համար

See also: համառ

Armenian

Etymology

Inherited from Old Armenian համար (hamar, “number”). The sense "for" is attested already in Old Armenian ի համար (i hamar), ի համարի (i hamari, “for, on account of”). The sense "room" is a semantic loan from Russian но́мер (nómer).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [hɑˈmɑɾ]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): [hɑˈmɑɾ]
• Hyphenation: հա‧մար

• Audio (Eastern Armenian)

  (file)

Postposition

համար • (hamar)

1. for

   ինձ համար ― inj hamar ― for me

2. for the sake of
3. in order to

Noun

համար • (hamar)

1. number
2. size (of clothes or shoes)
3. issue (of a newspaper or a magazine)
4. room (in a hotel)
5. (dated) judgement, reckoning, examination, account
6. (dialectal) lesson

   Synonym: դաս (das)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	համար (hamar)	համարներ (hamarner)
dative	համարի (hamari)	համարների (hamarneri)
ablative	համարից (hamaricʻ)	համարներից (hamarnericʻ)
instrumental	համարով (hamarov)	համարներով (hamarnerov)
locative	համարում (hamarum)	համարներում (hamarnerum)
	definite forms
nominative	համարը/համարն (hamarə/hamarn)	համարները/համարներն (hamarnerə/hamarnern)
dative	համարին (hamarin)	համարներին (hamarnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	համարս (hamars)	համարներս (hamarners)
dative	համարիս (hamaris)	համարներիս (hamarneris)
ablative	համարիցս (hamaricʻs)	համարներիցս (hamarnericʻs)
instrumental	համարովս (hamarovs)	համարներովս (hamarnerovs)
locative	համարումս (hamarums)	համարներումս (hamarnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	համարդ (hamard)	համարներդ (hamarnerd)
dative	համարիդ (hamarid)	համարներիդ (hamarnerid)
ablative	համարիցդ (hamaricʻd)	համարներիցդ (hamarnericʻd)
instrumental	համարովդ (hamarovd)	համարներովդ (hamarnerovd)
locative	համարումդ (hamarumd)	համարներումդ (hamarnerumd)

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing: compare Middle Persian [script needed] (ʾmʾl /⁠āmār⁠/, “reckoning, consideration”), Persian همار (hamâr, “number, quantity, measure”), آمار (âmâr, “numeration, calculation”). For further origin see Old Persian *hammārakarah. Old Georgian ჰამარი (hamari) is borrowed from the same source, possibly via Armenian.

Noun

համար • (hamar)

1. number, sum

   Synonym: թիւ (tʻiw)

   հանել թիւ համարոյ ― hanel tʻiw hamaroy ― to draw or cast lots

   թուով համարով էր ամենայն ― tʻuov hamarov ēr amenayn ― all was counted

2. numbering, reckoning, estimation

   Synonym: հաշիւ (hašiw)

   ի համար ածել, արկանել, դնել ― i hamar acel, arkanel, dnel ― to count, to calculate, to compare

   մտանել ի համար ― mtanel i hamar ― to be reckoned, numbered, esteemed among

   համար դնել ընդ ումեք ― hamar dnel ənd umekʻ ― to dispute

   համարովք թուոց կատարեալ ― hamarovkʻ tʻuocʻ katareal ― a clever arithmetician

3. judgement, reckoning, examination, account

   Synonyms: քննութիւն (kʻnnutʻiwn), վճիռ (včiṙ)

   համար առնուլ, պահանջել ― hamar aṙnul, pahanǰel ― to ask for an account of, to require one to account for

   համար առնել ― hamar aṙnel ― to find out an explication of, to examine; to take or draw up an inventory of; to take stock

   համար տալ ― hamar tal ― to render an account; to give a reason; to be responsible, to account for

   համար առնուլ ի մէջ ծառայից իւրոց ― hamar aṙnul i mēǰ caṙayicʻ iwrocʻ ― to make an account with his servants

   տուր զհամար տնտեսութեան քո ― tur zhamar tntesutʻean kʻo ― give an account of thy stewardship

