яратыны

Udmurt

Etymology

Borrowed from a Turkic language, ultimately from Proto-Turkic *yara- (“to be beneficial, useful, successful”). Compare Tatar ярату (yaratu), Bashkir яратыу (yaratıw) and Chuvash юрат (jurat). Cognates include Eastern Mari йӧраташ (jörataš) and Western Mari яраташ (jarataš).

Pronunciation

• IPA^(key): [järätɯ̈ˈnɯ̈]
• Rhymes: -ɯ̈
• Hyphenation: я‧ра‧ты‧ны

Verb

яратыны • (jaratyny)

1. to love, to like

   со сое туж яратэ

   so soje tuž jarate

   he loves her very much

Conjugation

Non-finite conjugation of яратыны — first conjugation (see the appendix)

			Affirmative	Caritive
Infinitive			яратыны (jaratyny)	–
Gerund	Past participle	Instrumental1	яратэмен (jaratemen)	яратэмтэен (jaratemtejen)
		Elative	яратэмысь (jaratemyś)	яратэмтэысь (jaratemteyś)
	Basic		яратса (jaratsa)	яраттэк (jarattek)
	Temporal		яратку (jaratku)	–
	Fourth		яраттозь (jarattoź)	–
Participles	Present		яратӥсь (jaratiś)	яратӥсьтэм (jaratiśtem)
	Past		яратэм (jaratem)	яратэмтэ (jaratemte)
	Future		яратоно (jaratono)	яратонтэм (jaratontem)
Deverbal			яратон (jaraton)	–
1Instrumental past participle gerund are preferred in literary Udmurt.

Finite conjugation of яратыны — first conjugation (see the appendix)

Person			Singular			Plural
			1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Positive	Present		яратӥсько (jaratiśko)	яратӥськод (jaratiśkod)	яратэ (jarate)	яратӥськомы (jaratiśkomy)	яратӥськоды (jaratiśkody)	ярато (jarato)
	Future		ярато (jarato)	яратод (jaratod)	яратоз (jaratoz)	яратомы (jaratomy)	яратоды (jaratody)	яратозы (jaratozy)
	Past	Preterite I	яратэ (jarate)	яратэд (jarated)	яратэз (jaratez)	яратэм (jaratem), яратэмы (jaratemy)	яратэды (jaratedy)	яратэзы (jaratezy)
		Preterite II	яратӥськем (jaratiśkem)	яратэмэд (jaratemed)	яратэм (jaratem)	яратӥськеммы (jaratiśkemmy)	яратӥллямды (jaratilľamdy)	яратӥллям (jaratilľam), яратӥллямзы (jaratilľamzy)
	Conditional		яратсал (jaratsal)	яратсалыд (jaratsalyd)	яратсал (jaratsal), яратсалыз (jaratsalyz)	яратсалмы (jaratsalmy)	яратсалды (jaratsaldy)	яратсалзы (jaratsalzy)
	Imperative		–	ярат (jarat)	–	–	яратэ (jarate), яратэлэ (jaratele)	–
	Auxiliary	Pluperfect I	preterite I of яратыны + вал (val)
		Pluperfect II	third person singular preterite II of яратыны + possessive suffixes + вал (val), or preterite II of яратыны + вылэм (vylem)
		Durative preterite	present of яратыны + вал (val)/вылэм (vylem)
		Frequentative preterite	future of яратыны + вал (val)/вылэм (vylem)
Negative	Present		уг яратӥськы	уд яратӥськы	уг яраты	ум яратӥськэ	уд яратӥськэ	уг ярато
	Future		уг ярат, яраты	уд ярат, яраты	уз ярат, яраты	ум яратэ	уд яратэ	уз яратэ
	Past	Preterite I	ӧй яраты	ӧд яраты	ӧз яраты	ӧм яратэ	ӧд яратэ	ӧз яратэ
		Preterite II	яратӥськымтэе (jaratiśkymteje)	яратымтэед (jaratymtejed)	яратымтэ (jaratymte)	яратӥськымтэмы (jaratiśkymtemy)	яратӥллямтэды (jaratilľamtedy)	яратэллямтэ (jaratelľamte)
			ӧвӧл яратэ (jarate)	ӧвӧл яратэд (jarated)	ӧвӧл яратэз (jaratez)	ӧвӧл яратэм (jaratem), яратэмы (jaratemy)	ӧвӧл яратэды (jaratedy)	ӧвӧл яратэзы (jaratezy)
	Conditional		ӧй (öj) + positive conditional of яратыны
	Imperative		эн (en) + positive imperative of яратыны
	Auxiliary	Pluperfect I	negative preterite I of яратыны + вал (val)
		Pluperfect II	third person positive singular preterite II of яратыны + -мтэ- (-mte-) + possessive suffixes + вал (val), or positive preterite II of яратыны + -мтэ- (-mte-) + вылэм (vylem)
		Durative preterite	уг/уд/уг/ум/уд/уг + positive durative preterite of яратыны
		Frequentative preterite	уг/уд/уг/ум/уд/уг + positive frequentative preterite of яратыны

Derived terms

nouns

• яратон (jaraton)

 

References

• L. E. Kirillova, L. L. Karpova, editors (2008), “яратыны”, in Удмурт-ӟуч кыллюкам [Udmurt-Russian dictionary], Izhevsk: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, →ISBN, page 824
• T. V. Voronova, T. A. Poyarkova, editor (2012), Удмурт-ӟуч, ӟуч-удмурт кыллюкам [Udmurt-Russian, Russian-Udmurt dictionary] (overall work in Russian), Izhevsk: Книжное издательство «Удмуртия», →ISBN, page 89
• Yrjö Wichmann, Toivo Emil Uotila (1987) Mikko Korhonen, editor, Wotjakischer Wortschatz [Votyak Vocabulary] (Lexica Societatis Fenno-Ugricae; Volume 21) (overall work in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen Seura, →ISBN, →ISSN, page 74