मूत्र

See also: मित्र, मित्रो, मित्रा, मात्रा, मित्रों, and मंत्री

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit मूत्र (mūtra).

Noun

मूत्र • (mūtra) m (Urdu spelling موتر)

1. urine

Synonyms

• मूत (mūt)
• पेशाब (peśāb)

Derived terms

• मूत्रमार्ग (mūtramārg)

---

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• মূত্ৰ (Assamese script)
• ᬫᬹᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
• মূত্র (Bengali script)
• 𑰦𑰳𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀫𑀽𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
• မူတြ (Burmese script)
• મૂત્ર (Gujarati script)
• ਮੂਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌮𑍂𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦩꦹꦠꦿ (Javanese script)
• 𑂧𑂴𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಮೂತ್ರ (Kannada script)
• មូត្រ (Khmer script)
• ມູຕ຺ຣ (Lao script)
• മൂത്ര (Malayalam script)
• ᠮᡠᡠᢠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘦𑘴𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠮᠤᠤᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧆𑧕𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐩𑐹𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
• ମୂତ୍ର (Odia script)
• ꢪꢹꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆩𑆷𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖦𑖳𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
• මූත්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩴𑩒𑩛𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚢𑚱𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
• மூத்ர (Tamil script)
• మూత్ర (Telugu script)
• มูตฺร (Thai script)
• མཱུ་ཏྲ (Tibetan script)
• 𑒧𑒴𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨢𑨃𑨊𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *múHtram, from Proto-Indo-Iranian *múHtram, from Proto-Indo-European *múHtrom. Cognate with Avestan 𐬨𐬏𐬚𐬭𐬀 (mūθra), Proto-Slavic *myti.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /múːt.ɾɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈmuːt̪.ɾɐ/

Noun

मूत्र • (mū́tra) stem, n

1. urine
   • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda

   Synonym: मेह (meha)

Declension

Neuter a-stem declension of मूत्र (mū́tra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मूत्रम् mū́tram	मूत्रे mū́tre	मूत्राणि / मूत्रा¹ mū́trāṇi / mū́trā¹
Vocative	मूत्र mū́tra	मूत्रे mū́tre	मूत्राणि / मूत्रा¹ mū́trāṇi / mū́trā¹
Accusative	मूत्रम् mū́tram	मूत्रे mū́tre	मूत्राणि / मूत्रा¹ mū́trāṇi / mū́trā¹
Instrumental	मूत्रेण mū́treṇa	मूत्राभ्याम् mū́trābhyām	मूत्रैः / मूत्रेभिः¹ mū́traiḥ / mū́trebhiḥ¹
Dative	मूत्राय mū́trāya	मूत्राभ्याम् mū́trābhyām	मूत्रेभ्यः mū́trebhyaḥ
Ablative	मूत्रात् mū́trāt	मूत्राभ्याम् mū́trābhyām	मूत्रेभ्यः mū́trebhyaḥ
Genitive	मूत्रस्य mū́trasya	मूत्रयोः mū́trayoḥ	मूत्राणाम् mū́trāṇām
Locative	मूत्रे mū́tre	मूत्रयोः mū́trayoḥ	मूत्रेषु mū́treṣu
Notes	¹Vedic

Borrowed terms

• Bengali: মূত্র (mutrô)
• Hindi: मूत्र (mūtra)
• Kannada: ಮೂತ್ರ (mūtra)
• Khmer: មូត្រ (mout)
• Telugu: మూత్రము (mūtramu)
• Thai: มูตร (mûut)

Descendants

• • Kalasha: mútra
  • Kashmiri: مُتھٔر (muthạr)
• • Assamese: মূত (mut)
  • Bengali: মুত (mut)
  • Rohingya: mut
• • Konkani: मूत (mūt)
  • Marathi: मूत (mūt)
• Pali: mutta
• • Gujarati: મૂતર (mūtar)
  • Hindustani:

    Hindi: मूत (mūt)

    Urdu: مُوت (mūt)

  • Punjabi: ਮੂਤਰ (mūtar)
  • Rajasthani: मूत (mūt)
  • Romani: muter
  • Sindhi: مُٽُ (muṭu)

References

• Monier Williams (1899) “मूत्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0825.