gadzinówka

See also: gadzinówką

Polish

FWOTD – 21 June 2015

Etymology

From gadzina (“dated: reptile, also: malicious person”) +‎ -ówka. Calque of German Reptilienfonds (literally “reptile funds”), a secret fund intended to bribe media in the Polish territories to further the interests of the Prussian Empire. Some scholars link the name with "Godzina Polski" (Hour of Poland), paper published in Warsaw and Łódź by the occupying German authorities during World War I. The paper was colloquially called "Gadzina Polska" (Reptile of Poland).

Pronunciation

• IPA^(key): /ɡa.d͡ʑiˈnuf.ka/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ufka
• Syllabification: ga‧dzi‧nów‧ka

Noun

gadzinówka f

1. (historical) newspaper published in the local language that serves the interests of a foreign occupant
   • 1974, Jerzy Urbankiewicz, Muzy przy krosnach‎^[1], Wydawnictwo Łódzkie, page 31:

     Niemcy, póki nie powzięli ostatecznej decyzji o przyłączeniu Łodzi do Rzeszy, wypuszczali gadzinówkę noszącą nazwę „Gazety Łódzkiej”.

     The Germans, until they made the ultimate decision to connect Łódź to the Reich, were publishing a local newspaper bearing the name "Newspaper Łódź".

   • 1985, Józef Kuropieska, Obozowe refleksje: Oflag II C‎^[2], Krajowa Agencja Wydawnicza, page 140:

     Umieszczenie adresu pułkownika Liebicha w „gadzinówce” wydawanej dla jeńców polskich nie było przypadkowe.

     Placing colonel Liebich's address in the local newspaper published for Polish captives was not accidental.

   • 2004, Józef Szostakowski, Między wolnością a zniewoleniem: prasa w języku polskim na Litwie w okresie od września 1939 do 1964 roku‎^[3], Oficyna Literatów i Dziennikarzy "Pod Wiatr", page 419:

     Byłoby fatalne dla Karpowicza, gdyby po jego przyjeździe do Polski na Ziemie Odzyskane traktowano „Prawdę Wileńską" jako gadzinówkę.

     It would disastrous for Karpowicz if, upon his arrival in Poland to The Regained Lands "Wileńska Prawda" was treated as some local newspaper.

2. (derogatory, figuratively) newspaper that publishes mainly political propaganda
   • 2015, u2, soc.culture.polish‎^[4]:

     Proszę wskazać mi chociaż jeden program telewizyjny, czy audycję radiową, w których gadające głowy wymądrzały się na temat paryskiego zamachu, gdzie na chwilę wyjaśniono by widzom lub słuchaczom, jakim pismem było i jest „Charlie Hebdo”. A przecież ta francuska gadzinówka to, jeśli mielibyśmy już u nas poszukać odpowiednika, takie „Nie” Urbana albo „Fakty i Mity”.

     Please point out for me at least one television program, or radio broadcast where talking heads blow hot air on the topic of the Paris coup, where the watchers or listeners would have it explained to them for a moment what text "Charlie Hebdo" was and is. And of course that French propa-paper is, if we had to look for some local equivalent, like Urban's "Nie" or "Fakty i Mity".

Declension

Declension of gadzinówka

	singular	plural
nominative	gadzinówka	gadzinówki
genitive	gadzinówki	gadzinówek
dative	gadzinówce	gadzinówkom
accusative	gadzinówkę	gadzinówki
instrumental	gadzinówką	gadzinówkami
locative	gadzinówce	gadzinówkach
vocative	gadzinówko	gadzinówki

Further reading

• gadzinówka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• gadzinówka in Polish dictionaries at PWN