From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation
Jump to search
Pronunciation[edit]
IPA(key): /ǃʰeːʃa/
-qhesha
- (intransitive) to grin
Inflection[edit]
Tone L
|
Infinitive
|
ukuqhesha
|
|
Positive
|
Negative
|
Infinitive
|
ukuqhesha
|
ukungaqheshi
|
|
Imperative
|
|
Simple
|
+ object concord
|
Singular
|
qhesha
|
-qheshe
|
Plural
|
qheshani
|
-qhesheni
|
|
Present
|
|
Positive absolute
|
Positive relative
|
Positive participial
|
Negative absolute
|
Negative relative
|
Negative participial
|
1st singular
|
ngiyaqhesha, ngiqhesha
|
engiqheshayo, engiqhesha
|
ngiqhesha
|
angiqheshi
|
engingaqheshi
|
ngingaqheshi
|
2nd singular
|
uyaqhesha, uqhesha
|
oqheshayo, oqhesha
|
uqhesha
|
awuqheshi
|
ongaqheshi
|
ungaqheshi
|
1st plural
|
siyaqhesha, siqhesha
|
esiqheshayo, esiqhesha
|
siqhesha
|
asiqheshi
|
esingaqheshi
|
singaqheshi
|
2nd plural
|
niyaqhesha, niqhesha
|
eniqheshayo, eniqhesha
|
niqhesha
|
aniqheshi
|
eningaqheshi
|
ningaqheshi
|
Class 1
|
uyaqhesha, uqhesha
|
oqheshayo, oqhesha
|
eqhesha
|
akaqheshi
|
ongaqheshi
|
engaqheshi
|
Class 2
|
bayaqhesha, baqhesha
|
abaqheshayo, abaqhesha
|
beqhesha
|
abaqheshi
|
abangaqheshi
|
bengaqheshi
|
Class 3
|
uyaqhesha, uqhesha
|
oqheshayo, oqhesha
|
uqhesha
|
awuqheshi
|
ongaqheshi
|
ungaqheshi
|
Class 4
|
iyaqhesha, iqhesha
|
eqheshayo, eqhesha
|
iqhesha
|
ayiqheshi
|
engaqheshi
|
ingaqheshi
|
Class 5
|
liyaqhesha, liqhesha
|
eliqheshayo, eliqhesha
|
liqhesha
|
aliqheshi
|
elingaqheshi
|
lingaqheshi
|
Class 6
|
ayaqhesha, aqhesha
|
aqheshayo, aqhesha
|
eqhesha
|
awaqheshi
|
angaqheshi
|
engaqheshi
|
Class 7
|
siyaqhesha, siqhesha
|
esiqheshayo, esiqhesha
|
siqhesha
|
asiqheshi
|
esingaqheshi
|
singaqheshi
|
Class 8
|
ziyaqhesha, ziqhesha
|
eziqheshayo, eziqhesha
|
ziqhesha
|
aziqheshi
|
ezingaqheshi
|
zingaqheshi
|
Class 9
|
iyaqhesha, iqhesha
|
eqheshayo, eqhesha
|
iqhesha
|
ayiqheshi
|
engaqheshi
|
ingaqheshi
|
Class 10
|
ziyaqhesha, ziqhesha
|
eziqheshayo, eziqhesha
|
ziqhesha
|
aziqheshi
|
ezingaqheshi
|
zingaqheshi
|
Class 11
|
luyaqhesha, luqhesha
|
oluqheshayo, oluqhesha
|
luqhesha
|
aluqheshi
|
olungaqheshi
|
lungaqheshi
|
Class 14
|
buyaqhesha, buqhesha
|
obuqheshayo, obuqhesha
|
buqhesha
|
abuqheshi
|
obungaqheshi
|
bungaqheshi
|
Class 15
|
kuyaqhesha, kuqhesha
|
okuqheshayo, okuqhesha
|
kuqhesha
|
akuqheshi
|
okungaqheshi
|
kungaqheshi
|
Class 17
|
kuyaqhesha, kuqhesha
|
okuqheshayo, okuqhesha
|
kuqhesha
|
akuqheshi
|
okungaqheshi
|
kungaqheshi
|
|
Recent past
|
|
Positive absolute
|
Positive relative
|
Positive participial
|
Negative absolute
|
Negative relative
|
Negative participial
|
1st singular
|
ngiqheshile, ngiqheshē
|
engiqheshile, engiqheshē
|
ngiqheshile, ngiqheshē
|
angiqheshanga
|
engingaqheshanga
|
ngingaqheshanga
|
2nd singular
|
uqheshile, uqheshē
|
oqheshile, oqheshē
|
uqheshile, uqheshē
|
awuqheshanga
|
ongaqheshanga
|
ungaqheshanga
|
1st plural
|
siqheshile, siqheshē
|
esiqheshile, esiqheshē
|
siqheshile, siqheshē
|
asiqheshanga
|
esingaqheshanga
|
singaqheshanga
|
2nd plural
|
niqheshile, niqheshē
|
eniqheshile, eniqheshē
|
niqheshile, niqheshē
|
aniqheshanga
|
eningaqheshanga
|
ningaqheshanga
|
Class 1
|
uqheshile, uqheshē
|
oqheshile, oqheshē
|
eqheshile, eqheshē
|
akaqheshanga
|
ongaqheshanga
|
engaqheshanga
|
Class 2
|
baqheshile, baqheshē
|
abaqheshile, abaqheshē
|
beqheshile, beqheshē
|
abaqheshanga
|
abangaqheshanga
|
bengaqheshanga
|
Class 3
|
uqheshile, uqheshē
|
oqheshile, oqheshē
|
uqheshile, uqheshē
|
awuqheshanga
|
ongaqheshanga
|
ungaqheshanga
|
Class 4
|
iqheshile, iqheshē
|
eqheshile, eqheshē
|
iqheshile, iqheshē
|
ayiqheshanga
|
engaqheshanga
|
ingaqheshanga
|
Class 5
|
liqheshile, liqheshē
|
eliqheshile, eliqheshē
|
liqheshile, liqheshē
|
aliqheshanga
|
elingaqheshanga
|
lingaqheshanga
|
Class 6
|
aqheshile, aqheshē
|
aqheshile, aqheshē
|
eqheshile, eqheshē
|
awaqheshanga
|
angaqheshanga
|
engaqheshanga
|
Class 7
|
siqheshile, siqheshē
|
esiqheshile, esiqheshē
|
siqheshile, siqheshē
|
asiqheshanga
|
esingaqheshanga
|
singaqheshanga
|
Class 8
|
ziqheshile, ziqheshē
|
eziqheshile, eziqheshē
|
ziqheshile, ziqheshē
|
aziqheshanga
|
ezingaqheshanga
|
zingaqheshanga
|
Class 9
|
iqheshile, iqheshē
|
eqheshile, eqheshē
|
iqheshile, iqheshē
|
ayiqheshanga
|
engaqheshanga
|
ingaqheshanga
|
Class 10
|
ziqheshile, ziqheshē
|
eziqheshile, eziqheshē
|
ziqheshile, ziqheshē
|
aziqheshanga
|
ezingaqheshanga
|
zingaqheshanga
|
Class 11
|
luqheshile, luqheshē
|
oluqheshile, oluqheshē
|
luqheshile, luqheshē
|
aluqheshanga
|
olungaqheshanga
|
lungaqheshanga
|
Class 14
|
buqheshile, buqheshē
|
obuqheshile, obuqheshē
|
buqheshile, buqheshē
|
abuqheshanga
