ცა
See also: -ცა
Georgian
Etymology
From (deprecated template usage) [etyl] Old Georgian ცაჲ (cay), from (deprecated template usage) [etyl] Proto-Kartvelian *ca-. Cognate with Svan ცაშ (caš), Mingrelian ცა (ca) and Laz მცა (mʒa).
Pronunciation
Noun
ცა • (ca) (usually uncountable, archaic plural ცანი)
Inflection
Declension of ცა (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ცა (ca) | ||
| ergative | ცამ (cam) | ||
| dative | ცას(ა) (cas(a)) | ||
| genitive | ცის(ა) (cis(a)) | ||
| instrumental | ცით(ა) (cit(a)) | ||
| adverbial | ცად(ა) (cad(a)) | ||
| vocative | ცავ (cav) | ||
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of ცა (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | ცაზე (caze) | |
| -თან (near - ) | ცასთან (castan) | |
| -ში (in - ) | ცაში (caši) | |
| -ვით (like a - ) | ცასავით (casavit) | |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | ცისთვის (cistvis) | |
| -ებრ (like a - ) | ცისებრ (cisebr) | |
| -კენ (towards - ) | ცისკენ (cisḳen) | |
| -გან (from/of - ) | ცისგან (cisgan) | |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | ციდან (cidan) | |
| -ურთ (together with - ) | ცითურთ (citurt) | |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | ცამდე (camde) |
Derived terms
- ცათაფრენა (cataprena)
- ცადაზიდული (cadaziduli)
- ცათამბჯენი (catambǯeni)
- მოწმენდილი ცა (moc̣mendili ca)
- გადახსნილი ცა (gadaxsnili ca)
- თვალღია ცა (tvalɣia ca)
- ცამდე აყვანა (camde aq̇vana)
- ციდან ჩამოსული (cidan čamosuli)
- ცათა სწორი (cata sc̣ori)
- ცაში ააფრენს (caši aaprens)
- ცაში დაფრინავს (caši daprinavs)
- ცაში ვარსკვლავებს ეთამაშება (caši varsḳvlavebs etamašeba)
- ცასა და ქვეყანას შუა (casa da kveq̇anas šua)
- ცისა და ქვეყნის მეფე (cisa da kveq̇nis mepe)
- ცისა, ბრისა (cisa, brisa)
- ცის თაღი (cis taɣi)
- ცის ფოლიო (cis polio)
- ცის გახსნა (cis gaxsna)
- ცის კამარა (cis ḳamara)
- ცის გუშაგი (cis gušagi)
- ცის ბორბალი (cis borbali)
- ცის ანაბრად (cis anabrad)
- ცის გუმბათი (cis gumbati)
- ცის ქვეშეთი (cis kvešeti)
- ცის ტატნობი (cis ṭaṭnobi)
- ცის კაბადონი (cis ḳabadoni)
- ცის დასალიერი (cis dasalieri)
- ცას შეაბერდება (cas šeaberdeba)
- ცამ ჩაყლაპა თუ დედამიწამ (cam čaq̇laṗa tu dedamic̣am)
- ცას სვეტი გამოუვარდება (cas sveṭi gamouvardeba)
- ცამ პირი შეიკრა (cam ṗiri šeiḳra)
- ცამ პირი მოიხსნა (cam ṗiri moixsna)
- არც ცა და არც ქვეყანა (arc ca da arc kveq̇ana)
- ცა ჩამოიქცა (ca čamoikca)
- ცა კამკამებს (ca ḳamḳamebs)
- ცა გაეხსნება (ca gaexsneba)
- ცა უწითლდება (ca uc̣itldeba)
- ცა დაენგრევა თავზე (ca daengreva tavze)
- ცა მაღალია მიწა-მაგარი (ca maɣalia mic̣a-magari)
- ცა ფეხად ჩამოდის (ca pexad čamodis)
- ცა ქუდად არ მიაჩნია, დედამიწა-ქალამნად (ca kudad ar miačnia, dedamic̣a-kalamnad)
- ცა პირს უზამს (ca ṗirs uzams)
- ცა ძირს მოიდგამს (ca ʒirs moidgams)
- ცა და ქვეყანა (ca da kveq̇ana)
See also
- ზეცა (zeca)
References
- Orbeliani, Sulxan-Saba (1685–1716) “ცა”, in S. Iordanišvili, editor, Siṭq̇vis ḳona kartuli, romel ars leksiḳoni [Collection of Georgian words, that is a dictionary][1], Tbilisi: Georgian SSR print, published 1949, page 428
Mingrelian
Etymology
From (deprecated template usage) [etyl] Proto-Kartvelian; see above.
Noun
ცა • (ca)