बुध्यते

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• বুধ্যতে (Assamese script)
• ᬩᬸᬥ᭄ᬬᬢᬾ (Balinese script)
• বুধ্যতে (Bengali script)
• 𑰤𑰲𑰠𑰿𑰧𑰝𑰸 (Bhaiksuki script)
• 𑀩𑀼𑀥𑁆𑀬𑀢𑁂 (Brahmi script)
• ဗုဓျတေ (Burmese script)
• બુધ્યતે (Gujarati script)
• ਬੁਧ੍ਯਤੇ (Gurmukhi script)
• 𑌬𑍁𑌧𑍍𑌯𑌤𑍇 (Grantha script)
• ꦧꦸꦣꦾꦠꦺ (Javanese script)
• 𑂥𑂳𑂡𑂹𑂨𑂞𑂵 (Kaithi script)
• ಬುಧ್ಯತೇ (Kannada script)
• ពុធ្យតេ (Khmer script)
• ພຸຘ຺ຍເຕ (Lao script)
• ബുധ്യതേ (Malayalam script)
• ᠪᡠᢡᠶᠠᢠᡝ (Manchu script)
• 𑘤𑘳𑘠𑘿𑘧𑘝𑘹 (Modi script)
• ᠪᠤᢑᠾᠶ᠋ᠠᢐᠧ (Mongolian script)
• 𑧄𑧔𑧀𑧠𑧇𑦽𑧚 (Nandinagari script)
• 𑐧𑐸𑐢𑑂𑐫𑐟𑐾 (Newa script)
• ବୁଧ୍ଯତେ (Odia script)
• ꢨꢸꢤ꣄ꢫꢡꢾ (Saurashtra script)
• 𑆧𑆶𑆣𑇀𑆪𑆠𑆼 (Sharada script)
• 𑖤𑖲𑖠𑖿𑖧𑖝𑖸 (Siddham script)
• බුධ්‍යතෙ (Sinhalese script)
• 𑩲𑩒𑩮 𑪙𑩻𑩫𑩔 (Soyombo script)
• 𑚠𑚰𑚜𑚶𑚣𑚙𑚲 (Takri script)
• பு³த்⁴யதே (Tamil script)
• బుధ్యతే (Telugu script)
• พุธฺยเต (Thai script)
• བུ་དྷྱ་ཏེ (Tibetan script)
• 𑒥𑒳𑒡𑓂𑒨𑒞𑒹 (Tirhuta script)
• 𑨠𑨃𑨜𑩇𑨪𑨙𑨄 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *budʰyátay, from Proto-Indo-Iranian *bʰudʰyátay, from Proto-Indo-European *bʰudʰ-yé-tor, from *bʰewdʰ- (“to wake, rise up”), Bulgarian бу́дя'те (búdja'te, “búdhyate - to wake up you”). Cognate with Russian буди́ть (budítʹ), пробужденный (probuždennyj), Ancient Greek πυνθάνομαι (punthánomai).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /búdʱ.jɐ.tɐj/
• (Classical) IPA^(key): /ˈbud̪ʱ.jɐ.t̪eː/

Verb

बुध्यते • (búdhyate) third-singular present indicative (root बुध्, class 4, type A)

1. to wake
2. to know, to understand
3. to enlighten

Conjugation

Conjugation of बुध्यते (budhyate)
		Number			Number			Number
		Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Present tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	- -	- -	- -	बुध्यते budhyate	बुध्येते budhyete	बुध्यन्ते budhyante	बुध्यते budhyate	बुध्येते budhyete	बुध्यन्ते budhyante
	2nd person	- -	- -	- -	बुध्यसे budhyase	बुध्येथे budhyethe	बुध्यध्वे budhyadhve	बुध्यसे budhyase	बुध्येथे budhyethe	बुध्यध्वे budhyadhve
	1st person	- -	- -	- -	बुध्ये budhye	बुध्यावहे budhyāvahe	बुध्यामहे budhyāmahe	बुध्ये budhye	बुध्यावहे budhyāvahe	बुध्यामहे budhyāmahe
Past tense (Imperfective)
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	- -	- -	- -	अबुध्यत abudhyata	अबुध्येताम् abudhyetām	अबुध्यन्त abudhyanta	अबुध्यत abudhyata	अबुध्येताम् abudhyetām	अबुध्यन्त abudhyanta
	2nd person	- -	- -	- -	अबुध्यथाः abudhyathāḥ	अबुध्येथाम् abudhyethām	अबुध्यध्वम् abudhyadhvam	अबुध्यथाः abudhyathāḥ	अबुध्येथाम् abudhyethām	अबुध्यध्वम् abudhyadhvam
	1st person	- -	- -	- -	अबुध्ये abudhye	अबुध्यावहि abudhyāvahi	अबुध्यामहि abudhyāmahi	अबुध्ये abudhye	अबुध्यावहि abudhyāvahi	अबुध्यामहि abudhyāmahi
Imperative mood
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	- -	- -	- -	बुध्यताम् budhyatām	बुध्येताम् budhyetām	बुध्यन्ताम् budhyantām	बुध्यताम् budhyatām	बुध्येताम् budhyetām	बुध्यन्ताम् budhyantām
	2nd person	- -	- -	- -	बुध्यस्व budhyasva	बुध्येथाम् budhyethām	बुध्यध्वम् budhyadhvam	बुध्यस्व budhyasva	बुध्येथाम् budhyethām	बुध्यध्वम् budhyadhvam
	1st person	- -	- -	- -	बुध्यै budhyai	बुध्यावहै budhyāvahai	बुध्यामहै budhyāmahai	बुध्यै budhyai	बुध्यावहै budhyāvahai	बुध्यामहै budhyāmahai
Potential mood / Optative mood
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	- -	- -	- -	बुध्येत budhyeta	बुध्येयाताम् budhyeyātām	बुध्येरन् budhyeran	बुध्येत budhyeta	बुध्येयाताम् budhyeyātām	बुध्येरन् budhyeran
	2nd person	- -	- -	- -	बुध्येथाः budhyethāḥ	बुध्येयाथाम् budhyeyāthām	बुध्येध्वम् budhyedhvam	बुध्येथाः budhyethāḥ	बुध्येयाथाम् budhyeyāthām	बुध्येध्वम् budhyedhvam
	1st person	- -	- -	- -	बुध्येय budhyeya	बुध्येवहि budhyevahi	बुध्येमहि budhyemahi	बुध्येय budhyeya	बुध्येवहि budhyevahi	बुध्येमहि budhyemahi

Future: बोधिष्यति (bodhiṣyati), बोधिष्यते (bodhiṣyate)
Voice	Active			Middle/Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Future
Third	बोधिष्यति bodhiṣyati	बोधिष्यतः bodhiṣyataḥ	बोधिष्यन्ति bodhiṣyanti	बोधिष्यते bodhiṣyate	बोधिष्येते bodhiṣyete	बोधिष्यन्ते bodhiṣyante
Second	बोधिष्यसि bodhiṣyasi	बोधिष्यथः bodhiṣyathaḥ	बोधिष्यथ bodhiṣyatha	बोधिष्यसे bodhiṣyase	बोधिष्येथे bodhiṣyethe	बोधिष्यध्वे bodhiṣyadhve
First	बोधिष्यामि bodhiṣyāmi	बोधिष्यावः bodhiṣyāvaḥ	बोधिष्यामः bodhiṣyāmaḥ	बोधिष्ये bodhiṣye	बोधिष्यावहे bodhiṣyāvahe	बोधिष्यामहे bodhiṣyāmahe
Periphrastic Future
Third	बोधिता bodhitā	बोधितारौ bodhitārau	बोधितारः bodhitāraḥ	- -	- -	- -
Second	बोधितासि bodhitāsi	बोधितास्थः bodhitāsthaḥ	बोधितास्थ bodhitāstha	- -	- -	- -
First	बोधितास्मि bodhitāsmi	बोधितास्वः bodhitāsvaḥ	बोधितास्मः bodhitāsmaḥ	- -	- -	- -
Participles
	बोधिष्यन्त् bodhiṣyant			बोधिष्यमान bodhiṣyamāna

Future conjugation of बुध्यते (budhyate)
		Number			Number			Number
		Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Future tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	भोत्स्यति bhotsyati	भोत्स्यतः bhotsyataḥ	भोत्स्यन्ति bhotsyanti	भोत्स्यते bhotsyate	भोत्स्येते bhotsyete	भोत्स्यन्ते bhotsyante	] [	] [	] [
	2nd person	भोत्स्यसि bhotsyasi	भोत्स्यथः bhotsyathaḥ	भोत्स्यथ bhotsyatha	भोत्स्यसे bhotsyase	भोत्स्येथे bhotsyethe	भोत्स्यध्वे bhotsyadhve	] [	] [	] [
	1st person	भोत्स्यामि bhotsyāmi	भोत्स्यावः bhotsyāvaḥ	भोत्स्यामः bhotsyāmaḥ	भोत्स्ये bhotsye	भोत्स्यावहे bhotsyāvahe	भोत्स्यामहे bhotsyāmahe	] [	] [	] [
Periphrastic future tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	बोद्धा boddhā	बोद्धारौ boddhārau	बोद्धारः boddhāraḥ	] [	] [	] [	] [	] [	] [
	2nd person	बोद्धासि boddhāsi	बोद्धास्थः boddhāsthaḥ	बोद्धास्थ boddhāstha	] [	] [	] [	] [	] [	] [
	1st person	बोद्धास्मि boddhāsmi	बोद्धास्वः boddhāsvaḥ	बोद्धास्मः boddhāsmaḥ	] [	] [	] [	] [	] [	] [

Related terms

• बोधति (bódhati) (alternative present of the same root)
• बोधयति (bodháyati)
• बुद्धि (búddhi)
• बुद्ध (buddhá)
• बोध (bodhá)

Descendants

• Dardic:
  • Kalasha: búǰik
• Maharastri Prakrit: 𑀩𑀼𑀚𑁆𑀛𑀇 (bujjhaï)
  • Old Marathi: bujhaṇe

    Devanagari script: बुझणे

    Modi script: 𑘤𑘳𑘖𑘜𑘹

    • ⇒ Marathi: जाणूनबुजून (jāṇūnbujūn)
• Pali: bujjhati