yeka

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Xhosa

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Bantu *-dèka (let, let go, cease, allow). The expected reflex would be -leka. However, some Nguni dialects have /j/ as a regular reflex of *d, so this may be explained as a borrowing from another dialect.

Verb

[edit]

-yeka

  1. to stop

Inflection

[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Zulu

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Bantu *-dèka (let, let go, cease, allow). The expected reflex would be -leka. However, some Nguni dialects have /j/ as a regular reflex of *d, so this may be explained as a borrowing from another dialect.

Pronunciation

[edit]

IPA(key): /jeːɠa/

Verb

[edit]

-yeka

  1. to stop
  2. to let go
  3. to leave alone

Inflection

[edit]
Tone L
Infinitive ukuyeka
Positive Negative
Infinitive ukuyeka ukungayeki
Imperative
Simple + object concord
Singular yeka -yeke
Plural yekani -yekeni
Present
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngiyayeka, ngiyeka engiyekayo, engiyeka ngiyeka angiyeki engingayeki ngingayeki
2nd singular uyayeka, uyeka oyekayo, oyeka uyeka awuyeki ongayeki ungayeki
1st plural siyayeka, siyeka esiyekayo, esiyeka siyeka asiyeki esingayeki singayeki
2nd plural niyayeka, niyeka eniyekayo, eniyeka niyeka aniyeki eningayeki ningayeki
Class 1 uyayeka, uyeka oyekayo, oyeka eyeka akayeki ongayeki engayeki
Class 2 bayayeka, bayeka abayekayo, abayeka beyeka abayeki abangayeki bengayeki
Class 3 uyayeka, uyeka oyekayo, oyeka uyeka awuyeki ongayeki ungayeki
Class 4 iyayeka, iyeka eyekayo, eyeka iyeka ayiyeki engayeki ingayeki
Class 5 liyayeka, liyeka eliyekayo, eliyeka liyeka aliyeki elingayeki lingayeki
Class 6 ayayeka, ayeka ayekayo, ayeka eyeka awayeki angayeki engayeki
Class 7 siyayeka, siyeka esiyekayo, esiyeka siyeka asiyeki esingayeki singayeki
Class 8 ziyayeka, ziyeka eziyekayo, eziyeka ziyeka aziyeki ezingayeki zingayeki
Class 9 iyayeka, iyeka eyekayo, eyeka iyeka ayiyeki engayeki ingayeki
Class 10 ziyayeka, ziyeka eziyekayo, eziyeka ziyeka aziyeki ezingayeki zingayeki
Class 11 luyayeka, luyeka oluyekayo, oluyeka luyeka aluyeki olungayeki lungayeki
Class 14 buyayeka, buyeka obuyekayo, obuyeka buyeka abuyeki obungayeki bungayeki
Class 15 kuyayeka, kuyeka okuyekayo, okuyeka kuyeka akuyeki okungayeki kungayeki
Class 17 kuyayeka, kuyeka okuyekayo, okuyeka kuyeka akuyeki okungayeki kungayeki
Recent past
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngiyekile, ngiyekē engiyekile, engiyekē ngiyekile, ngiyekē angiyekanga engingayekanga ngingayekanga
2nd singular uyekile, uyekē oyekile, oyekē uyekile, uyekē awuyekanga ongayekanga ungayekanga
1st plural siyekile, siyekē esiyekile, esiyekē siyekile, siyekē asiyekanga esingayekanga singayekanga
2nd plural niyekile, niyekē eniyekile, eniyekē niyekile, niyekē aniyekanga eningayekanga ningayekanga
Class 1 uyekile, uyekē oyekile, oyekē eyekile, eyekē akayekanga ongayekanga engayekanga
Class 2 bayekile, bayekē abayekile, abayekē beyekile, beyekē abayekanga abangayekanga bengayekanga
Class 3 uyekile, uyekē oyekile, oyekē uyekile, uyekē awuyekanga ongayekanga ungayekanga
Class 4 iyekile, iyekē eyekile, eyekē iyekile, iyekē ayiyekanga engayekanga ingayekanga
Class 5 liyekile, liyekē eliyekile, eliyekē liyekile, liyekē aliyekanga elingayekanga lingayekanga
Class 6 ayekile, ayekē ayekile, ayekē eyekile, eyekē awayekanga angayekanga engayekanga
Class 7 siyekile, siyekē esiyekile, esiyekē siyekile, siyekē asiyekanga esingayekanga singayekanga
