ցած

Armenian

Etymology

From Old Armenian ցած (cʻac); see it for more.

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /t͡sʰɑt͡s/, [t͡sʰɑt͡s]
• (Western Armenian) IPA^(key): /t͡sɑd͡z/, [t͡sʰɑd͡z]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Adjective

ցած • (cʻac) (superlative ամենացած)

1. low

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ցած (cʻac)	ցածեր (cʻacer)
dative	ցածի (cʻaci)	ցածերի (cʻaceri)
ablative	ցածից (cʻacicʻ)	ցածերից (cʻacericʻ)
instrumental	ցածով (cʻacov)	ցածերով (cʻacerov)
locative	ցածում (cʻacum)	ցածերում (cʻacerum)
	definite forms
nominative	ցածը/ցածն (cʻacə/cʻacn)	ցածերը/ցածերն (cʻacerə/cʻacern)
dative	ցածին (cʻacin)	ցածերին (cʻacerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ցածս (cʻacs)	ցածերս (cʻacers)
dative	ցածիս (cʻacis)	ցածերիս (cʻaceris)
ablative	ցածիցս (cʻacicʻs)	ցածերիցս (cʻacericʻs)
instrumental	ցածովս (cʻacovs)	ցածերովս (cʻacerovs)
locative	ցածումս (cʻacums)	ցածերումս (cʻacerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ցածդ (cʻacd)	ցածերդ (cʻacerd)
dative	ցածիդ (cʻacid)	ցածերիդ (cʻacerid)
ablative	ցածիցդ (cʻacicʻd)	ցածերիցդ (cʻacericʻd)
instrumental	ցածովդ (cʻacovd)	ցածերովդ (cʻacerovd)
locative	ցածումդ (cʻacumd)	ցածերումդ (cʻacerumd)
if inanimate

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ցած (cʻac)	ցածեր (cʻacer)
dative	ցածի (cʻaci)	ցածերի (cʻaceri)
ablative	ցածից (cʻacicʻ)	ցածերից (cʻacericʻ)
instrumental	ցածով (cʻacov)	ցածերով (cʻacerov)
locative	—	—
	definite forms
nominative	ցածը/ցածն (cʻacə/cʻacn)	ցածերը/ցածերն (cʻacerə/cʻacern)
dative	ցածին (cʻacin)	ցածերին (cʻacerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ցածս (cʻacs)	ցածերս (cʻacers)
dative	ցածիս (cʻacis)	ցածերիս (cʻaceris)
ablative	ցածիցս (cʻacicʻs)	ցածերիցս (cʻacericʻs)
instrumental	ցածովս (cʻacovs)	ցածերովս (cʻacerovs)
locative	—	—
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ցածդ (cʻacd)	ցածերդ (cʻacerd)
dative	ցածիդ (cʻacid)	ցածերիդ (cʻacerid)
ablative	ցածիցդ (cʻacicʻd)	ցածերիցդ (cʻacericʻd)
instrumental	ցածովդ (cʻacovd)	ցածերովդ (cʻacerovd)
locative	—	—
if inanimate

Noun

ցած • (cʻac)

1. lower part; bottom part

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ցած (cʻac)	ցածեր (cʻacer)
dative	ցածի (cʻaci)	ցածերի (cʻaceri)
ablative	ցածից (cʻacicʻ)	ցածերից (cʻacericʻ)
instrumental	ցածով (cʻacov)	ցածերով (cʻacerov)
locative	ցածում (cʻacum)	ցածերում (cʻacerum)
	definite forms
nominative	ցածը/ցածն (cʻacə/cʻacn)	ցածերը/ցածերն (cʻacerə/cʻacern)
dative	ցածին (cʻacin)	ցածերին (cʻacerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ցածս (cʻacs)	ցածերս (cʻacers)
dative	ցածիս (cʻacis)	ցածերիս (cʻaceris)
ablative	ցածիցս (cʻacicʻs)	ցածերիցս (cʻacericʻs)
instrumental	ցածովս (cʻacovs)	ցածերովս (cʻacerovs)
locative	ցածումս (cʻacums)	ցածերումս (cʻacerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ցածդ (cʻacd)	ցածերդ (cʻacerd)
dative	ցածիդ (cʻacid)	ցածերիդ (cʻacerid)
ablative	ցածիցդ (cʻacicʻd)	ցածերիցդ (cʻacericʻd)
instrumental	ցածովդ (cʻacovd)	ցածերովդ (cʻacerovd)
locative	ցածումդ (cʻacumd)	ցածերումդ (cʻacerumd)

Adverb

ցած • (cʻac)

1. down; downwards

   ցած դնել ― cʻac dnel ― to put down

2. low

Old Armenian

Etymology

The origin is uncertain.

Perhaps from Proto-Indo-European *ḱadyo-, from *ḱad- (“to fall”). This is not accepted by Ačaṙyan, because Proto-Indo-European *ḱ- should yield ս- (s-).

Adjective

ցած • (cʻac)

1. low, lower
2. (figuratively) humble, lowly, modest, moderate, mild, docile, good
3. (figuratively) low, vile, abject, ignoble, base, mean, grovelling, worthless

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	ցած (cʻac)		ցածք (cʻackʻ)
genitive	ցածոյ (cʻacoy)		ցածոց (cʻacocʻ)
dative	ցածոյ (cʻacoy)		ցածոց (cʻacocʻ)
accusative	ցած (cʻac)		ցածս (cʻacs)
ablative	ցածոյ (cʻacoy)		ցածոց (cʻacocʻ)
instrumental	ցածով (cʻacov)		ցածովք (cʻacovkʻ)
locative	ցած (cʻac)		ցածս (cʻacs)

i-type

	singular		plural
nominative	ցած (cʻac)		ցածք (cʻackʻ)
genitive	ցածի (cʻaci)		ցածից (cʻacicʻ)
dative	ցածի (cʻaci)		ցածից (cʻacicʻ)
accusative	ցած (cʻac)		ցածս (cʻacs)
ablative	ցածէ (cʻacē)		ցածից (cʻacicʻ)
instrumental	ցածիւ (cʻaciw)		ցածիւք (cʻaciwkʻ)
locative	ցածի (cʻaci)		ցածս (cʻacs)

Adverb

ցած • (cʻac)

1. downward

   ցած հայելով ― cʻac hayelov ― looking down, modestly

Derived terms

• ցածագնաց (cʻacagnacʻ)
• ցածագոյն (cʻacagoyn)
• ցածախօս (cʻacaxōs)
• ցածանամ (cʻacanam)
• ցածնագոյն (cʻacnagoyn)
• ցածնում (cʻacnum)
• ցածութիւն (cʻacutʻiwn)
• ցածումն (cʻacumn)
• ցածուն (cʻacun)
• ցածուցանեմ (cʻacucʻanem)
• ցածուցիչ (cʻacucʻičʻ)
• ցաւացածոյց (cʻawacʻacoycʻ)

Descendants

• Armenian: ցած (cʻac), ցածր (cʻacr)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “ցած”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ցած”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ցած”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Pokorny, Julius (1959) “516”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 516
• J̌ahukyan, Geworg (2010) “ցած”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik