występić
Jump to navigation
Jump to search
Old Polish
[edit]Etymology
[edit]From wy- + stępić. First attested in the 15th century.
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]występić pf (imperfective występać)
- to go out of; to leave [with z (+ genitive) ‘of what’] [with na (+ accusative) ‘onto what’]
- 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,[1], page 319:
- Teda wystøpyw swyøty Blaszey przywital ge
- [Teda wystąpiw święty Błażej, przywitał je]
- 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[2], 4, 17:
- Vistøpcze (ascendite) z Iordana
- [Występcie (ascendite) z Jordana]
- 1930 [c. 1455], “Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[6], 16, 14:
- W tøsz godzynø wistøpyl duch boszi s Saula (spiritus autem domini recessit a Saul) a lomyl gym zli duch od boga
- [W tęż godzinę wystąpił duch boży z Saula (spiritus autem domini recessit a Saul), a łomił jim zły duch od Boga]
- 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[7], 8, 17:
- Wszelky zywyol, gez to po zemy plozy, wywyecz s sobø a wistøp na zemyø (ingredimini super terram)
- [Wszelki żywioł, jeż to po ziemi płozi, wywiedź z sobą a występ na ziemię (ingredimini super terram)]
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 60, 2:
- Wstapy-ly kto w zakon... a zaszye wystapy (de claustro reddierit), a nye vczyny-ly poszluszenstwa, ten moze pothem wszancz dzyedzyczstwo
- [Wstąpili kto w zakon... a zasie wystąpi (de claustro reddierit), a nie uczynili posłuszeństwa, ten może potem wziąć dziedzicstwo]
- 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 443v:
- Fluuius egrediebatur, rzeka wisthapila, de loco uoluptatis (Gen 2, 10)
- [Fluuius egrediebatur, rzeka wystąpiła, de loco uoluptatis (Gen 2, 10)]
- to pass (on foot, to get ahead of; to proceed)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[8], page 714:
- Napyrvschy [na] svyadecztwo nan vystąpyly
- [Napirwszy [na] świadectwo nań wystąpili]
- (of joints) to dislocate; to disjoint
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[9], page 652:
- Nyektorzy rące yego... z vyelyka nyelaska... vchvaczyvschy y zvyązaly tako tvardo, yze yego vschytky kosczy vyelebne ze stavov vystąpyly
- [Niektórzy ręce jego... z wieliką niełaską... uchwaciwszy i związali tako twardo, iże jego wszytki kości wielebne ze stawów wystąpiły]
- (attested in Lesser Poland) to violate moral principles; to sin
- 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[10], Krakow, page 724:
- Ssą povynny ... tą tho pokuthą pelnyczi naboznye, vyąwszy nyzby thym vystąpyly... naprzeczywko przykazanyom bozym
- [Są powinni ... tę to pokutę pełnić nabożnie, wyjąwszy niżby tym wystąpili... naprzeciwko przykazaniom bożym]
Derived terms
[edit]nouns
verbs
- występować impf
Related terms
[edit]adjectives
nouns
Descendants
[edit]References
[edit]- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “występić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN