विद्युत्
Jump to navigation
Jump to search
See also: विद्युत
Hindi
[edit]Etymology
[edit]Learned borrowing from Sanskrit विद्युत् (vidyut).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]विद्युत् • (vidyut) f
Declension
[edit]Declension of विद्युत् (fem cons-stem)
Related terms
[edit]- बिजली (bijlī)
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ৱিদ্যুত্ (Assamese script)
- ᬯᬶᬤ᭄ᬬᬸᬢ᭄ (Balinese script)
- বিদ্যুত্ (Bengali script)
- 𑰪𑰰𑰟𑰿𑰧𑰲𑰝𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀺𑀤𑁆𑀬𑀼𑀢𑁆 (Brahmi script)
- ဝိဒျုတ် (Burmese script)
- વિદ્યુત્ (Gujarati script)
- ਵਿਦ੍ਯੁਤ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑌿𑌦𑍍𑌯𑍁𑌤𑍍 (Grantha script)
- ꦮꦶꦢꦾꦸꦠ꧀ (Javanese script)
- 𑂫𑂱𑂠𑂹𑂨𑂳𑂞𑂹 (Kaithi script)
- ವಿದ್ಯುತ್ (Kannada script)
- វិទ្យុត៑ (Khmer script)
- ວິທ຺ຍຸຕ຺ (Lao script)
- വിദ്യുത് (Malayalam script)
- ᠸᡳᡩᠶᡠᢠ (Manchu script)
- 𑘪𑘱𑘟𑘿𑘧𑘳𑘝𑘿 (Modi script)
- ᠸᠢᢑᠶ᠋ᠤᢐ (Mongolian script)
- 𑧊𑧒𑦿𑧠𑧇𑧔𑦽𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐶𑐡𑑂𑐫𑐸𑐟𑑂 (Newa script)
- ଵିଦ୍ଯୁତ୍ (Odia script)
- ꢮꢶꢣ꣄ꢫꢸꢡ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆴𑆢𑇀𑆪𑆶𑆠𑇀 (Sharada script)
- 𑖪𑖰𑖟𑖿𑖧𑖲𑖝𑖿 (Siddham script)
- විද්යුත් (Sinhalese script)
- 𑩾𑩑𑩭 𑪙𑩻𑩒𑩫 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚦𑚮𑚛𑚶𑚣𑚰𑚙𑚶 (Takri script)
- வித்³யுத் (Tamil script)
- విద్యుత్ (Telugu script)
- วิทฺยุตฺ (Thai script)
- ཝི་དྱུ་ཏ྄ (Tibetan script)
- 𑒫𑒱𑒠𑓂𑒨𑒳𑒞𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨁𑨛𑩇𑨪𑨃𑨙𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Compound of वि- (vi-, “apart, away”) + द्युत् (dyut, “to shine”).
Pronunciation
[edit]Root
[edit]विद्युत् • (vidyut)
- to flash forth, lighten, shine forth (as the rising sun)
- to hurl away by a stroke of lightning
- to illuminate
Derived terms
[edit]- विदविद्युतत् (vidavidyutat)
- विद्योतते (vidyotate)
- विद्योतयति (vidyotayati)
Adjective
[edit]विद्युत् • (vidyút) stem
Declension
[edit]Masculine ut-stem declension of विद्युत् (vidyút) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विद्युत् vidyút |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Vocative | विद्युत् vídyut |
विद्युतौ / विद्युता¹ vídyutau / vídyutā¹ |
विद्युतः vídyutaḥ |
Accusative | विद्युतम् vidyútam |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Instrumental | विद्युता vidyútā |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भिः vidyúdbhiḥ |
Dative | विद्युते vidyúte |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Ablative | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Genitive | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युताम् vidyútām |
Locative | विद्युति vidyúti |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युत्सु vidyútsu |
Notes |
|
Feminine ut-stem declension of विद्युत् (vidyút) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विद्युत् vidyút |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Vocative | विद्युत् vídyut |
विद्युतौ / विद्युता¹ vídyutau / vídyutā¹ |
विद्युतः vídyutaḥ |
Accusative | विद्युतम् vidyútam |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Instrumental | विद्युता vidyútā |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भिः vidyúdbhiḥ |
Dative | विद्युते vidyúte |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Ablative | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Genitive | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युताम् vidyútām |
Locative | विद्युति vidyúti |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युत्सु vidyútsu |
Notes |
|
Neuter ut-stem declension of विद्युत् (vidyút) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विद्युत् vidyút |
विद्युती vidyútī |
विद्युन्ति vidyúnti |
Vocative | विद्युत् vídyut |
विद्युती vídyutī |
विद्युन्ति vídyunti |
Accusative | विद्युत् vidyút |
विद्युती vidyútī |
विद्युन्ति vidyúnti |
Instrumental | विद्युता vidyútā |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भिः vidyúdbhiḥ |
Dative | विद्युते vidyúte |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Ablative | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Genitive | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युताम् vidyútām |
Locative | विद्युति vidyúti |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युत्सु vidyútsu |
Noun
[edit]विद्युत् • (vidyút) stem, m or f or n
- lightning, a flashing thunderbolt
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.83.4:
- प्र वाता॒ वान्ति॑ प॒तय॑न्ति वि॒द्युत॒ उदोष॑धी॒र्जिह॑ते॒ पिन्व॑ते॒ स्व॑:।
इरा॒ विश्व॑स्मै॒ भुव॑नाय जायते॒ यत्प॒र्जन्य॑: पृथि॒वीं रेत॒साव॑ति॥- prá vā́tā vā́nti patáyanti vidyúta údóṣadhīrjíhate pínvate svà:.
írā víśvasmai bhúvanāya jāyate yátparjánya: pṛthivī́ṃ rétasā́vati. - Forth burst the winds, down come the lightning-flashes: the plants shoot up, the realm of light is streaming.
Food springs abundant for all living creatures, when Parjanya quickens earth with moisture.
- prá vā́tā vā́nti patáyanti vidyúta údóṣadhīrjíhate pínvate svà:.
- प्र वाता॒ वान्ति॑ प॒तय॑न्ति वि॒द्युत॒ उदोष॑धी॒र्जिह॑ते॒ पिन्व॑ते॒ स्व॑:।
Declension
[edit]Masculine ut-stem declension of विद्युत् (vidyút) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विद्युत् vidyút |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Vocative | विद्युत् vídyut |
विद्युतौ / विद्युता¹ vídyutau / vídyutā¹ |
विद्युतः vídyutaḥ |
Accusative | विद्युतम् vidyútam |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Instrumental | विद्युता vidyútā |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भिः vidyúdbhiḥ |
Dative | विद्युते vidyúte |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Ablative | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Genitive | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युताम् vidyútām |
Locative | विद्युति vidyúti |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युत्सु vidyútsu |
Notes |
|
Feminine ut-stem declension of विद्युत् (vidyút) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विद्युत् vidyút |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Vocative | विद्युत् vídyut |
विद्युतौ / विद्युता¹ vídyutau / vídyutā¹ |
विद्युतः vídyutaḥ |
Accusative | विद्युतम् vidyútam |
विद्युतौ / विद्युता¹ vidyútau / vidyútā¹ |
विद्युतः vidyútaḥ |
Instrumental | विद्युता vidyútā |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भिः vidyúdbhiḥ |
Dative | विद्युते vidyúte |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Ablative | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Genitive | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युताम् vidyútām |
Locative | विद्युति vidyúti |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युत्सु vidyútsu |
Notes |
|
Neuter ut-stem declension of विद्युत् (vidyút) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | विद्युत् vidyút |
विद्युती vidyútī |
विद्युन्ति vidyúnti |
Vocative | विद्युत् vídyut |
विद्युती vídyutī |
विद्युन्ति vídyunti |
Accusative | विद्युत् vidyút |
विद्युती vidyútī |
विद्युन्ति vidyúnti |
Instrumental | विद्युता vidyútā |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भिः vidyúdbhiḥ |
Dative | विद्युते vidyúte |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Ablative | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युद्भ्याम् vidyúdbhyām |
विद्युद्भ्यः vidyúdbhyaḥ |
Genitive | विद्युतः vidyútaḥ |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युताम् vidyútām |
Locative | विद्युति vidyúti |
विद्युतोः vidyútoḥ |
विद्युत्सु vidyútsu |
Derived terms
[edit]- विद्युन्मत् (vidyúnmat)
- Dardic:
- Torwali: بِجمت (bijmot)
- Dardic:
- विद्युल्लता (vidyullatā), विद्युल्लतिका (vidyullatikā, “forked lightning”) (compounded with लता (latā), लतिका (latikā, “creeper, vine”))
- Magadhi Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼𑀮𑀺𑀆 (vijjuliā)
- Helu Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼𑀮𑁆𑀮𑀬𑀸 (vijjullayā)
- Pali: vijjullatā
- Sauraseni Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼𑀮𑀺𑀆 (vijjuliā)
Descendants
[edit]- Maharastri Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼 (vijju)
- Pali: vijju
- Gujarati: વીજ (vīj)
- → Assamese: বিদ্যুৎ (biiddut)
- → Bengali: বিদ্যুৎ (biddut)
- → Hindi: विद्युत् (vidyut)
- → Kannada: ವಿದ್ಯುತ್ತು (vidyuttu)
- → Khmer: វិទ្យុ (vityuʼ)
- → Lao: ວິທະຍຸ (wi tha nyu)
- → Marathi: विद्युत (vidyut)
- → Odia: ବିଦ୍ୟୁତ (bidyuta)
- → Thai: วิทยุ (wít-tá-yú)
References
[edit]- Monier Williams (1899) “विद्युत्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 966/3.
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 555
Categories:
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi learned borrowings from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi nouns
- Hindi feminine nouns
- Hindi feminine consonant-stem nouns
- hi:Atmospheric phenomena
- hi:Electromagnetism
- hi:Energy
- Sanskrit compound terms
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit roots
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit feminine nouns
- Sanskrit nouns with multiple genders
- Sanskrit neuter nouns
- Sanskrit terms with quotations
- Sanskrit ut-stem nouns