From tús + -igh, though it may actually originally be a blend of tús (“beginning”) + tosaigh (“to begin”).
túsaigh (present analytic túsaíonn, future analytic túsóidh, verbal noun túsú, past participle túsaithe)
- (Ulster) start, begin, initialize
- Synonym: tosaigh
|
singular
|
plural
|
relative
|
autonomous
|
first
|
second
|
third
|
first
|
second
|
third
|
indicative
|
present
|
túsaím
|
túsaíonn tú; túsaír†
|
túsaíonn sé, sí
|
túsaímid; túsaíonn muid
|
túsaíonn sibh
|
túsaíonn siad; túsaíd†
|
a thúsaíonn; a thúsaíos / a dtúsaíonn*
|
túsaítear
|
past
|
thúsaigh mé; thúsaíos
|
thúsaigh tú; thúsaís
|
thúsaigh sé, sí
|
thúsaíomar; thúsaigh muid
|
thúsaigh sibh; thúsaíobhair
|
thúsaigh siad; thúsaíodar
|
a thúsaigh / ar thúsaigh*
|
túsaíodh
|
past habitual
|
thúsaínn / dtúsaínn‡‡
|
thúsaíteá / dtúsaíteᇇ
|
thúsaíodh sé, sí / dtúsaíodh sé, s퇇
|
thúsaímis; thúsaíodh muid / dtúsaímis‡‡; dtúsaíodh muid‡‡
|
thúsaíodh sibh / dtúsaíodh sibh‡‡
|
thúsaídís; thúsaíodh siad / dtúsaídís‡‡; dtúsaíodh siad‡‡
|
a thúsaíodh / a dtúsaíodh*
|
thúsaítí / dtúsaít퇇
|
future
|
túsóidh mé; túsód; túsóchaidh mé†
|
túsóidh tú; túsóir†; túsóchaidh tú†
|
túsóidh sé, sí; túsóchaidh sé, sí†
|
túsóimid; túsóidh muid; túsóchaimid†; túsóchaidh muid†
|
túsóidh sibh; túsóchaidh sibh†
|
túsóidh siad; túsóid†; túsóchaidh siad†
|
a thúsóidh; a thúsós; a thúsóchaidh†; a thúsóchas† / a dtúsóidh*; a dtúsóchaidh*†
|
túsófar; túsóchar†
|
conditional
|
thúsóinn; thúsóchainn† / dtúsóinn‡‡; dtúsóchainn†‡‡
|
thúsófá; thúsóchthᆠ/ dtúsófᇇ; dtúsóchthᆇ‡
|
thúsódh sé, sí; thúsóchadh sé, sí† / dtúsódh sé, s퇇; dtúsóchadh sé, s톇‡
|
thúsóimis; thúsódh muid; thúsóchaimis†; thúsóchadh muid† / dtúsóimis‡‡; dtúsódh muid‡‡; dtúsóchaimis†‡‡; dtúsóchadh muid†‡‡
|
thúsódh sibh; thúsóchadh sibh† / dtúsódh sibh‡‡; dtúsóchadh sibh†‡‡
|
thúsóidís; thúsódh siad; thúsóchadh siad† / dtúsóidís‡‡; dtúsódh siad‡‡; dtúsóchadh siad†‡‡
|
a thúsódh; a thúsóchadh† / a dtúsódh*; a dtúsóchadh*†
|
thúsófaí; thúsóchthaí† / dtúsófa퇇; dtúsóchtha톇‡
|
subjunctive
|
present
|
go dtúsaí mé; go dtúsaíod†
|
go dtúsaí tú; go dtúsaír†
|
go dtúsaí sé, sí
|
go dtúsaímid; go dtúsaí muid
|
go dtúsaí sibh
|
go dtúsaí siad; go dtúsaíd†
|
—
|
go dtúsaítear
|
past
|
dá dtúsaínn
|
dá dtúsaíteá
|
dá dtúsaíodh sé, sí
|
dá dtúsaímis; dá dtúsaíodh muid
|
dá dtúsaíodh sibh
|
dá dtúsaídís; dá dtúsaíodh siad
|
—
|
dá dtúsaítí
|
imperative
|
túsaím
|
túsaigh
|
túsaíodh sé, sí
|
túsaímis
|
túsaígí; túsaídh†
|
túsaídís
|
—
|
túsaítear
|
verbal noun
|
túsú
|
past participle
|
túsaithe
|
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Irish mutation
|
Radical
|
Lenition
|
Eclipsis
|
túsaigh
|
thúsaigh
|
dtúsaigh
|
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
|
- ^ “túsaigh”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “túsaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language