ուխտ

Armenian

Etymology

From Old Armenian ուխտ (uxt).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): /uχt/ [uχt]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): /uχd/ [uχt]

• Audio (Eastern Armenian)

  (file)

• Homophone: ուղտ (uġt)

Noun

ուխտ • (uxt)

1. vow, promise, oath
2. agreement, covenant
3. (Christianity) fraternity
4. (Christianity) cloister, (Catholicism) abbey
5. holy place, sanctuary

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	ուխտ (uxt)	ուխտեր (uxter)
dative	ուխտի (uxti)	ուխտերի (uxteri)
ablative	ուխտից (uxticʻ)	ուխտերից (uxtericʻ)
instrumental	ուխտով (uxtov)	ուխտերով (uxterov)
locative	ուխտում (uxtum)	ուխտերում (uxterum)
	definite forms
nominative	ուխտը/ուխտն (uxtə/uxtn)	ուխտերը/ուխտերն (uxterə/uxtern)
dative	ուխտին (uxtin)	ուխտերին (uxterin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ուխտս (uxts)	ուխտերս (uxters)
dative	ուխտիս (uxtis)	ուխտերիս (uxteris)
ablative	ուխտիցս (uxticʻs)	ուխտերիցս (uxtericʻs)
instrumental	ուխտովս (uxtovs)	ուխտերովս (uxterovs)
locative	ուխտումս (uxtums)	ուխտերումս (uxterums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ուխտդ (uxtd)	ուխտերդ (uxterd)
dative	ուխտիդ (uxtid)	ուխտերիդ (uxterid)
ablative	ուխտիցդ (uxticʻd)	ուխտերիցդ (uxtericʻd)
instrumental	ուխտովդ (uxtovd)	ուխտերովդ (uxterovd)
locative	ուխտումդ (uxtumd)	ուխտերումդ (uxterumd)

Derived terms

• ուխտագնաց (uxtagnacʻ)

Old Armenian

Etymology

Borrowed from an unattested Middle Iranian descendant of Proto-Iranian *uxtíš, from Proto-Indo-Iranian *uktíš.

Noun

ուխտ • (uxt)

1. vow

   անլուծանելի ուխտ ― anlucaneli uxt ― indissoluble vow

   պարզ ուխտ ― parz uxt ― simple vow

   հրապարակական ուխտ ― hraparakakan uxt ― solemn vow

   անխորհուրդ, անխոհեմ ուխտ ― anxorhurd, anxohem uxt ― indiscreet, imprudent vow

   ուխտ դնել ― uxt dnel ― to make a vow, vows

   ուխտ դնել ողջախոհութեան ― uxt dnel ołǰaxohutʻean ― to make a vow of chastity

   կալ յուխտին ― kal yuxtin ― to remain faithful to one's vow

   կատարել զուխտն ― katarel zuxtn ― to accomplish one's vow

   անցանել զուխտիւ, ջրել զուխտն, ապախտ առնել զուխտ իւր ― ancʻanel zuxtiw, ǰrel zuxtn, apaxt aṙnel zuxt iwr ― to break or violate one's vow

   տնօրինել զուխտն ― tnōrinel zuxtn ― to dispense with or exempt from a vow

   զուխտս իմ կատարեցից ― zuxts im katarecʻicʻ ― I will accomplish my vow

2. wish, desire, prayer

   ուխտիւք խնդրել ― uxtiwkʻ xndrel ― to desire ardently, to long for eagerly

3. compact, covenant, agreement; alliance, pact, treaty

   ուխտ աղի ― uxt ałi ― everlasting covenant

   մատեան ուխտի ― matean uxti ― Holy Writ, the Bible

   ուխտք եւ դաշինք ― uxtkʻ ew dašinkʻ ― conditional promise, alliance

   տապանակ ուխտի ― tapanak uxti ― the ark of the Covenant

   հին եւ նոր ուխտ ― hin ew nor uxt ― the Old and the New Testaments

   ուխտս կռել հրապարակաւ ― uxts kṙel hraparakaw ― to make a solemn treaty

   ուխտ դնել, յուխտ մտանել ընդ ումեք ― uxt dnel, yuxt mtanel ənd umekʻ ― to make a treaty, or an alliance with any one, to be in treaty for

   կնքել ուխտ հաշտութեան, ուխտ հաստատութեան առնել ― knkʻel uxt haštutʻean, uxt hastatutʻean aṙnel ― to make peace

   • 5th century, Bible, Genesis 9.13:

     Զաղեղն իմ եդից յամպս եւ եղիցի ի նշանակ յաւիտենական ուխտին ընդ իս եւ ընդ ամենայն երկիր։

     Załełn im edicʻ yamps ew ełicʻi i nšanak yawitenakan uxtin ənd is ew ənd amenayn erkir.

     • Translation by Hrach Martirosyan

       I shall place my bow in the clouds, and it shall be a sign of the eternal covenant between me and the earth.

4. (Christianity) monastery; order, congregation, community; clergy, churchmen

   ուխտ հաւատացելոց ― uxt hawatacʻelocʻ ― Christians

   ուխտ եկեղեցւոյ, մանկունք ուխտի ― uxt ekełecʻwoy, mankunkʻ uxti ― clergy

   ուխտ կանանց ― uxt kanancʻ ― nunnery

5. pilgrimage

   երթալ յուխտս ― ertʻal yuxts ― to go on a pilgrimage

6. sanctuary, holy place

   ուխտի տեղիք ― uxti tełikʻ ― holy places, sanctuaries, relics

Declension

i-type

	singular		plural
nominative	ուխտ (uxt)		ուխտք (uxtkʻ)
genitive	ուխտի (uxti)		ուխտից (uxticʻ)
dative	ուխտի (uxti)		ուխտից (uxticʻ)
accusative	ուխտ (uxt)		ուխտս (uxts)
ablative	ուխտէ (uxtē)		ուխտից (uxticʻ)
instrumental	ուխտիւ (uxtiw)		ուխտիւք (uxtiwkʻ)
locative	ուխտի (uxti)		ուխտս (uxts)

Derived terms

• ուխտադիր (uxtadir)
• ուխտադրեմ (uxtadrem)
• ուխտադրութիւն (uxtadrutʻiwn)
• ուխտադրուժ (uxtadruž)
• ուխտազանց (uxtazancʻ)
• ուխտազանցութիւն (uxtazancʻutʻiwn)
• ուխտակալ (uxtakal)
• ուխտական (uxtakan)
• ուխտակատար (uxtakatar)
• ուխտակից (uxtakicʻ)
• ուխտակորոյս (uxtakoroys)
• ուխտակցութիւն (uxtakcʻutʻiwn)
• ուխտանենգ (uxtaneng)
• ուխտանենգութիւն (uxtanengutʻiwn)
• ուխտապահ (uxtapah)
• ուխտապահութիւն (uxtapahutʻiwn)
• ուխտասէր (uxtasēr)
• ուխտատեղի (uxtatełi)
• ուխտարան (uxtaran)
• ուխտարար (uxtarar)
• ուխտաւոր (uxtawor)
• ուխտաւորիմ (uxtaworim)
• ուխտաւորութիւն (uxtaworutʻiwn)
• ուխտեմ (uxtem)
• ուխտընկալ (uxtənkal)

 

Related terms

• Ուխտանէս (Uxtanēs)

Descendants

• Armenian: ուխտ (uxt)

References

• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ուխտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ուխտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Benveniste, Émile (1964) “Éléments parthes en arménien”, in Revue des Études Arméniennes. Nouvelle série‎^[1] (in French), volume 1, page 30 of 1–39
• Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 216
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “ուխտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy