सम्बुध्यते

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• সম্বুধ্যতে (Assamese script)
• ᬲᬫ᭄ᬩᬸᬥ᭄ᬬᬢᬾ (Balinese script)
• সম্বুধ্যতে (Bengali script)
• 𑰭𑰦𑰿𑰤𑰲𑰠𑰿𑰧𑰝𑰸 (Bhaiksuki script)
• 𑀲𑀫𑁆𑀩𑀼𑀥𑁆𑀬𑀢𑁂 (Brahmi script)
• သမ္ဗုဓျတေ (Burmese script)
• સમ્બુધ્યતે (Gujarati script)
• ਸਮ੍ਬੁਧ੍ਯਤੇ (Gurmukhi script)
• 𑌸𑌮𑍍𑌬𑍁𑌧𑍍𑌯𑌤𑍇 (Grantha script)
• ꦱꦩ꧀ꦧꦸꦣꦾꦠꦺ (Javanese script)
• 𑂮𑂧𑂹𑂥𑂳𑂡𑂹𑂨𑂞𑂵 (Kaithi script)
• ಸಮ್ಬುಧ್ಯತೇ (Kannada script)
• សម្ពុធ្យតេ (Khmer script)
• ສມ຺ພຸຘ຺ຍເຕ (Lao script)
• സമ്ബുധ്യതേ (Malayalam script)
• ᠰᠠᠮᠪᡠᢡᠶᠠᢠᡝ (Manchu script)
• 𑘭𑘦𑘿𑘤𑘳𑘠𑘿𑘧𑘝𑘹 (Modi script)
• ᠰᠠᠮᠪᠤᢑᠾᠶ᠋ᠠᢐᠧ (Mongolian script)
• 𑧍𑧆𑧠𑧄𑧔𑧀𑧠𑧇𑦽𑧚 (Nandinagari script)
• 𑐳𑐩𑑂𑐧𑐸𑐢𑑂𑐫𑐟𑐾 (Newa script)
• ସମ୍ବୁଧ୍ଯତେ (Odia script)
• ꢱꢪ꣄ꢨꢸꢤ꣄ꢫꢡꢾ (Saurashtra script)
• 𑆱𑆩𑇀𑆧𑆶𑆣𑇀𑆪𑆠𑆼 (Sharada script)
• 𑖭𑖦𑖿𑖤𑖲𑖠𑖿𑖧𑖝𑖸 (Siddham script)
• සම‍්බුධ්‍යතෙ (Sinhalese script)
• 𑪁𑩴 𑪙𑩲𑩒𑩮 𑪙𑩻𑩫𑩔 (Soyombo script)
• 𑚨𑚢𑚶𑚠𑚰𑚜𑚶𑚣𑚙𑚲 (Takri script)
• ஸம்பு³த்⁴யதே (Tamil script)
• సమ్బుధ్యతే (Telugu script)
• สมฺพุธฺยเต (Thai script)
• ས་མྦུ་དྷྱ་ཏེ (Tibetan script)
• 𑒮𑒧𑓂𑒥𑒳𑒡𑓂𑒨𑒞𑒹 (Tirhuta script)
• 𑨰𑨢𑩇𑨠𑨃𑨜𑩇𑨪𑨙𑨄 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Sanskrit सम्- (sam-)

Proto-Indo-European *bʰewdʰ-

Sanskrit बुध्य॑ते (búdhyate)

Sanskrit सम्बुध्यते (sambudhyate)

From सम्- (sam-) + बुध्य॑ते (búdhyate).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /sɐm.budʱ.jɐ.tɐj/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /s̪ɐmˈbud̪ʱ.jɐ.t̪eː/

Verb

सम्बुध्यते • (sambudhyate) third-singular indicative (type A, root सम्बुध्)

1. to wake up
2. to perceive or understand thoroughly, notice, observe, know

Conjugation

Present: सम्बुध्यते (sambudhyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्यते sambudhyate	सम्बुध्येते sambudhyete	सम्बुध्यन्ते sambudhyante
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्यसे sambudhyase	सम्बुध्येथे sambudhyethe	सम्बुध्यध्वे sambudhyadhve
First	- -	- -	- -	सम्बुध्ये sambudhye	सम्बुध्यावहे sambudhyāvahe	सम्बुध्यामहे sambudhyāmahe
Imperative
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्यताम् sambudhyatām	सम्बुध्येताम् sambudhyetām	सम्बुध्यन्ताम् sambudhyantām
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्यस्व sambudhyasva	सम्बुध्येथाम् sambudhyethām	सम्बुध्यध्वम् sambudhyadhvam
First	- -	- -	- -	सम्बुध्यै sambudhyai	सम्बुध्यावहै sambudhyāvahai	सम्बुध्यामहै sambudhyāmahai
Optative/Potential
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्येत sambudhyeta	सम्बुध्येयाताम् sambudhyeyātām	सम्बुध्येरन् sambudhyeran
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्येथाः sambudhyethāḥ	सम्बुध्येयाथाम् sambudhyeyāthām	सम्बुध्येध्वम् sambudhyedhvam
First	- -	- -	- -	सम्बुध्येय sambudhyeya	सम्बुध्येवहि sambudhyevahi	सम्बुध्येमहि sambudhyemahi
Subjunctive
Third	- -	- -	- -	सम्बुध्याते / सम्बुध्यातै sambudhyāte / sambudhyātai	सम्बुध्यैते sambudhyaite	सम्बुध्यन्त / सम्बुध्यान्तै sambudhyanta / sambudhyāntai
Second	- -	- -	- -	सम्बुध्यासे / सम्बुध्यासै sambudhyāse / sambudhyāsai	सम्बुध्यैथे sambudhyaithe	सम्बुध्याध्वै sambudhyādhvai
First	- -	- -	- -	सम्बुध्यै sambudhyai	सम्बुध्यावहै sambudhyāvahai	सम्बुध्यामहै sambudhyāmahai
Participles
	- -			सम्बुध्यमान sambudhyamāna
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit.

Imperfect: समबुध्यत (samabudhyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	- -	- -	- -	समबुध्यत samabudhyata	समबुध्येताम् samabudhyetām	समबुध्यन्त samabudhyanta
Second	- -	- -	- -	समबुध्यथाः samabudhyathāḥ	समबुध्येथाम् samabudhyethām	समबुध्यध्वम् samabudhyadhvam
First	- -	- -	- -	समबुध्ये samabudhye	समबुध्यावहि samabudhyāvahi	समबुध्यामहि samabudhyāmahi

Descendants

• Pali: sambujjhati
• Prakrit: 𑀲𑀁𑀩𑀼𑀚𑁆𑀛𑀇 (saṃbujjhaï) (see there for further descendants)

References

• Monier Williams (1899) “सम्बुध्यते”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1178.