տիղմ

Armenian

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian տիղմ (tiłm).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): /tiʁm/ [tiʁm]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): /diʁm/ [diʁm]

Noun

տիղմ • (tiġm)

1. sludge, mud, silt

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	տիղմ (tiġm)	տղմեր (tġmer)
dative	տղմի (tġmi)	տղմերի (tġmeri)
ablative	տղմից (tġmicʻ)	տղմերից (tġmericʻ)
instrumental	տղմով (tġmov)	տղմերով (tġmerov)
locative	տղմում (tġmum)	տղմերում (tġmerum)
	definite forms
nominative	տիղմը/տիղմն (tiġmə/tiġmn)	տղմերը/տղմերն (tġmerə/tġmern)
dative	տղմին (tġmin)	տղմերին (tġmerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	տիղմս (tiġms)	տղմերս (tġmers)
dative	տղմիս (tġmis)	տղմերիս (tġmeris)
ablative	տղմիցս (tġmicʻs)	տղմերիցս (tġmericʻs)
instrumental	տղմովս (tġmovs)	տղմերովս (tġmerovs)
locative	տղմումս (tġmums)	տղմերումս (tġmerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	տիղմդ (tiġmd)	տղմերդ (tġmerd)
dative	տղմիդ (tġmid)	տղմերիդ (tġmerid)
ablative	տղմիցդ (tġmicʻd)	տղմերիցդ (tġmericʻd)
instrumental	տղմովդ (tġmovd)	տղմերովդ (tġmerovd)
locative	տղմումդ (tġmumd)	տղմերումդ (tġmerumd)

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	տիղմ (tiġm)	տիղմեր (tiġmer)
dative	տիղմի (tiġmi)	տիղմերի (tiġmeri)
ablative	տիղմից (tiġmicʻ)	տիղմերից (tiġmericʻ)
instrumental	տիղմով (tiġmov)	տիղմերով (tiġmerov)
locative	տիղմում (tiġmum)	տիղմերում (tiġmerum)
	definite forms
nominative	տիղմը/տիղմն (tiġmə/tiġmn)	տիղմերը/տիղմերն (tiġmerə/tiġmern)
dative	տիղմին (tiġmin)	տիղմերին (tiġmerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	տիղմս (tiġms)	տիղմերս (tiġmers)
dative	տիղմիս (tiġmis)	տիղմերիս (tiġmeris)
ablative	տիղմիցս (tiġmicʻs)	տիղմերիցս (tiġmericʻs)
instrumental	տիղմովս (tiġmovs)	տիղմերովս (tiġmerovs)
locative	տիղմումս (tiġmums)	տիղմերումս (tiġmerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	տիղմդ (tiġmd)	տիղմերդ (tiġmerd)
dative	տիղմիդ (tiġmid)	տիղմերիդ (tiġmerid)
ablative	տիղմիցդ (tiġmicʻd)	տիղմերիցդ (tiġmericʻd)
instrumental	տիղմովդ (tiġmovd)	տիղմերովդ (tiġmerovd)
locative	տիղմումդ (tiġmumd)	տիղմերումդ (tiġmerumd)

Old Armenian

Alternative forms

• տեղմ (tełm)

Etymology

The origin is uncertain. Has been connected with տեղ (teł), dialectal տիլ (til) and with Ancient Greek τέλμα (télma).

Noun

տիղմ • (tiłm)

1. sludge, mud, silt

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	տիղմ (tiłm)		տիղմք (tiłmkʻ)
genitive	տղմոյ (tłmoy)		տղմոց (tłmocʻ)
dative	տղմոյ (tłmoy)		տղմոց (tłmocʻ)
accusative	տիղմ (tiłm)		տիղմս (tiłms)
ablative	տղմոյ (tłmoy)		տղմոց (tłmocʻ)
instrumental	տղմով (tłmov)		տղմովք (tłmovkʻ)
locative	տիղմ (tiłm)		տիղմս (tiłms)

Adjective

տիղմ • (tiłm)

1. muddy
   • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).28.4:

     իբրեւ գիտէ շնջրին, թաւալի ի տիղմ տեղի, եւ յորժամ ցամաքի կաւն, եւ դիմէ ի բերան կոկորդիլոսին եւ զամենայն փորն եւ զաղիսն ուտէ։

     ibrew gitē šnǰrin, tʻawali i tiłm tełi, ew yoržam cʻamakʻi kawn, ew dimē i beran kokordilosin ew zamenayn pʻorn ew załisn utē.

     • Translation by Gohar Muradyan

       When the otter learns [this], it rolls in a muddy place, and when the clay dries up, it rushes into the crocodile's mouth and devours all its entrails and bowels.

Derived terms

• տղմաբնակ (tłmabnak)
• տղմաբնակութիւն (tłmabnakutʻiwn)
• տղմագին (tłmagin)
• տղմաթաթաւ (tłmatʻatʻaw)
• տղմաթաւալ (tłmatʻawal)
• տղմալի (tłmali)
• տղմալից (tłmalicʻ)
• տղմախառն (tłmaxaṙn)
• տղմախոր (tłmaxor)
• տղմական (tłmakan)
• տղմակեր (tłmaker)
• տղմակերպ (tłmakerp)
• տղմաձայն (tłmajayn)
• տղմային (tłmayin)
• տղմանամ (tłmanam)
• տղմասէր (tłmasēr)
• տղմասիգ (tłmasig)
• տղմասիկ (tłmasik)
• տղմասոյզ (tłmasoyz)
• տղմատարած (tłmatarac)
• տղմատեսակ (tłmatesak)
• տղմատիպ (tłmatip)
• տղմացուցանեմ (tłmacʻucʻanem)
• տղմաւոր (tłmawor)
• տղմեալ (tłmeal)
• տղմոտ (tłmot)
• տղմուտ (tłmut)

 

Descendants

• Armenian: տիղմ (tiġm)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “տիղմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, pages 406–407
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “տիղմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Bugge, Sophus (1893) “Beiträge zur etymologischen Erläuterung der armenischen Sprache”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung (in German), volume 32, pages 67–68
• J̌ahukyan, Geworg (2010) “տիղմ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 729a
• Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 944
• Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 1, Bern, München: Francke Verlag, page 196
• Solta, G. R. (1960) Die Stellung des Armenischen im Kreise der indogermanischen Sprachen (Studien zur armenischen Geschichte; 9)‎^[2] (in German), Vienna: Mekhitarist Press, page 337
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “տիղմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy