs]	बोलिछेस् [bolit͡sʰes]	बोलेछौ [bolet͡sʰʌu̯]		बोलेछ [bolet͡sʰʌ]	बोलिछे [bolit͡sʰe]	बोलेछन् [bolet͡sʰʌn]	बोलिछिन् [bolit͡sʰin]	बोल्नुभएछ [bolnu ͜ bʱʌet͡sʰʌ]
		–	बोलेनछु [bolenʌt͡sʰu]	बोलिनछु [bolinʌt͡sʰu]	बोलेनछौं [bolenʌt͡sʰʌ̃ũ̯]		बोलेनछस् [bolenʌt͡sʰʌs]	बोलिनछेस् [bolinʌt͡sʰes]	बोलेनछौ [bolenʌt͡sʰʌu̯]		बोलेनछ [bolenʌt͡sʰʌ]	बोलिनछे [bolinʌt͡sʰe]	बोलेनछन् [bolenʌt͡sʰʌn]	बोलिनछिन् [bolinʌt͡sʰin]	बोल्नुभएनछ [bolnu ͜ bʱʌenʌt͡sʰʌ]
Future	Definite	+	बोल्नेछु [bolnet͡sʰu]		बोल्नेछौं [bolnet͡sʰʌ̃ũ̯]		बोल्नेछस् [bolnet͡sʰʌs]	बोल्नेछेस् [bolnet͡sʰes]	बोल्नेछौ [bolnet͡sʰʌu̯]	बोल्नेछ्यौ [bolnet͡sʰeu̯]	बोल्नेछ [bolnet͡sʰʌ]	बोल्नेछे [bolnet͡sʰe]	बोल्नेछन् [bolnet͡sʰʌn]	बोल्नेछिन् [bolnet͡sʰin]	बोल्नुहुनेछ [bolnuɦunet͡sʰʌ]
		–	बोल्नेछैनँ [bolnet͡sʰʌi̯nʌ̃]		बोल्नेछैनौं [bolnet͡sʰʌi̯nʌ̃ũ̯]		बोल्नेछैनस् [bolnet͡sʰʌi̯nʌs]	बोल्नेछैनेस् [bolnet͡sʰʌi̯nes]	बोल्नेछैनौ [bolnet͡sʰʌi̯nʌu̯]		बोल्नेछैन [bolnet͡sʰʌi̯nʌ]		बोल्नेछैनन् [bolnet͡sʰʌi̯nʌn]		बोल्नुहुनेछैन [bolnuɦunet͡sʰʌi̯nʌ]
	Indefinite	+	बोलुँला [bolũlä]	बोलुँली [bolũli]	बोलौंला [bolʌ̃ũ̯lä]		बोल्लास् [bolläs]	बोल्लिस् [bollis]	बोलौला, बोल्लाउ [bolʌu̯lä, bolläu̯]	बोलौली, बोल्लेउ [bolʌu̯li, bolleu̯]	बोल्ला [bollä]	बोल्ली [bolli]	बोल्लान्, बोल्नन् [bollän, bolnʌn]	बोल्लिन्, बोल्निन् [bollin, bolnin]	बोल्नुहोला [bolnuɦolä]
		–	बोलोइनँ [boloi̯nʌ̃]		बोलोइनौं [boloi̯nʌ̃ũ̯]		बोलोइनस् [boloi̯nʌs]		बोलोइनौ [boloi̯nʌu̯]		बोलोइन [boloi̯nʌ]		बोलोइनन् [boloi̯nʌn]		बोल्नुहोओइन [bolnuɦooi̯nʌ]
			नबोलुँला [nʌ ͜ bolũlä]	नबोलुँली [nʌ ͜ bolũli]	नबोलौंला [nʌ ͜ bolʌ̃ũ̯lä]		नबोल्लास् [nʌ ͜ bolläs]	नबोल्लिस् [nʌ ͜ bollis]	नबोलौला, नबोल्लाउ [nʌ ͜ bolʌu̯lä, nʌ ͜ bolläu̯]	नबोलौली, नबोल्लेउ [nʌ ͜ bolʌu̯li, nʌ ͜ bolleu̯]	नबोल्ला [nʌ ͜ bollä]	नबोल्ली [nʌ ͜ bolli]	नबोल्लान्, नबोल्नन् [nʌ ͜ bollän, nʌ ͜ bolnʌn]	नबोल्लिन्, नबोल्निन् [nʌ ͜ bollin, nʌ ͜ bolnin]	नबोल्नुहोला [nʌ ͜ bolnuɦolä]
Injunctive		+	बोलूँ [bolũ]		बोलौं, बोलूँ [bolʌ̃ũ̯, bolũ]		बोल्, बोलेस्, बोले [bol, boles, bole]		बोल, बोले [bolʌ, bole]		बोलोस् [bolos]		बोलून् [bolun]		बोल्नुहोओस् [bolnuɦoos]
		–	नबोलूँ [nʌ ͜ bolũ]		नबोलौं, नबोलूँ [nʌ ͜ bolʌ̃ũ̯, nʌ ͜ bolũ]		नबोल्, नबोलेस्, नबोले [nʌ ͜ bol, nʌ ͜ boles, nʌ ͜ bole]		नबोल, नबोले [nʌ ͜ bolʌ, nʌ ͜ bole]		नबोलोस् [nʌ ͜ bolos]		नबोलून् [nʌ ͜ bolun]		नबोल्नुहोओस् [nʌ ͜ bolnuɦoos]
Imperative		+	—		—		बोल् [bol]		बोल [bolʌ]		—		—		बोल्नुहोस्, बोल्नोस् [bolnuɦos, bolnos]
		–	—		—		नबोल् [nʌ ͜ bol]		नबोल [nʌ ͜ bolʌ]		—		—		नबोल्नुहोस्, नबोल्नोस् [nʌbolnuɦos, nʌbolnos]

Further reading

• “बोल्नु”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary]‎^[2], Kathmandu: Nepal Academy, 2018
• Schmidt, Ruth L. (1993) “बोल्नु”, in A Practical Dictionary of Modern Nepali, Ratna Sagar