|
obungaqheshanga
|
bungaqheshanga
|
Class 15
|
kuqheshile, kuqheshē
|
okuqheshile, okuqheshē
|
kuqheshile, kuqheshē
|
akuqheshanga
|
okungaqheshanga
|
kungaqheshanga
|
Class 17
|
kuqheshile, kuqheshē
|
okuqheshile, okuqheshē
|
kuqheshile, kuqheshē
|
akuqheshanga
|
okungaqheshanga
|
kungaqheshanga
|
|
Remote past
|
|
Positive absolute
|
Positive relative
|
Positive participial
|
Negative absolute
|
Negative relative
|
Negative participial
|
1st singular
|
ngāqhesha
|
engāqhesha
|
ngāqhesha
|
angiqheshanga
|
engingaqheshanga
|
ngingaqheshanga
|
2nd singular
|
wāqhesha
|
owāqhesha
|
wāqhesha
|
awuqheshanga
|
ongaqheshanga
|
ungaqheshanga
|
1st plural
|
sāqhesha
|
esāqhesha
|
sāqhesha
|
asiqheshanga
|
esingaqheshanga
|
singaqheshanga
|
2nd plural
|
nāqhesha
|
enāqhesha
|
nāqhesha
|
aniqheshanga
|
eningaqheshanga
|
ningaqheshanga
|
Class 1
|
wāqhesha
|
owāqhesha
|
āqhesha
|
akaqheshanga
|
ongaqheshanga
|
engaqheshanga
|
Class 2
|
bāqhesha
|
abāqhesha
|
bāqhesha
|
abaqheshanga
|
abangaqheshanga
|
bengaqheshanga
|
Class 3
|
wāqhesha
|
owāqhesha
|
wāqhesha
|
awuqheshanga
|
ongaqheshanga
|
ungaqheshanga
|
Class 4
|
yāqhesha
|
eyāqhesha
|
yāqhesha
|
ayiqheshanga
|
engaqheshanga
|
ingaqheshanga
|
Class 5
|
lāqhesha
|
elāqhesha
|
lāqhesha
|
aliqheshanga
|
elingaqheshanga
|
lingaqheshanga
|
Class 6
|
āqhesha
|
āqhesha
|
āqhesha
|
awaqheshanga
|
angaqheshanga
|
engaqheshanga
|
Class 7
|
sāqhesha
|
esāqhesha
|
sāqhesha
|
asiqheshanga
|
esingaqheshanga
|
singaqheshanga
|
Class 8
|
zāqhesha
|
ezāqhesha
|
zāqhesha
|
aziqheshanga
|
ezingaqheshanga
|
zingaqheshanga
|
Class 9
|
yāqhesha
|
eyāqhesha
|
yāqhesha
|
ayiqheshanga
|
engaqheshanga
|
ingaqheshanga
|
Class 10
|
zāqhesha
|
ezāqhesha
|
zāqhesha
|
aziqheshanga
|
ezingaqheshanga
|
zingaqheshanga
|
Class 11
|
lwāqhesha
|
olwāqhesha
|
lwāqhesha
|
aluqheshanga
|
olungaqheshanga
|
lungaqheshanga
|
Class 14
|
bāqhesha
|
obāqhesha
|
bāqhesha
|
abuqheshanga
|
obungaqheshanga
|
bungaqheshanga
|
Class 15
|
kwāqhesha
|
okwāqhesha
|
kwāqhesha
|
akuqheshanga
|
okungaqheshanga
|
kungaqheshanga
|
Class 17
|
kwāqhesha
|
okwāqhesha
|
kwāqhesha
|
akuqheshanga
|
okungaqheshanga
|
kungaqheshanga
|
|
Potential
|
|
Positive absolute
|
Positive relative
|
Positive participial
|
Negative absolute
|
Negative relative
|
Negative participial
|
1st singular
|
ngingaqhesha
|
—
|
ngingaqhesha
|
ngingeqheshe
|
—
|
ngingeqheshe
|
2nd singular
|
ungaqhesha
|
—
|
ungaqhesha
|
ungeqheshe
|
—
|
ungeqheshe
|
1st plural
|
singaqhesha
|
—
|
singaqhesha
|
singeqheshe
|
—
|
singeqheshe
|
2nd plural
|
ningaqhesha
|
—
|
ningaqhesha
|
ningeqheshe
|
—
|
ningeqheshe
|
Class 1
|
angaqhesha
|
—
|
engaqhesha
|
angeqheshe
|
—
|
engeqheshe
|
Class 2
|
bangaqhesha
|
—
|
bengaqhesha
|
bangeqheshe
|
—
|
bengeqheshe
|
Class 3
|
ungaqhesha
|
—
|
ungaqhesha
|
ungeqheshe
|
—
|
ungeqheshe
|
Class 4
|
ingaqhesha
|
—
|
ingaqhesha
|
ingeqheshe
|
—
|
ingeqheshe
|
Class 5
|
lingaqhesha
|
—
|
lingaqhesha
|
lingeqheshe
|
—
|
lingeqheshe
|
Class 6
|
angaqhesha
|
—
|
engaqhesha
|
angeqheshe
|
—
|
engeqheshe
|
Class 7
|
singaqhesha
|
—
|
singaqhesha
|
singeqheshe
|
—
|
singeqheshe
|
Class 8
|
zingaqhesha
|
—
|
zingaqhesha
|
zingeqheshe
|
—
|
zingeqheshe
|
Class 9
|
ingaqhesha
|
—
|
ingaqhesha
|
ingeqheshe
|
—
|
ingeqheshe
|
Class 10
|
zingaqhesha
|
—
|
zingaqhesha
|
zingeqheshe
|
—
|
zingeqheshe
|
Class 11
|
lungaqhesha
|
—
|
lungaqhesha
|
lungeqheshe
|
—
|
lungeqheshe
|
Class 14
|
bungaqhesha
|
—
|
bungaqhesha
|
bungeqheshe
|
—
|
bungeqheshe
|
Class 15
|
kungaqhesha
|
—
|
kungaqhesha
|
kungeqheshe
|
—
|
kungeqheshe
|
Class 17
|
kungaqhesha
|
—
|
kungaqhesha
|
kungeqheshe
|
—
|
kungeqheshe
|
|
Immediate future
|
|
Positive absolute
|
Positive relative
|
Positive participial
|
Negative absolute
|
Negative relative
|
Negative participial
|
1st singular
|
ngizoqhesha
|
engizoqhesha
|
ngizoqhesha
|
angizuqhesha
|
engingezuqhesha
|
ngingezuqhesha
|
2nd singular
|
uzoqhesha
|
ozoqhesha
|
uzoqhesha
|
awuzuqhesha
|
ongezuqhesha
|
ungezuqhesha
|
1st plural
|
sizoqhesha
|
esizoqhesha
|
sizoqhesha
|
asizuqhesha
|
esingezuqhesha
|
singezuqhesha
|
2nd plural
|
nizoqhesha
|
enizoqhesha
|
nizoqhesha
|
anizuqhesha
|
eningezuqhesha
|
ningezuqhesha
|
Class 1
|
uzoqhesha
|
ozoqhesha
|
ezoqhesha
|
akazuqhesha
|
ongezuqhesha
|
engezuqhesha
|
Class 2
|
bazoqhesha
|
abazoqhesha
|
bezoqhesha
|
abazuqhesha
|
abangezuqhesha
|
bengezuqhesha
|
Class 3
|
uzoqhesha
|
ozoqhesha
|
uzoqhesha
|
awuzuqhesha
|
ongezuqhesha
|
ungezuqhesha
|
Class 4
|
izoqhesha
|
ezoqhesha
|
izoqhesha
|
ayizuqhesha
|
engezuqhesha
|
ingezuqhesha
|
Class 5
|
lizoqhesha
|
elizoqhesha
|
lizoqhesha
|
alizuqhesha
|
elingezuqhesha
|
lingezuqhesha
|
Class 6
|
azoqhesha
|
azoqhesha
|
ezoqhesha
|
awazuqhesha
|
angezuqhesha
|
engezuqhesha
|
Class 7
|
sizoqhesha
|
esizoqhesha
|
sizoqhesha
|
asizuqhesha
|
esingezuqhesha
|
singezuqhesha
|
Class 8
|
zizoqhesha
|
ezizoqhesha
|
zizoqhesha
|
azizuqhesha
|
ezingezuqhesha
|
zingezuqhesha
|
Class 9
|
izoqhesha
|
ezoqhesha
|
izoqhesha
|
ayizuqhesha
|
engezuqhesha
|
ingezuqhesha
|
Class 10
|
zizoqhesha
|
ezizoqhesha
|
zizoqhesha
|
azizuqhesha
|
ezingezuqhesha
|
zingezuqhesha
|
Class 11
|
luzoqhesha
|
oluzoqhesha
|
luzoqhesha
|
aluzuqhesha
|
olungezuqhesha
|
lungezuqhesha
|
Class 14
|
buzoqhesha
|
obuzoqhesha
|
buzoqhesha
|
abuzuqhesha
|
obungezuqhesha
|
bungezuqhesha
|
Class 15
|
kuzoqhesha
|
okuzoqhesha
|
kuzoqhesha
|
akuzuqhesha
|
okungezuqhesha
|
kungezuqhesha
|
Class 17
|
kuzoqhesha
|
okuzoqhesha
|
kuzoqhesha
|
akuzuqhesha
|
okungezuqhesha
|
kungezuqhesha
|
|
Remote future
|
|
Positive absolute
|
Positive relative
|
Positive participial
|
Negative absolute
|
Negative relative
|
Negative participial
|
1st singular
|
ngiyoqhesha
|
engiyoqhesha
|
ngiyoqhesha
|
angiyuqhesha
|
engingeyuqhesha
|
ngingeyuqhesha
|
2nd singular
|
uyoqhesha
|
oyoqhesha
|
uyoqhesha
|
awuyuqhesha
|
ongeyuqhesha
|
ungeyuqhesha
|
1st plural
|
siyoqhesha
|
esiyoqhesha
|
siyoqhesha
|
asiyuqhesha
|
esingeyuqhesha
|
singeyuqhesha
|
2nd plural
|
niyoqhesha
|
eniyoqhesha
|
niyoqhesha
|
aniyuqhesha
|
eningeyuqhesha
|
ningeyuqhesha
|
Class 1
|
uyoqhesha
|
oyoqhesha
|
eyoqhesha
|
akayuqhesha
|
ongeyuqhesha
|
engeyuqhesha
|
Class 2
|
bayoqhesha
|
abayoqhesha
|
beyoqhesha
|
abayuqhesha
|
abangeyuqhesha
|
bengeyuqhesha
|
Class 3
|
uyoqhesha
|
oyoqhesha
|
uyoqhesha
|
awuyuqhesha
|
ongeyuqhesha
|
ungeyuqhesha
|
Class 4
|
iyoqhesha
|
eyoqhesha
|
iyoqhesha
|
ayiyuqhesha
|
engeyuqhesha
|
ingeyuqhesha
|
Class 5
|
liyoqhesha
|
eliyoqhesha
|
liyoqhesha
|
aliyuqhesha
|
elingeyuqhesha
|
lingeyuqhesha
|
Class 6
|
ayoqhesha
|
ayoqhesha
|
eyoqhesha
|
awayuqhesha
|
angeyuqhesha
|
engeyuqhesha
|
Class 7
|
siyoqhesha
|
esiyoqhesha
|
siyoqhesha
|
asiyuqhesha
|
esingeyuqhesha
|
singeyuqhesha
|
Class 8
|
ziyoqhesha
|
eziyoqhesha
|
ziyoqhesha
|
aziyuqhesha
|
ezingeyuqhesha
|
zingeyuqhesha
|
Class 9
|
iyoqhesha
|
eyoqhesha
|
iyoqhesha
|
ayiyuqhesha
|
engeyuqhesha
|
ingeyuqhesha
|
Class 10
|
ziyoqhesha
|
eziyoqhesha
|
ziyoqhesha
|
aziyuqhesha
|
ezingeyuqhesha
|
zingeyuqhesha
|
Class 11
|
luyoqhesha
|
oluyoqhesha
|
luyoqhesha
|
aluyuqhesha
|
olungeyuqhesha
|
lungeyuqhesha
|
Class 14
|
buyoqhesha
|
obuyoqhesha
|
buyoqhesha
|
abuyuqhesha
|
obungeyuqhesha
|
bungeyuqhesha
|
Class 15
|
kuyoqhesha
|
okuyoqhesha
|
kuyoqhesha
|
akuyuqhesha
|
okungeyuqhesha
|
kungeyuqhesha
|
Class 17
|
kuyoqhesha
|
okuyoqhesha
|
kuyoqhesha
|
akuyuqhesha
|
okungeyuqhesha
|
kungeyuqhesha
|
|
Present subjunctive
|
|
Positive
|
Negative
|
1st singular
|
ngiqheshe
|
ngingaqheshi
|
2nd singular
|
uqheshe
|
ungaqheshi
|
1st plural
|
siqheshe
|
singaqheshi
|
2nd plural
|
niqheshe
|
ningaqheshi
|
Class 1
|
aqheshe
|
angaqheshi
|
Class 2
|
baqheshe
|
bangaqheshi
|
Class 3
|
uqheshe
|
ungaqheshi
|
Class 4
|
iqheshe
|
ingaqheshi
|
Class 5
|
liqheshe
|
lingaqheshi
|
Class 6
|
aqheshe
|
angaqheshi
|
Class 7
|
siqheshe
|
singaqheshi
|
Class 8
|
ziqheshe
|
zingaqheshi
|
Class 9
|
iqheshe
|
ingaqheshi
|
Class 10
|
ziqheshe
|
zingaqheshi
|
Class 11
|
luqheshe
|
lungaqheshi
|
Class 14
|
buqheshe
|
bungaqheshi
|
Class 15
|
kuqheshe
|
kungaqheshi
|
Class 17
|
kuqheshe
|
kungaqheshi
|
|
Past subjunctive
|
|
Positive
|
Negative
|
1st singular
|
ngaqhesha
|
ngangaqhesha, angaqhesha, angangaqhesha
|
2nd singular
|
waqhesha
|
wangaqhesha, awaqhesha, awangaqhesha
|
1st plural
|
saqhesha
|
sangaqhesha, asaqhesha, asangaqhesha
|
2nd plural
|
naqhesha
|
nangaqhesha, anaqhesha, anangaqhesha
|
Class 1
|
waqhesha
|
wangaqhesha, akaqhesha, akangaqhesha
|
Class 2
|
baqhesha
|
bangaqhesha, abaqhesha, abangaqhesha
|
Class 3
|
waqhesha
|
wangaqhesha, awaqhesha, awangaqhesha
|
Class 4
|
yaqhesha
|
yangaqhesha, ayaqhesha, ayangaqhesha
|
Class 5
|
laqhesha
|
langaqhesha, alaqhesha, alangaqhesha
|
Class 6
|
aqhesha
|
angaqhesha, awaqhesha, awangaqhesha
|
Class 7
|
saqhesha
|
sangaqhesha, asaqhesha, asangaqhesha
|
Class 8
|
zaqhesha
|
zangaqhesha, azaqhesha, azangaqhesha
|
Class 9
|
yaqhesha
|
yangaqhesha, ayaqhesha, ayangaqhesha
|
Class 10
|
zaqhesha
|
zangaqhesha, azaqhesha, azangaqhesha
|
Class 11
|
lwaqhesha
|
lwangaqhesha, alwaqhesha, alwangaqhesha
|
Class 14
|
baqhesha
|
bangaqhesha, abaqhesha, abangaqhesha
|
Class 15
|
kwaqhesha
|
kwangaqhesha, akwaqhesha, akwangaqhesha
|
Class 17
|
kwaqhesha
|
kwangaqhesha, akwaqhesha, akwangaqhesha
|
References[edit]