ह्रादुनि

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Sanskrit[edit]

Alternative forms[edit]

Alternative scripts[edit]

Etymology[edit]

From Proto-Indo-European *ǵʰreh₃d- (hail), perhaps ultimately from *ǵʰreh₁d- (to sound, make a noise) (whence also ह्रादते (hrādate)). Cognate with Latin grando (hail), Old Armenian կարկուտ (karkut, hail), Old Church Slavonic градъ (gradŭ, hail).

Pronunciation[edit]

Noun[edit]

ह्रादुनि (hrādúni) stemf

  1. hail, hailstone
    Synonyms: मटची (maṭacī), धाराङ्कुर (dhārāṅkura), जलशर्करा (jalaśarkarā), वर्षोपल (varṣopala)
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.132.13:
      नास्मै॑ वि॒द्युन्न त॑न्य॒तुः सि॑षेध॒ न यां मिह॒मकि॑रद्ध्रा॒दुनिं॑ च ।
      इन्द्र॑श्च॒ यद्यु॑यु॒धाते॒ अहि॑श्चो॒ताप॒रीभ्यो॑ म॒घवा॒ वि जि॑ग्ये ॥
      nā́smai vidyúnná tanyatúḥ siṣedha ná yā́ṃ míhamákiraddhrādúniṃ ca .
      índraśca yádyuyudhā́te áhiścotā́parī́bhyo maghávā ví jigye .
      Nothing availed him lightning, nothing thunder, hail or mist which had spread around him:
      When Indra and Vṛtra strove in battle, Maghavan gained the victory for ever.
    • c. 1200 BCE – 800 BCE, Śukla-Yajurveda (Vājasenayi Saṃhitā) 25.9:
      विधृ॑तिं॒ नाभ्या॑ धृ॒तँ रसे॑ना॒पो यू॒ष्णा मरी॑चीर्वि॒प्रुड्भि॑र्नीहा॒रमू॒ष्मणा॑ शी॒नं वस॑या॒ प्रुष्वा॒ अश्रु॑भिर्ह्रा॒दुनी॑र्दू॒षीका॑भिर॒स्ना रक्षाँ॑सि चि॒त्राण्यङ्गै॒र्नक्षत्राणि रू॒पेण॑ पृथि॒वीं त्व॒चा जु॑म्ब॒काय॒ स्वाहा॑ ॥
      vídhṛtiṃ nā́bhyā dhṛtám̐ rásenāpó yūṣṇā́ márīcīrviprúḍbhirnīhārámūṣmáṇā śīnáṃ vásayā prúṣvā áśrubhirhrādúnīrdūṣī́kābhirasnā́ rákṣām̐si citrā́ṇyáṅgairnákṣátrā́ṇí rūpéṇa pṛthivī́ṃ tvacā́ jumbakā́ya svā́hā .
      I gratify Separation with his navel;
      Butter with his flavour;
      the Waters with his broth;
      Sunbeams with his drops of fat;
      Hoarfrost with his heat;
      Ice with his marrow;
      Hailstones with his tears;
      Thunderbolts with the rheum of his eyes;
      Rākṣasas with his blood;
      Bright things with his limbs;
      Stars with his beauty;
      Earth with his skin.
      All-hail to Jumbaka!

Declension[edit]

Feminine i-stem declension of ह्रादुनि (hrādúni)
Singular Dual Plural
Nominative ह्रादुनिः
hrādúniḥ
ह्रादुनी
hrādúnī
ह्रादुनयः
hrādúnayaḥ
Vocative ह्रादुने
hrā́dune
ह्रादुनी
hrā́dunī
ह्रादुनयः
hrā́dunayaḥ
Accusative ह्रादुनिम्
hrādúnim
ह्रादुनी
hrādúnī
ह्रादुनीः
hrādúnīḥ
Instrumental ह्रादुन्या / ह्रादुनी¹
hrādúnyā / hrādúnī¹
ह्रादुनिभ्याम्
hrādúnibhyām
ह्रादुनिभिः
hrādúnibhiḥ
Dative ह्रादुनये / ह्रादुन्यै² / ह्रादुनी¹
hrādúnaye / hrādúnyai² / hrādúnī¹
ह्रादुनिभ्याम्
hrādúnibhyām
ह्रादुनिभ्यः
hrādúnibhyaḥ
Ablative ह्रादुनेः / ह्रादुन्याः² / ह्रादुन्यै³
hrādúneḥ / hrādúnyāḥ² / hrādúnyai³
ह्रादुनिभ्याम्
hrādúnibhyām
ह्रादुनिभ्यः
hrādúnibhyaḥ
Genitive ह्रादुनेः / ह्रादुन्याः² / ह्रादुन्यै³
hrādúneḥ / hrādúnyāḥ² / hrādúnyai³
ह्रादुन्योः
hrādúnyoḥ
ह्रादुनीनाम्
hrādúnīnām
Locative ह्रादुनौ / ह्रादुन्याम्² / ह्रादुना¹
hrādúnau / hrādúnyām² / hrādúnā¹
ह्रादुन्योः
hrādúnyoḥ
ह्रादुनिषु
hrādúniṣu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Later Sanskrit
  • ³Brāhmaṇas

References[edit]