chaza

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Northern Ndebele[edit]

Verb[edit]

-chaza

  1. to explain

Inflection[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Phuthi[edit]

Verb[edit]

-chaza

  1. to explain

Inflection[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Southern Ndebele[edit]

Verb[edit]

-chaza?

  1. to make happy

Inflection[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Xhosa[edit]

Etymology[edit]

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Verb[edit]

-chaza

  1. to explain
  2. to comb

Inflection[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms[edit]

Zulu[edit]

Etymology[edit]

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Verb[edit]

-chaza

  1. to explain

Inflection[edit]

Tone L
Infinitive ukuchaza
Positive Negative
Infinitive ukuchaza ukungachazi
Imperative
Simple + object concord
Singular chaza -chaze
Plural chazani -chazeni
Present
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngiyachaza, ngichaza engichazayo, engichaza ngichaza angichazi engingachazi ngingachazi
2nd singular uyachaza, uchaza ochazayo, ochaza uchaza awuchazi ongachazi ungachazi
1st plural siyachaza, sichaza esichazayo, esichaza sichaza asichazi esingachazi singachazi
2nd plural niyachaza, nichaza enichazayo, enichaza nichaza anichazi eningachazi ningachazi
Class 1 uyachaza, uchaza ochazayo, ochaza echaza akachazi ongachazi engachazi
Class 2 bayachaza, bachaza abachazayo, abachaza bechaza abachazi abangachazi bengachazi
Class 3 uyachaza, uchaza ochazayo, ochaza uchaza awuchazi ongachazi ungachazi
Class 4 iyachaza, ichaza echazayo, echaza ichaza ayichazi engachazi ingachazi
Class 5 liyachaza, lichaza elichazayo, elichaza lichaza alichazi elingachazi lingachazi
Class 6 ayachaza, achaza achazayo, achaza echaza awachazi angachazi engachazi
Class 7 siyachaza, sichaza esichazayo, esichaza sichaza asichazi esingachazi singachazi
Class 8 ziyachaza, zichaza ezichazayo, ezichaza zichaza azichazi ezingachazi zingachazi
Class 9 iyachaza, ichaza echazayo, echaza ichaza ayichazi engachazi ingachazi
Class 10 ziyachaza, zichaza ezichazayo, ezichaza zichaza azichazi ezingachazi zingachazi
Class 11 luyachaza, luchaza oluchazayo, oluchaza luchaza aluchazi olungachazi lungachazi
Class 14 buyachaza, buchaza obuchazayo, obuchaza buchaza abuchazi obungachazi bungachazi
Class 15 kuyachaza, kuchaza okuchazayo, okuchaza kuchaza akuchazi okungachazi kungachazi
Class 17 kuyachaza, kuchaza okuchazayo, okuchaza kuchaza akuchazi okungachazi kungachazi
Recent past
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngichazile, ngichazē engichazile, engichazē ngichazile, ngichazē angichazanga engingachazanga ngingachazanga
2nd singular uchazile, uchazē ochazile, ochazē uchazile, uchazē awuchazanga ongachazanga ungachazanga
1st plural sichazile, sichazē esichazile, esichazē sichazile, sichazē asichazanga esingachazanga singachazanga
2nd plural nichazile, nichazē enichazile, enichazē nichazile, nichazē anichazanga eningachazanga ningachazanga
Class 1 uchazile, uchazē ochazile, ochazē echazile, echazē akachazanga ongachazanga engachazanga
Class 2 bachazile, bachazē abachazile, abachazē bechazile, bechazē abachazanga abangachazanga bengachazanga
Class 3 uchazile, uchazē ochazile, ochazē uchazile, uchazē awuchazanga ongachazanga ungachazanga
Class 4 ichazile, ichazē echazile, echazē ichazile, ichazē ayichazanga engachazanga ingachazanga
Class 5 lichazile, lichazē elichazile, elichazē lichazile, lichazē alichazanga elingachazanga lingachazanga
Class 6 achazile, achazē achazile, achazē echazile, echazē awachazanga angachazanga engachazanga
Class 7 sichazile, sichazē esichazile, esichazē sichazile, sichazē asichazanga esingachazanga singachazanga
Class 8 zichazile, zichazē ezichazile, ezichazē zichazile, zichazē azichazanga ezingachazanga zingachazanga
Class 9 ichazile, ichazē echazile, echazē ichazile, ichazē ayichazanga engachazanga ingachazanga
Class 10 zichazile, zichazē ezichazile, ezichazē zichazile, zichazē azichazanga ezingachazanga zingachazanga
Class 11 luchazile, luchazē oluchazile, oluchazē luchazile, luchazē aluchazanga olungachazanga lungachazanga
Class 14 buchazile, buchazē obuchazile, obuchazē buchazile, buchazē abuchazanga obungachazanga bungachazanga
Class 15 kuchazile, kuchazē okuchazile, okuchazē kuchazile, kuchazē akuchazanga okungachazanga kungachazanga
Class 17 kuchazile, kuchazē okuchazile, okuchazē kuchazile, kuchazē akuchazanga okungachazanga kungachazanga
Remote past
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngāchaza engāchaza ngāchaza angichazanga engingachazanga ngingachazanga
2nd singular wāchaza owāchaza wāchaza awuchazanga ongachazanga ungachazanga
1st plural sāchaza esāchaza sāchaza asichazanga esingachazanga singachazanga
2nd plural nāchaza enāchaza nāchaza anichazanga eningachazanga ningachazanga
Class 1 wāchaza owāchaza āchaza akachazanga ongachazanga engachazanga
Class 2 bāchaza abāchaza bāchaza abachazanga abangachazanga bengachazanga
Class 3 wāchaza owāchaza wāchaza awuchazanga ongachazanga ungachazanga
Class 4 yāchaza eyāchaza yāchaza ayichazanga engachazanga ingachazanga
Class 5 lāchaza elāchaza lāchaza alichazanga elingachazanga lingachazanga
Class 6 āchaza āchaza āchaza awachazanga angachazanga engachazanga
Class 7 sāchaza esāchaza sāchaza asichazanga esingachazanga singachazanga
Class 8 zāchaza ezāchaza zāchaza azichazanga ezingachazanga zingachazanga
Class 9 yāchaza eyāchaza yāchaza ayichazanga engachazanga ingachazanga
Class 10 zāchaza ezāchaza zāchaza azichazanga ezingachazanga zingachazanga
Class 11 lwāchaza olwāchaza lwāchaza aluchazanga olungachazanga lungachazanga
Class 14 bāchaza obāchaza bāchaza abuchazanga obungachazanga bungachazanga
Class 15 kwāchaza okwāchaza kwāchaza akuchazanga okungachazanga kungachazanga
Class 17 kwāchaza okwāchaza kwāchaza akuchazanga okungachazanga kungachazanga
Potential
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngingachaza ngingachaza ngingechaze ngingechaze
2nd singular ungachaza ungachaza ungechaze ungechaze
1st plural singachaza singachaza singechaze singechaze
2nd plural ningachaza ningachaza ningechaze ningechaze
Class 1 angachaza engachaza angechaze engechaze
Class 2 bangachaza bengachaza bangechaze bengechaze
Class 3 ungachaza ungachaza ungechaze ungechaze
Class 4 ingachaza ingachaza ingechaze ingechaze
Class 5 lingachaza lingachaza lingechaze lingechaze
Class 6 angachaza engachaza angechaze engechaze
Class 7 singachaza singachaza singechaze singechaze
Class 8 zingachaza zingachaza zingechaze zingechaze
Class 9 ingachaza ingachaza ingechaze ingechaze
Class 10 zingachaza zingachaza zingechaze zingechaze
Class 11 lungachaza lungachaza lungechaze lungechaze
Class 14 bungachaza bungachaza bungechaze bungechaze
Class 15 kungachaza kungachaza kungechaze kungechaze
Class 17 kungachaza kungachaza kungechaze kungechaze
Immediate future
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngizochaza engizochaza ngizochaza angizuchaza engingezuchaza ngingezuchaza
2nd singular uzochaza ozochaza uzochaza awuzuchaza ongezuchaza ungezuchaza
1st plural sizochaza esizochaza sizochaza asizuchaza esingezuchaza singezuchaza
2nd plural nizochaza enizochaza nizochaza anizuchaza eningezuchaza ningezuchaza
Class 1 uzochaza ozochaza ezochaza akazuchaza ongezuchaza engezuchaza
Class 2 bazochaza abazochaza bezochaza abazuchaza abangezuchaza bengezuchaza
Class 3 uzochaza ozochaza uzochaza awuzuchaza ongezuchaza ungezuchaza
Class 4 izochaza ezochaza izochaza ayizuchaza engezuchaza ingezuchaza
Class 5 lizochaza elizochaza lizochaza alizuchaza elingezuchaza lingezuchaza
Class 6 azochaza azochaza ezochaza awazuchaza angezuchaza engezuchaza
Class 7 sizochaza esizochaza sizochaza asizuchaza esingezuchaza singezuchaza
Class 8 zizochaza ezizochaza zizochaza azizuchaza ezingezuchaza zingezuchaza
Class 9 izochaza ezochaza izochaza ayizuchaza engezuchaza ingezuchaza
Class 10 zizochaza ezizochaza zizochaza azizuchaza ezingezuchaza zingezuchaza
Class 11 luzochaza oluzochaza luzochaza aluzuchaza olungezuchaza lungezuchaza
Class 14 buzochaza obuzochaza buzochaza abuzuchaza obungezuchaza bungezuchaza
Class 15 kuzochaza okuzochaza kuzochaza akuzuchaza okungezuchaza kungezuchaza
Class 17 kuzochaza okuzochaza kuzochaza akuzuchaza okungezuchaza kungezuchaza
Remote future
Positive absolute Positive relative Positive participial Negative absolute Negative relative Negative participial
1st singular ngiyochaza engiyochaza ngiyochaza angiyuchaza engingeyuchaza ngingeyuchaza
2nd singular uyochaza oyochaza uyochaza awuyuchaza ongeyuchaza ungeyuchaza
1st plural siyochaza esiyochaza siyochaza asiyuchaza esingeyuchaza singeyuchaza
2nd plural niyochaza eniyochaza niyochaza aniyuchaza eningeyuchaza ningeyuchaza
Class 1 uyochaza oyochaza eyochaza akayuchaza ongeyuchaza engeyuchaza
Class 2 bayochaza abayochaza beyochaza abayuchaza abangeyuchaza bengeyuchaza
Class 3 uyochaza oyochaza uyochaza awuyuchaza ongeyuchaza ungeyuchaza
Class 4 iyochaza eyochaza iyochaza ayiyuchaza engeyuchaza ingeyuchaza
Class 5 liyochaza eliyochaza liyochaza aliyuchaza elingeyuchaza lingeyuchaza
Class 6 ayochaza ayochaza eyochaza awayuchaza angeyuchaza engeyuchaza
Class 7 siyochaza esiyochaza siyochaza asiyuchaza esingeyuchaza singeyuchaza
Class 8 ziyochaza eziyochaza ziyochaza aziyuchaza ezingeyuchaza zingeyuchaza
Class 9 iyochaza eyochaza iyochaza ayiyuchaza engeyuchaza ingeyuchaza
Class 10 ziyochaza eziyochaza ziyochaza aziyuchaza ezingeyuchaza zingeyuchaza
Class 11 luyochaza oluyochaza luyochaza aluyuchaza olungeyuchaza lungeyuchaza
Class 14 buyochaza obuyochaza buyochaza abuyuchaza obungeyuchaza bungeyuchaza
Class 15 kuyochaza okuyochaza kuyochaza akuyuchaza okungeyuchaza kungeyuchaza
Class 17 kuyochaza okuyochaza kuyochaza akuyuchaza okungeyuchaza kungeyuchaza
Present subjunctive
Positive Negative
1st singular ngichaze ngingachazi
2nd singular uchaze ungachazi
1st plural sichaze singachazi
2nd plural nichaze ningachazi
Class 1 achaze angachazi
Class 2 bachaze bangachazi
Class 3 uchaze ungachazi
Class 4 ichaze ingachazi
Class 5 lichaze lingachazi
Class 6 achaze angachazi
Class 7 sichaze singachazi
Class 8 zichaze zingachazi
Class 9 ichaze ingachazi
Class 10 zichaze zingachazi
Class 11 luchaze lungachazi
Class 14 buchaze bungachazi
Class 15 kuchaze kungachazi
Class 17 kuchaze kungachazi
Past subjunctive
Positive Negative
1st singular ngachaza ngangachaza, angachaza, angangachaza
2nd singular wachaza wangachaza, awachaza, awangachaza
1st plural sachaza sangachaza, asachaza, asangachaza
2nd plural nachaza nangachaza, anachaza, anangachaza
Class 1 wachaza wangachaza, akachaza, akangachaza
Class 2 bachaza bangachaza, abachaza, abangachaza
Class 3 wachaza wangachaza, awachaza, awangachaza
Class 4 yachaza yangachaza, ayachaza, ayangachaza
Class 5 lachaza langachaza, alachaza, alangachaza
Class 6 achaza angachaza, awachaza, awangachaza
Class 7 sachaza sangachaza, asachaza, asangachaza
Class 8 zachaza zangachaza, azachaza, azangachaza
Class 9 yachaza yangachaza, ayachaza, ayangachaza
Class 10 zachaza zangachaza, azachaza, azangachaza
Class 11 lwachaza lwangachaza, alwachaza, alwangachaza
Class 14 bachaza bangachaza, abachaza, abangachaza
Class 15 kwachaza kwangachaza, akwachaza, akwangachaza
Class 17 kwachaza kwangachaza, akwachaza, akwangachaza

Derived terms[edit]

References[edit]