อุปราช

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Pali

[edit]

Alternative forms

[edit]

Noun

[edit]

อุปราช m

  1. Thai script form of uparāja (deputy king)

Declension

[edit]

Thai

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from Pali uparāja (literally viceroy), ultimately from Sanskrit उपराज (uparāja, idem).[1] Equivalent to Thai อุป (ùp-bpà-) +‎ ราช (râat). Cognate with Old Khmer ūpparāja; Modern Khmer ឧបរាជ (ʼupaʼraac); Burmese ဥပရာဇာ (u.pa.raja); Lao ອຸບປະຫຣາດ (ʼup pa rāt), ອຸປະລາດ (ʼu pa lāt).

Pronunciation

[edit]
Orthographicอุปราช
ɒ u p r ā d͡ʑ
Phonemic
อุบ-ปะ-หฺราด
ɒ u ɓ – p a – h ̥ r ā ɗ
อุ-ปะ-หฺราด
ɒ u – p a – h ̥ r ā ɗ
RomanizationPaiboonùp-bpà-ràatù-bpà-ràat
Royal Instituteup-pa-ratu-pa-rat
(standard) IPA(key)/ʔup̚˨˩.pa˨˩.raːt̚˨˩/(R)/ʔu˨˩.pa˨˩.raːt̚˨˩/(R)

Noun

[edit]

อุปราช (ùp-bpà-ràat) (classifier คน or พระองค์ or องค์)

  1. (historical) A high royal title given to the person second in rank to the monarch, often one who is to succeed to the throne.[1][2]
  2. (historical, Cambodia) A high Khmer royal title, often given to the heir apparent of Cambodia, usually inferior in authority to อุปโยราช (ùp-bpà-yoo-râat).[3]
  3. (historical) A noble title given to a high-ranking civil servant.[1]
  4. viceroy: person appointed to rule a country or province as the deputy of the sovereign.[4]

References

[edit]
  1. 1.0 1.1 1.2 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 81:อุปราช (ป., ส. อุปราช = ผู้เป็นรองพระราชา) น. ๑) เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งรองจากพระมหากษัตริย์ บางครั้งเรียกว่า ฝ่ายหน้า หรือ วังหน้า...๒) ตำแหน่งข้าราชการชั้นสูงฝ่ายพลเรือน เช่น เจ้าพญามหาอุปราช...
  2. ^ ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th[1] (in Thai):มหาอุปราช (มะหาอุปะหฺราด, -อุบปะหฺราด) น. ตำแหน่งรัชทายาทที่จะสืบราชสมบัติของพระมหากษัตริย์ เรียกว่า พระมหาอุปราช หรือเรียกกันอย่างสามัญว่า วังหน้า
  3. ^ กรมศิลปากร (2006) ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๑๒ (in Thai), กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, →ISBN, page 886:ตำแหน่งสมเด็จพระมหาอุปโยราช บางครั้งเรียกว่า พระมหาอุปยูรราช หรือพระมหาอุภโยราช เป็นตำแหน่งวังหลังกรุงกัมพูชา แต่มักมีอำนาจมากกว่าตำแหน่งสมเด็จพระมหาอุปราช บางครั้งเมื่อพระทรงราชย์สละราชสมบัติแล้ว พระองค์จะดำรงตำแหน่งเป็นพระมหาอุปโยราช ตำแหน่งสมเด็จพระมหาอุปราช เป็นตำแหน่งวังหน้ากรุงกัมพูชา
  4. ^ ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th[2] (in Thai):อุปราช (อุปะหฺราด, อุบปะหฺราด) น. ผู้สำเร็จราชการต่างพระองค์ประจำภาคหนึ่ง ๆ ในอาณาจักร.