Class 8 ziyekile, ziyekē eziyekile, eziyekē ziyekile, ziyekē aziyekanga ezingayekanga zingayekanga
Class 9 iyekile, iyekē eyekile, eyekē iyekile, iyekē ayiyekanga engayekanga ingayekanga
Class 10 ziyekile, ziyekē eziyekile, eziyekē ziyekile, ziyekē aziyekanga ezingayekanga zingayekanga
Class 11 luyekile, luyekē oluyekile, oluyekē luyekile, luyekē aluyekanga olungayekanga lungayekanga
Class 14 buyekile, buyekē obuyekile, obuyekē buyekile, buyekē abuyekanga obungayekanga bungayekanga
Class 15 kuyekile, kuyekē okuyekile, okuyekē kuyekile, kuyekē akuyekanga okungayekanga kungayekanga
Class 17 kuyekile, kuyekē okuyekile, okuyekē kuyekile, kuyekē akuyekanga okungayekanga kungayekanga
Remote past
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngāyeka engāyeka ngāyeka angiyekanga engingayekanga ngingayekanga
2nd singular wāyeka owāyeka wāyeka awuyekanga ongayekanga ungayekanga
1st plural sāyeka esāyeka sāyeka asiyekanga esingayekanga singayekanga
2nd plural nāyeka enāyeka nāyeka aniyekanga eningayekanga ningayekanga
Class 1 wāyeka owāyeka āyeka akayekanga ongayekanga engayekanga
Class 2 bāyeka abāyeka bāyeka abayekanga abangayekanga bengayekanga
Class 3 wāyeka owāyeka wāyeka awuyekanga ongayekanga ungayekanga
Class 4 yāyeka eyāyeka yāyeka ayiyekanga engayekanga ingayekanga
Class 5 lāyeka elāyeka lāyeka aliyekanga elingayekanga lingayekanga
Class 6 āyeka āyeka āyeka awayekanga angayekanga engayekanga
Class 7 sāyeka esāyeka sāyeka asiyekanga esingayekanga singayekanga
Class 8 zāyeka ezāyeka zāyeka aziyekanga ezingayekanga zingayekanga
Class 9 yāyeka eyāyeka yāyeka ayiyekanga engayekanga ingayekanga
Class 10 zāyeka ezāyeka zāyeka aziyekanga ezingayekanga zingayekanga
Class 11 lwāyeka olwāyeka lwāyeka aluyekanga olungayekanga lungayekanga
Class 14 bāyeka obāyeka bāyeka abuyekanga obungayekanga bungayekanga
Class 15 kwāyeka okwāyeka kwāyeka akuyekanga okungayekanga kungayekanga
Class 17 kwāyeka okwāyeka kwāyeka akuyekanga okungayekanga kungayekanga
Potential
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngingayeka ngingayeka ngingeyeke ngingeyeke
2nd singular ungayeka ungayeka ungeyeke ungeyeke
1st plural singayeka singayeka singeyeke singeyeke
2nd plural ningayeka ningayeka ningeyeke ningeyeke
Class 1 angayeka engayeka angeyeke engeyeke
Class 2 bangayeka bengayeka bangeyeke bengeyeke
Class 3 ungayeka ungayeka ungeyeke ungeyeke
Class 4 ingayeka ingayeka ingeyeke ingeyeke
Class 5 lingayeka lingayeka lingeyeke lingeyeke
Class 6 angayeka engayeka angeyeke engeyeke
Class 7 singayeka singayeka singeyeke singeyeke
Class 8 zingayeka zingayeka zingeyeke zingeyeke
Class 9 ingayeka ingayeka ingeyeke ingeyeke
Class 10 zingayeka zingayeka zingeyeke zingeyeke
Class 11 lungayeka lungayeka lungeyeke lungeyeke
Class 14 bungayeka bungayeka bungeyeke bungeyeke
Class 15 kungayeka kungayeka kungeyeke kungeyeke
Class 17 kungayeka kungayeka kungeyeke kungeyeke
Immediate future
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngizoyeka engizoyeka ngizoyeka angizuyeka engingezuyeka ngingezuyeka
2nd singular uzoyeka ozoyeka uzoyeka awuzuyeka ongezuyeka ungezuyeka
1st plural sizoyeka esizoyeka sizoyeka asizuyeka esingezuyeka singezuyeka
2nd plural nizoyeka enizoyeka nizoyeka anizuyeka eningezuyeka ningezuyeka
Class 1 uzoyeka ozoyeka ezoyeka akazuyeka ongezuyeka engezuyeka
Class 2 bazoyeka abazoyeka bezoyeka abazuyeka abangezuyeka bengezuyeka
Class 3 uzoyeka ozoyeka uzoyeka awuzuyeka ongezuyeka ungezuyeka
Class 4 izoyeka ezoyeka izoyeka ayizuyeka engezuyeka ingezuyeka
