ookome

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Afar

[edit]

Etymology

[edit]

From aakám (introduction) +‎ .

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /oːkoˈme/ [ʔoːkɔˈmɛ]
  • Hyphenation: oo‧ko‧me

Verb

[edit]

ookomé

  1. (intransitive) to arrive first

Conjugation

[edit]
    Conjugation of ookome (type I verb)
1st singular 2nd singular 3rd singular 1st plural 2nd plural 3rd plural
m f
perfective V-affirmative ookoméh tookoméh yookoméh tookoméh nookoméh tookomeeníh yookomeeníh
N-affirmative ookomé tookomé yookomé tookomé nookomé tookomén yookomén
negative máakaminniyo máakaminnito máakaminna máakaminna máakaminnino máakaminniton máakaminnon
imperfective V-affirmative aakaméh taakaméh yaakaméh taakaméh naakaméh taakameeníh yaakameeníh
N-affirmative aakamé taakamé yaakamé taakamé naakamé taakamén yaakamén
negative máakama mátaakama máyaakama,
míyaakama
mátaakama mánaakama mátaakaman máyaakaman,
míyaakaman
prospective V-affirmative aakaméliyoh,
aakaméyyoh
aakamélitoh,
aakaméttoh
aakaméleh aakaméleh aakamélinoh,
aakaménnoh
aakamélitoonuh,
aakaméttoonuh
aakaméloonuh
N-affirmative aakaméliyo,
aakaméyyo
aakamélito,
aakamétto
aakaméle aakaméle aakamélino,
aakaménno
aakaméliton,
aakamétton
aakamélon
conjunctive I V-affirmative aakámuh taakámuh yaakámuh taakámuh naakámuh taakamóonuh yaakamóonuh
N-affirmative aakámu taakámu yaakámu taakámu naakámu taakamón yaakamón
negative aakamé wáyuh aakamé wáytuh aakamé wáyuh aakamé wáytuh aakamé wáynuh aakamé waytóonuh aakamé wóonuh
conjunctive II V-affirmative aakaménkeh taakaménkeh yaakaménkeh taakaménkeh naakaménkeh taakameenínkeh yaakameenínkeh
N-affirmative aakaménke taakaménke yaakaménke taakaménke naakaménke taakameenínke yaakameenínke
negative aakamé wáankeh aakamé waytánkeh aakamé wáankeh aakamé waytánkeh aakamé waynánkeh aakamé waytaanankéh aakamé waanánkeh
jussive affirmative aakámay taakámay yaakámay taakámay naakámay taakamóonay yaakamóonay
negative aakamé wáay aakamé wáytay aakamé wáay aakamé wáytay aakamé wáynay aakamé waytóonay aakamé wóonay
past
conditional
affirmative aakaminniyóy aakaminnitóy aakaminnáy aakaminnáy aakaminninóy aakaminnitoonúy aakaminnoonúy
negative aakamé wanniyóy aakamé wannitóy aakamé wannáy aakamé wannáy aakamé wanninóy aakamé wannitoonúy aakamé wannoonúy
present
conditional I
affirmative ookomék tookomék yookomék tookomék nookomék tookomeeník yookomeeník
negative aakamé wéek aakamé wayték aakamé wéek aakamé wayték aakamé waynék aakamé wayteeník aakamé weeník
singular plural singular plural
consultative affirmative aakamóo naakamóo imperative affirmative ookóm ookóma
negative maaakamóo manaakamóo negative máakamin máakamina
-h converb -i form -k converb -in(n)uh converb -innuk converb infinitive indefinite participle
V-focus N-focus
aakámih aakámi aakámuk aakamínnuh aakamínnuk aakamíyya aakaminnáanih aakaminnáan
Compound tenses
past perfect affirmative perfective + perfective of én or sugé
present perfect affirmative perfective + imperfective of én
future perfect affirmative perfective + prospective of sugé
past progressive -k converb + imperfective of én or sugé
present progressive affirmative imperfect + imperfective of én
future progressive -k converb + prospective of sugé
immediate future affirmative conjunctive I + imperfective of wée
imperfect potential I affirmative conjunctive I + imperfective of takké
imperfect
potential II
affirmative imperfective + -m + takké
negative aakamé + imperfective of wée + -m + takké
perfect
potential
affirmative perfective + -m + takké
negative aakamé + perfective of wée + -m + takké
present
conditional II
affirmative imperfective + object pronoun + tekkék
negative aakamé + perfective of wée + object pronoun + tekkék
perfect
conditional
affirmative perfective + imperfective of sugé + -k
negative perfective + sugé + imperfective of wée -k
irrealis aakamé + perfective of xaaxé or raaré

References

[edit]
  • E. M. Parker, R. J. Hayward (1985) “ookome”, in An Afar-English-French dictionary (with Grammatical Notes in English), University of London, →ISBN, page 177