Jump to content

𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿

From Wiktionary, the free dictionary

Old Uyghur

[edit]
Orthographic variants
Uyghur script 𐽲𐾄𐽰𐽸𐽰𐽿 (q̈ʾdʾš /⁠ḳadaš⁠/)
𐽲𐽳𐽸𐽰𐽿 (qwdʾš /⁠ḳudaš⁠/)
𐽲𐽰𐽳𐽿𐽰𐾁 (qʾwšʾl /⁠ḳa[d]a[š]⁠/)[1]
Arabic script قذش (qḍš /⁠ḳaḍaš⁠/)
Syriac script ܟܐܛܐܫ (kʾṭʾš /⁠ḳadaš⁠/)
ܚܛܐܫ (ḥṭʾš /⁠ḥataš⁠/)
ܚܐܕܫ (ḥʾdš /⁠ḥadaš⁠/)
Brāhmī script 𑀓𑀞𑀰𑁆 (kaṭhaś /⁠ḳaṭʰaš⁠/)
𑀓𑀸𑀥𑀸𑀰𑁆 (kādhāś /⁠ḳādʰāš⁠/)

Etymology

[edit]

By surface analysis, 𐽲𐽰 ( /⁠ḳa⁠/, family) +‎ -𐽸𐽰𐽿 (-dʾš /⁠-daš⁠/, mutuality suffix), the first element of which is from Middle Chinese (kae, family). Cognate with Old Kirghiz 𐰵𐰒𐱂 (qadaš).

Unrelated to Turkish kardeş (sibling), Kyrgyz карындаш (karındaş, younger sister), and the like seen in modern languages, which feature *karïn (womb, belly) as the first element instead.

Noun

[edit]

𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿 (qʾdʾš /ḳadaš, ḥadaš/)

  1. relative, close family friend
    Synonyms: 𐽼𐽰𐽲𐽶𐽾 (pʾqyr /⁠baġïr⁠/), 𐽼𐽳𐽶𐽿𐽳𐽷 (pwyšwk /⁠böšük⁠/), 𐽽𐽰𐽽𐽶 (cʾcy /⁠čeči⁠/), 𐽷𐽳𐽶𐽾𐾀𐽳𐽷 (kwyrtwk /⁠körtük⁠/), 𐾀𐽶𐽾𐽶𐽺 (tyryn /⁠térin⁠/), 𐾀𐽳𐽲𐽹𐽶𐽿 (twqmyš /⁠tuġmïš⁠/), 𐾀𐽳𐽶𐽺𐽷𐽳𐽾 (twynkwr /⁠tüŋür⁠/), 𐽰𐽳𐽾𐽳𐽲 (ʾwrwq /⁠uruġ⁠/)
    • Ṭemür? (ܛܐܡܘܪ), Unknown fragment SyrHT393.6 (r06):[2]
      ܟܘܕܐܓܘ ܟܐܛܐܫܡ ܚܐܪܝܢ ܕܐ
      kwdʾgw kʾṭʾšm xʾryn dʾ
      /Küdegü ḳadašïm ḥarïnda[šïm!]/
      My sons-in-law, relatives and brother[s!]

Declension

[edit]
Declension of 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿
Note: Not all forms are attested.
singular definite plural
nominative 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿 (qʾdʾš) 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾 (qʾdʾšlʾr)
genitive 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐽺𐽶𐽺𐽷 (qʾdʾšnynk) 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (qʾdʾšlʾrnynk)
dative 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐽲𐽰 (qʾdʾšqʾ) 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽲𐽰 (qʾdʾšlʾrqʾ)
accusative 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐽶𐽲 (qʾdʾšyq)
𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐽺𐽶 (qʾdʾšny)
𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (qʾdʾšlʾryq)
𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (qʾdʾšlʾrny)
locative 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾀𐽰 (qʾdʾštʾ) 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (qʾdʾšlʾrtʾ)
ablative 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾀𐽶𐽺 (qʾdʾštyn) 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (qʾdʾšlʾrtyn)
instrumental 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐽶𐽺 (qʾdʾšyn) 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (qʾdʾšlʾryn)
equative 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐽽𐽰 (qʾdʾšcʾ)
directive 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐽲𐽰𐽾𐽳 (qʾdʾšqʾrw)
similative 𐽲𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽶𐽳 (qʾdʾšlʾyw)

References

[edit]
  • Caferoğlu, Ahmet (1968), “ḳadaş”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page ḳadaş
  • Clauson, Gerard (1972), “kadaş”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, →ISBN, →OCLC, page 607
  • Wilkens, Jens (2021), “(1) kadaš ~ k(a)daš ~ kad(a)š”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page (1) kadaš ~ k(a)daš ~ kad(a)š
  • Zieme, Peter (2015), Altuigurische Texte der Kirche des Ostens aus Zentralasien (Gorgias Eastern Christian Studies; 41) (in German), →ISBN, page 30