4. esteem, respect, regard, consideration

   Synonym: վարկ (vark)

   ի համար, ի համարի ― i hamar, i hamari ― for, on account of

   ընդ մի համար ― ənd mi hamar ― same, same thing

   ընդ մի համար ― ənd mi hamar ― same, same thing

   ի համարի լինել ― i hamari linel ― to be counted as, to pass for, to be reputed, esteemed

   ընդ մարդկան կալ ի համարի ― ənd mardkan kal i hamari ― to be taken for a man

   ոչ եղեւ ի համարի բան իմ ― očʻ ełew i hamari ban im ― no attention was paid to my words

   չէ ինչ ի համարի ― čʻē inčʻ i hamari ― it is unimportant; no matter

5. lesson

   համար առնուլ ― hamar aṙnul ― to take lessons

   գիտել, ուսանել, ասել զհամարն ― gitel, usanel, asel zhamarn ― to know, to learn, to say or repeat one's lesson

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	համար (hamar)		համարք (hamarkʻ)
genitive	համարոյ (hamaroy)		համարոց (hamarocʻ)
dative	համարոյ (hamaroy)		համարոց (hamarocʻ)
accusative	համար (hamar)		համարս (hamars)
ablative	համարոյ (hamaroy)		համարոց (hamarocʻ)
instrumental	համարով (hamarov)		համարովք (hamarovkʻ)
locative	համար (hamar)		համարս (hamars)
also i- or i-a-type համարի (hamari)

u-type

	singular		plural
nominative	համար (hamar)		համարք (hamarkʻ)
genitive	համարու (hamaru)		համարուց (hamarucʻ)
dative	համարու (hamaru)		համարուց (hamarucʻ)
accusative	համար (hamar)		համարս (hamars)
ablative	համարէ (hamarē)		համարուց (hamarucʻ)
instrumental	համարու (hamaru)		համարուք (hamarukʻ)
locative	համարու (hamaru)		համարս (hamars)
rare

Derived terms

• ազգահամար (azgahamar)
• ազգահամարեմ (azgahamarem)
• ազգահամարիմ (azgahamarim)
• ազգահամարութիւն (azgahamarutʻiwn)
• ամահամար (amahamar)
• անհամար (anhamar)
• անհամարական (anhamarakan)
• աշխարհահամար (ašxarhahamar)
• աշխարհամար (ašxarhamar)
• բազմահամար (bazmahamar)
• դիւրահամար (diwrahamar)
• եռահամար (eṙahamar)
• երդահամար (erdahamar)
• կապճահամար (kapčahamar)
• համարագիր (hamaragir)
• համարադրութիւն (hamaradrutʻiwn)
• համարական (hamarakan)
• համարահատ (hamarahat)
• համարառու (hamaraṙu)
• համարառութիւն (hamaraṙutʻiwn)
• համարատուութիւն (hamaratuutʻiwn)
• համարարիչ (hamararičʻ)
• համարարչութիւն (hamararčʻutʻiwn)
• համարեմ (hamarem)
• համարիմ (hamarim)
• համարմատ (hamarmat)
• համարող (hamaroł)
• համարողական (hamarołakan)
• համարողութիւն (hamarołutʻiwn)
• հոմահամար (homahamar)
• միահամար (miahamar)
• յոգնահամար (yognahamar)
• նախահամար (naxahamar)
• չհամարեալ (čʻhamareal)
• րոպէահամար (ropēahamar)
• փոքրահամարեմ (pʻokʻrahamarem)
• քաջահամար (kʻaǰahamar)
• քաջահամարելի (kʻaǰahamareli)

 

Related terms

• համարակար (hamarakar)

Descendants

• Armenian: համար (hamar)
• →? Old Georgian: ჰამარი (hamari) (or directly from Iranian)
  • Georgian: ამარი (amari)

Further reading

• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “համար”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ġazarean, Ṙ. S. (2006) “համար”, in Grabari homanišneri baṙaran [Dictionary of Old Armenian Synonyms], Yerevan: University Press
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “համար”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy