ცხოველი

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Georgian

[edit]

Etymology

[edit]

From Old Georgian ცხოველი (cxoveli), ცხოელი (cxoeli), from Proto-Georgian-Zan *c₁xow-el-, from *c₁xow- (whence also Georgian ცხვარი (cxvari), Georgian ცხოვრება (cxovreba)). Cognate with Mingrelian ჩხოუ (čxou, cow) and Laz მჩხური (mçxuri, sheep); see below for more.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): [t͡sʰχoveli]
  • Hyphenation: ცხო‧ვე‧ლი

Noun

[edit]

ცხოველი (cxoveli) (plural ცხოველები)

  1. beastly animal

Inflection

[edit]
Declension of ცხოველი (see Georgian declension)
singular plural archaic plural
nominative ცხოველი (cxoveli) ცხოველები (cxovelebi) ცხოველნი (cxovelni)
ergative ცხოველმა (cxovelma) ცხოველებმა (cxovelebma) ცხოველთ(ა) (cxovelt(a))
dative ცხოველს(ა) (cxovels(a)) ცხოველებს(ა) (cxovelebs(a)) ცხოველთ(ა) (cxovelt(a))
genitive ცხოველის(ა) (cxovelis(a)) ცხოველების(ა) (cxovelebis(a)) ცხოველთ(ა) (cxovelt(a))
instrumental ცხოველით(ა) (cxovelit(a)) ცხოველებით(ა) (cxovelebit(a))
adverbial ცხოველად(ა) (cxovelad(a)) ცხოველებად(ა) (cxovelebad(a))
vocative ცხოველო (cxovelo) ცხოველებო (cxovelebo) ცხოველნო (cxovelno)
Notes: archaic plurals might not exist.
Postpositional inflection of ცხოველი (see Georgian postpositions)
postpositions taking a dative case singular plural
-ზე (-ze, on) ცხოველზე (cxovelze) ცხოველებზე (cxovelebze)
-თან (-tan, near) ცხოველთან (cxoveltan) ცხოველებთან (cxovelebtan)
-ში (-ši, in) ცხოველში (cxovelši) ცხოველებში (cxovelebši)
-ვით (-vit, like) ცხოველივით (cxovelivit) ცხოველებივით (cxovelebivit)
postpositions taking a genitive case singular plural
-თვის (-tvis, for) ცხოველისთვის (cxovelistvis) ცხოველებისთვის (cxovelebistvis)
-ებრ (-ebr, like) ცხოველისებრ (cxovelisebr) ცხოველებისებრ (cxovelebisebr)
-კენ (-ḳen, towards) ცხოველისკენ (cxovelisḳen) ცხოველებისკენ (cxovelebisḳen)
-გან (-gan, from/of) ცხოველისგან (cxovelisgan) ცხოველებისგან (cxovelebisgan)
postpositions taking an instrumental case singular plural
-დან (-dan, from/since) ცხოველიდან (cxovelidan) ცხოველებიდან (cxovelebidan)
-ურთ (-urt, together with) ცხოველითურთ (cxoveliturt) ცხოველებითურთ (cxovelebiturt)
postpositions taking an adverbial case singular plural
-მდე (-mde, up to) ცხოველამდე (cxovelamde) ცხოველებამდე (cxovelebamde)

Derived terms

[edit]
[edit]

See also

[edit]

Adjective

[edit]

ცხოველი (cxoveli) (comparative უფრო ცხოველი, superlative ყველაზე ცხოველი)

  1. lively, keen, strong, passionate

Synonyms

[edit]

Derived terms

[edit]

Old Georgian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Georgian-Zan *c₁xow-el-, formed by affixing *с₁xow- with the word-forming suffix *-el-. Words of the same origin include ცხოვრება (cxovreba), ცხოვარი (cxovari), ცხონება (cxoneba), etc.

Noun

[edit]

ცხოველი (cxoveli)

  1. animal
  2. beast

Adjective

[edit]

ცხოველი (cxoveli)

  1. alive, animate

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]
  • Georgian: ცხოველი (cxoveli)

References

[edit]
  • Penrixi (Fähnrich), Hainc, Sarǯvelaʒe, Zurab (2000) Kartvelur enata eṭimologiuri leksiḳoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Georgian), 2nd edition, Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press, page 606
  • Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 276
  • Fähnrich, Heinz (2007) Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch [Kartvelian Etymological Dictionary] (Handbuch der Orientalistik; VIII.18) (in German), Leiden, Boston: Brill, page 585
  • Abulaʒe, Ilia (1973) “ცხოველი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)]‎[1] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 522
  • Orbeliani, Sulxan-Saba (1685–1716) “ცხოველი”, in S. Iordanišvili, editor, Siṭq̇vis ḳona kartuli, romel ars leksiḳoni [Collection of Georgian words, that is a dictionary]‎[2], Tbilisi: Georgian SSR print, published 1949, page 435