क्रोश

Sanskrit

Etymology

From the root क्रुश् (kruś, “to cry out, shriek, call out”), from Proto-Indo-Iranian *krawć- (“to cry, to call out”).

Cognate with Middle Persian [script needed] (hlws /⁠xrōs⁠/, “rooster, cock”), Classical Persian خروش (xuroš, “loud cry; mourning”). Related to Avestan 𐬑𐬭𐬀𐬊𐬯𐬆𐬧𐬙𐬄𐬨 𐬎𐬞𐬁 (xraosəṇtąm upā), Younger Avestan 𐬑𐬭𐬀𐬊𐬯𐬌𐬌𐬈𐬌𐬙𐬌 (xraosiieⁱti, “to call out, cry”), Middle Persian [script needed] (hlwstn' /⁠xrōstan⁠/, “to call, cry”), Parthian xrws (“to call out”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kɾɐ́w.ɕɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈkɾoː.ɕɐ/

Noun

क्रोश • (króśa) stem, m

1. cry, yell, shriek, shout

   कर्णक्रोश ― kárṇa-krośa ― an affection of the ear, singing in the ears

2. "the range of the voice in calling or hallooing", a measure of distance (an Indian league, commonly called a Kos = 1000 daṇḍas = 4000 hastas = 1÷4 yojana; according to others = 2000 daṇḍas = 8000 hastas = 1 gavyūti)

(1 daṇḍa = 4 hasta = 1/2000 gavyūti)

Declension

Masculine a-stem declension of क्रोश (króśa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्रोशः króśaḥ	क्रोशौ / क्रोशा¹ króśau / króśā¹	क्रोशाः / क्रोशासः¹ króśāḥ / króśāsaḥ¹
Vocative	क्रोश króśa	क्रोशौ / क्रोशा¹ króśau / króśā¹	क्रोशाः / क्रोशासः¹ króśāḥ / króśāsaḥ¹
Accusative	क्रोशम् króśam	क्रोशौ / क्रोशा¹ króśau / króśā¹	क्रोशान् króśān
Instrumental	क्रोशेन króśena	क्रोशाभ्याम् króśābhyām	क्रोशैः / क्रोशेभिः¹ króśaiḥ / króśebhiḥ¹
Dative	क्रोशाय króśāya	क्रोशाभ्याम् króśābhyām	क्रोशेभ्यः króśebhyaḥ
Ablative	क्रोशात् króśāt	क्रोशाभ्याम् króśābhyām	क्रोशेभ्यः króśebhyaḥ
Genitive	क्रोशस्य króśasya	क्रोशयोः króśayoḥ	क्रोशानाम् króśānām
Locative	क्रोशे króśe	क्रोशयोः króśayoḥ	क्रोशेषु króśeṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Dardic:
  • Kashmiri: کریکھ (kryekh)
• • Bengali: কোশ (kōś)
  • Odia: କୁଶ୍ (kuś), କୁଶ (kuśa), କୋଶ (kośa)
• • Konkani: कोसु (kosu)
  • Marathi: कोस (kos)
• • Gujarati: કોસ (kos)
• Pali: kosa
  • → Burmese: ကောသ (kau:sa.)
  • Hindustani:

    Hindi: कोस (kos)

    Urdu: کوس (kos)

    • → English: coss, cos, kos, kós, koss
  • Nepali: कोस् (kos)
  • Punjabi: ਕਰੋਹ (karoh), ਕੋਹ (koh)
• → Assamese: ক্রোশ (krüx)
• → Bengali: ক্রোশ (krōś)
• → Hindustani:

  Hindi: क्रोश (kroś)

  Urdu: کروش (kroś), کروه (karoh)

• → Odia: କ୍ରୋଶ (krośa)
• → Tamil: கோசு (kōcu) (via Prakrit)
• → Telugu: కోసు (kōsu) (via Prakrit)
• → Telugu: క్రోశము (krōśamu)

Derived terms

• आक्रोश (ākrośa)

Related terms

• क्रोशति (króśati)

Proper noun

क्रोश • (króśa) n

1. name of different sāmans

Declension

Neuter a-stem declension of क्रोश (króśa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्रोशम् króśam	क्रोशे króśe	क्रोशानि / क्रोशा¹ króśāni / króśā¹
Vocative	क्रोश króśa	क्रोशे króśe	क्रोशानि / क्रोशा¹ króśāni / króśā¹
Accusative	क्रोशम् króśam	क्रोशे króśe	क्रोशानि / क्रोशा¹ króśāni / króśā¹
Instrumental	क्रोशेन króśena	क्रोशाभ्याम् króśābhyām	क्रोशैः / क्रोशेभिः¹ króśaiḥ / króśebhiḥ¹
Dative	क्रोशाय króśāya	क्रोशाभ्याम् króśābhyām	क्रोशेभ्यः króśebhyaḥ
Ablative	क्रोशात् króśāt	क्रोशाभ्याम् króśābhyām	क्रोशेभ्यः króśebhyaḥ
Genitive	क्रोशस्य króśasya	क्रोशयोः króśayoḥ	क्रोशानाम् króśānām
Locative	क्रोशे króśe	क्रोशयोः króśayoḥ	क्रोशेषु króśeṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “क्रोश”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0322.