spokój

See also: spokoj, spokōj, and spòkój

Old Polish

Etymology

From s- +‎ pokój. First attested in c. 1500.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /spɔkɔːj/
• IPA^(key): (15^th CE) /spɔkoj/

Noun

spokój m animacy unattested

1. (attested in Greater Poland) peace (lack of worry)
   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[1], Lubiń, page 99:

     Spokoy quies

     [Spokój quies]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 111v:

     Quies rwe spokoy

     [Quies rwe spokój]

Derived terms

adjectives

• spokojny

 

Related terms

adverbs

• spokojnie
• spokojno

 

nouns

• spokojność

 

Descendants

• Polish: spokój
• Silesian: spokōj

References

• Boryś, Wiesław (2005) “spokój”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “spokój”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “spokój”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “spokój”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish spokój. By surface analysis, s- +‎ pokój. Compare Kashubian spòkój.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈspɔ.kuj/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈspɔ.koj/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɔkuj
• Syllabification: spo‧kój

Noun

spokój m inan

1. calm, calmness, peace, tranquility (feeling of lack of worry)

   Antonym: niepokój

2. calm, calmness, peace, tranquility (state of slowness or silence)
3. peace (state or period without war)

   Synonym: niepokój

4. peace (peaceful life)

Declension

Declension of spokój

	singular
nominative	spokój
genitive	spokoju
dative	spokojowi
accusative	spokój
instrumental	spokojem
locative	spokoju
vocative	spokoju

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), spokój is one of the most used words in Polish, appearing 8 times in scientific texts, 5 times in news, 4 times in essays, 25 times in fiction, and 26 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 68 times, making it the 954th most common word in a corpus of 500,000 words.

Interjection

spokój

1. hush! be quiet!

Derived terms

adjective

• spokojny

 

adverbs

• dla świętego spokoju
• na spokoju

 

interjections

• daj spokój

 

nouns

• olimpijski spokój
• święty spokój

 

phrases

• tylko spokój może uratować

 

verbs

• uspokoić pf, uspokajać impf
• zaspokoić pf, zaspokajać impf

 

verbs

• dać spokój pf, dawać spokój impf
• dać święty spokój pf, dawać święty spokój impf
• nie dawać spokoju impf
• pozostawić w spokoju pf, pozostawiać w spokoju impf

 

Related terms

adjectives

• spokojniutki

 

adverb

• spoko
• spokojnie
• spokojniutko

 

nouns

• uspokajacz

 

Further reading

• spokój I in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• spokój II in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• spokój in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “spokój”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “spokój”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “spokój”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “spokój”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 312
• spokój in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego