breathnaigh

Irish

Etymology

From Old Irish brethnaigid (“judges, decides, examines, determines; thinks of, plans, designs; observes, considers, meditates, reflects”), from breth (“judgment, carrying”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbˠɾˠæːn̪ˠə/

Verb

breathnaigh (present analytic breathnaíonn, future analytic breathnóidh, verbal noun breathnú, past participle breathnaithe) (transitive, intransitive)

1. observe, examine
2. look at, watch
3. look, appear

Conjugation

conjugation of breathnaigh (second conjugation)

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third
indicative	present	breathnaím	breathnaíonn tú; breathnaír†	breathnaíonn sé, sí	breathnaímid; breathnaíonn muid	breathnaíonn sibh	breathnaíonn siad; breathnaíd†	a bhreathnaíonn; a bhreathnaíos / a mbreathnaíonn*; a mbreathnaíos*	breathnaítear
	past	bhreathnaigh mé; bhreathnaíos	bhreathnaigh tú; bhreathnaís	bhreathnaigh sé, sí	bhreathnaíomar; bhreathnaigh muid	bhreathnaigh sibh; bhreathnaíobhair	bhreathnaigh siad; bhreathnaíodar	a bhreathnaigh / ar bhreathnaigh*	breathnaíodh
	past habitual	bhreathnaínn / mbreathnaínn‡‡	bhreathnaíteá / mbreathnaíteᇇ	bhreathnaíodh sé, sí / mbreathnaíodh sé, s퇇	bhreathnaímis; bhreathnaíodh muid / mbreathnaímis‡‡; mbreathnaíodh muid‡‡	bhreathnaíodh sibh / mbreathnaíodh sibh‡‡	bhreathnaídís; bhreathnaíodh siad / mbreathnaídís‡‡; mbreathnaíodh siad‡‡	a bhreathnaíodh / a mbreathnaíodh*	bhreathnaítí / mbreathnaít퇇
future		breathnóidh mé; breathnód; breathnóchaidh mé†	breathnóidh tú; breathnóir†; breathnóchaidh tú†	breathnóidh sé, sí; breathnóchaidh sé, sí†	breathnóimid; breathnóidh muid; breathnóchaimid†; breathnóchaidh muid†	breathnóidh sibh; breathnóchaidh sibh†	breathnóidh siad; breathnóid†; breathnóchaidh siad†	a bhreathnóidh; a bhreathnós; a bhreathnóchaidh†; a bhreathnóchas† / a mbreathnóidh*; a mbreathnós*; a mbreathnóchaidh*†; a mbreathnóchas*†	breathnófar; breathnóchar†
conditional		bhreathnóinn; bhreathnóchainn† / mbreathnóinn‡‡; mbreathnóchainn†‡‡	bhreathnófá; bhreathnóchthᆠ/ mbreathnófᇇ; mbreathnóchthᆇ‡	bhreathnódh sé, sí; bhreathnóchadh sé, s토/ mbreathnódh sé, s퇇; mbreathnóchadh sé, s톇‡	bhreathnóimis; bhreathnódh muid; bhreathnóchaimis†; bhreathnóchadh muid† / mbreathnóimis‡‡; mbreathnódh muid‡‡; mbreathnóchaimis†‡‡; mbreathnóchadh muid†‡‡	bhreathnódh sibh; bhreathnóchadh sibh† / mbreathnódh sibh‡‡; mbreathnóchadh sibh†‡‡	bhreathnóidís; bhreathnódh siad; bhreathnóchadh siad† / mbreathnóidís‡‡; mbreathnódh siad‡‡; mbreathnóchadh siad†‡‡	a bhreathnódh; a bhreathnóchadh† / a mbreathnódh*; a mbreathnóchadh*†	bhreathnófaí; bhreathnóchtha토/ mbreathnófa퇇; mbreathnóchtha톇‡
subjunctive	present	go mbreathnaí mé; go mbreathnaíod†	go mbreathnaí tú; go mbreathnaír†	go mbreathnaí sé, sí	go mbreathnaímid; go mbreathnaí muid	go mbreathnaí sibh	go mbreathnaí siad; go mbreathnaíd†	—	go mbreathnaítear
	past	dá mbreathnaínn	dá mbreathnaíteá	dá mbreathnaíodh sé, sí	dá mbreathnaímis; dá mbreathnaíodh muid	dá mbreathnaíodh sibh	dá mbreathnaídís; dá mbreathnaíodh siad	—	dá mbreathnaítí
imperative		breathnaím	breathnaigh	breathnaíodh sé, sí	breathnaímis	breathnaígí; breathnaídh†	breathnaídís	—	breathnaítear
verbal noun		breathnú
past participle		breathnaithe

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Derived terms

• aisbhreathnaigh (“look back”, verb)
• breathnadóir m, breathnóir m (“observer, spectator”)
• breathnaigh ó (“to look (idly) around (oneself)”, verb)
• fadbhreathnaitheacht f (“far-sightedness”)

References

• Ó Dónaill, Niall (1977) “breathnaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “brethnaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language