Class 5 lizoyeka elizoyeka lizoyeka alizuyeka elingezuyeka lingezuyeka
Class 6 azoyeka azoyeka ezoyeka awazuyeka angezuyeka engezuyeka
Class 7 sizoyeka esizoyeka sizoyeka asizuyeka esingezuyeka singezuyeka
Class 8 zizoyeka ezizoyeka zizoyeka azizuyeka ezingezuyeka zingezuyeka
Class 9 izoyeka ezoyeka izoyeka ayizuyeka engezuyeka ingezuyeka
Class 10 zizoyeka ezizoyeka zizoyeka azizuyeka ezingezuyeka zingezuyeka
Class 11 luzoyeka oluzoyeka luzoyeka aluzuyeka olungezuyeka lungezuyeka
Class 14 buzoyeka obuzoyeka buzoyeka abuzuyeka obungezuyeka bungezuyeka
Class 15 kuzoyeka okuzoyeka kuzoyeka akuzuyeka okungezuyeka kungezuyeka
Class 17 kuzoyeka okuzoyeka kuzoyeka akuzuyeka okungezuyeka kungezuyeka
Remote future
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngiyoyeka engiyoyeka ngiyoyeka angiyuyeka engingeyuyeka ngingeyuyeka
2nd singular uyoyeka oyoyeka uyoyeka awuyuyeka ongeyuyeka ungeyuyeka
1st plural siyoyeka esiyoyeka siyoyeka asiyuyeka esingeyuyeka singeyuyeka
2nd plural niyoyeka eniyoyeka niyoyeka aniyuyeka eningeyuyeka ningeyuyeka
Class 1 uyoyeka oyoyeka eyoyeka akayuyeka ongeyuyeka engeyuyeka
Class 2 bayoyeka abayoyeka beyoyeka abayuyeka abangeyuyeka bengeyuyeka
Class 3 uyoyeka oyoyeka uyoyeka awuyuyeka ongeyuyeka ungeyuyeka
Class 4 iyoyeka eyoyeka iyoyeka ayiyuyeka engeyuyeka ingeyuyeka
Class 5 liyoyeka eliyoyeka liyoyeka aliyuyeka elingeyuyeka lingeyuyeka
Class 6 ayoyeka ayoyeka eyoyeka awayuyeka angeyuyeka engeyuyeka
Class 7 siyoyeka esiyoyeka siyoyeka asiyuyeka esingeyuyeka singeyuyeka
Class 8 ziyoyeka eziyoyeka ziyoyeka aziyuyeka ezingeyuyeka zingeyuyeka
Class 9 iyoyeka eyoyeka iyoyeka ayiyuyeka engeyuyeka ingeyuyeka
Class 10 ziyoyeka eziyoyeka ziyoyeka aziyuyeka ezingeyuyeka zingeyuyeka
Class 11 luyoyeka oluyoyeka luyoyeka aluyuyeka olungeyuyeka lungeyuyeka
Class 14 buyoyeka obuyoyeka buyoyeka abuyuyeka obungeyuyeka bungeyuyeka
Class 15 kuyoyeka okuyoyeka kuyoyeka akuyuyeka okungeyuyeka kungeyuyeka
Class 17 kuyoyeka okuyoyeka kuyoyeka akuyuyeka okungeyuyeka kungeyuyeka
Present subjunctive
Positive Negative
1st singular ngiyeke ngingayeki
2nd singular uyeke ungayeki
1st plural siyeke singayeki
2nd plural niyeke ningayeki
Class 1 ayeke angayeki
Class 2 bayeke bangayeki
Class 3 uyeke ungayeki
Class 4 iyeke ingayeki
Class 5 liyeke lingayeki
Class 6 ayeke angayeki
Class 7 siyeke singayeki
Class 8 ziyeke zingayeki
Class 9 iyeke ingayeki
Class 10 ziyeke zingayeki
Class 11 luyeke lungayeki
Class 14 buyeke bungayeki
Class 15 kuyeke kungayeki
Class 17 kuyeke kungayeki
Past subjunctive
Positive Negative
1st singular ngayeka ngangayeka, angayeka, angangayeka
2nd singular wayeka wangayeka, awayeka, awangayeka
1st plural sayeka sangayeka, asayeka, asangayeka
2nd plural nayeka nangayeka, anayeka, anangayeka
Class 1 wayeka wangayeka, akayeka, akangayeka
Class 2 bayeka bangayeka, abayeka, abangayeka
Class 3 wayeka wangayeka, awayeka, awangayeka
Class 4 yayeka yangayeka, ayayeka, ayangayeka
Class 5 layeka langayeka, alayeka, alangayeka
Class 6 ayeka angayeka, awayeka, awangayeka
Class 7 sayeka sangayeka, asayeka, asangayeka
Class 8 zayeka zangayeka, azayeka, azangayeka
Class 9 yayeka yangayeka, ayayeka, ayangayeka
Class 10 zayeka zangayeka, azayeka, azangayeka
Class 11 lwayeka lwangayeka, alwayeka, alwangayeka
Class 14 bayeka bangayeka, abayeka, abangayeka
Class 15 kwayeka kwangayeka, akwayeka, akwangayeka
Class 17 kwayeka kwangayeka, akwayeka, akwangayeka

References

[edit]

C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “-yeka”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN:-yeka (6.3)