üzmek
Turkish
Etymology
From Ottoman Turkish اوزمك (üzmek, “to overstrain, break down, injure, hurt feelings, treat with harshness”), from (deprecated template usage) [etyl] Proto-Turkic *üŕ- (“to break, tear, demolish”).[1]
Cognate with Old Turkic [script needed] (üz-, “to break, tear”), Azerbaijani üzmək (“to break”), Bashkir өҙөү (öźöw, “to tear, break”), Khakas ӱзерге (üzerge, “to break off, pick off”), Kyrgyz үзүү (üzüü, “to break, disrupt, pluck”), Turkmen üzmek (“to tear off, pluck”), Uzbek uzmoq (“to break, tear, pick”).
Verb
üzmek (third-person singular simple present üzer)
- (transitive) to distress, upset, worry; to sadden
- (transitive) to abrade
- (transitive, dialectal) to break, tear
Conjugation
Conjugation of üzmek (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | üzmek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | üzen | ||||||
| perfective | üzmüş | |||||||
| prospective | üzecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | üzdüğüm | üzdüğün | üzdüğü | üzdüğümüz | üzdüğünüz | üzdükleri | |
| prospective | üzeceğim | üzeceğin | üzeceği | üzeceğimiz | üzeceğiniz | üzecekleri | ||
| verbal noun | üzme | |||||||
| way of doing | üzüş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | üzerim | üzersin | üzer | üzeriz | üzersiniz | üzerler |
| imperfective | üzüyorum | üzüyorsun | üzüyor | üzüyoruz | üzüyorsunuz | üzüyorlar | ||
| past | perfective | üzdüm | üzdün | üzdü | üzdük | üzdünüz | üzdüler | |
| imperfective | üzüyordum | üzüyordun | üzüyordu | üzüyorduk | üzüyordunuz | üzüyorlardı (or üzüyordular) | ||
| future | üzeceğim | üzeceksin | üzecek | üzeceğiz | üzeceksiniz | üzecekler | ||
| inferential | perfective | üzmişim | üzmişsin | üzmiş | üzmişiz | üzmişsinüz | üzmişler | |
| aorist | üzermişim | üzermişsin | üzermiş | üzermişiz | üzermişsiniz | üzerlermiş (or üzermişlar) | ||
| imperfective | üzüyormuşum | üzüyormuşsun | üzüyormuş | üzüyormuşuz | üzüyormuşsunuz | üzüyorlarmış | ||
| conditional | simple | üzsem | üzsen | üzse | üzsek | üzseniz | üzseler | |
| perfective | üzseydim | üzseydin | üzseydi | üzseydik | üzseydiniz | üzseydiler | ||
| optative | üzeyim | üzesin | üze | üzelim | üzesiniz | üzeler | ||
| progressive | üzmekteyim | üzmektesin | üzmekte | üzmekteyiz | üzmektesiniz | üzmekteler | ||
| necessitative | üzmeliyim | üzmelisin | üzmeli | üzmeliyiz | üzmelisiniz | üzmeliler | ||
| imperative | üz | üzsün | üzün | üzsünler | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | üzer miyim? | üzer misin? | üzer mi? | üzer miyiz? | üzer misiniz? | üzerler mi? |
| imperfective | üzüyor muyum? | üzüyor musun? | üzüyor mu? | üzüyor muyuz? | üzüyor musunuz? | üzüyorlar mı? | ||
| past | perfective | üzdüm mü? | üzdün mü? | üzdü mü? | üzdük mü? | üzdünüz mü? | üzdüler mi? | |
| imperfective | üzüyor muydum? | üzüyor muydun? | üzüyor muydu? | üzüyor muyduk? | üzüyor muydunuz? | üzüyorlar mıydı? | ||
| future | üzecek miyim? | üzecek misin? | üzecek mi? | üzecek miyiz? | üzecek misiniz? | üzecekler mi? | ||
| inferential | perfective | üzmüş müyüm? | üzmüş müsün? | üzmüş mü? | üzmüş müyüz? | üzmüş müsünüz? | üzmüşler mi? | |
| aorist | üzer miymüşim? | üzer miymüşsin? | üzer miymüş? | üzer miymüşiz? | üzer miymüşsiniz? | üzerler miymiş? | ||
| imperfective | üzüyor muymuşum? | üzüyor muymuşsun? | üzüyor muymuş? | üzüyor muymuşuz? | üzüyor muymuşsunuz? | üzüyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | üzsem mi? | üzsen mi? | üzse mi? | üzsek mi? | üzseniz mi? | üzseler mi? | |
| perfective | üzse miydim? | üzse miydin? | üzse miydi? | üzse miydik? | üzse miydiniz? | üzseler miydi? | ||
| progressive | üzmekte miyim? | üzmekte misin? | üzmekte mi? | üzmekte miyiz? | üzmekte misiniz? | üzmekteler mi? | ||
| necessitative | üzmeli miyim? | üzmeli misin? | üzmeli mi? | üzmeli miyiz? | üzmeli misiniz? | üzmeliler mi? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | üzmemek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | üzmeyen | ||||||
| perfective | üzmemiş | |||||||
| prospective | üzmeyecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | üzmediğim | üzmediğin | üzmediği | üzmediğimiz | üzmediğiniz | üzmedikleri | |
| prospective | üzmeyeceğim | üzmeyeceğin | üzmeyeceği | üzmeyeceğimiz | üzmeyeceğiniz | üzmeyecekleri | ||
| verbal noun | üzmeme | |||||||
| way of doing | üzmeyüş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | üzmem | üzmezsin | üzmez | üzmeyiz | üzmezsiniz | üzmezler |
| imperfective | üzmüyorum | üzmüyorsun | üzmüyor | üzmüyoruz | üzmüyorsunuz | üzmüyorlar | ||
| past | perfective | üzmedim | üzmedin | üzmedi | üzmedik | üzmediniz | üzmediler | |
| imperfective | üzmüyordum | üzmüyordun | üzmüyordu | üzmüyorduk | üzmüyordunuz | üzmüyorlardı | ||
| future | üzmeyeceğim | üzmeyeceksin | üzmeyecek | üzmeyeceğiz | üzmeyeceksiniz | üzmeyecekler | ||
| inferential | perfective | üzmemişim | üzmemişsin | üzmemiş | üzmemişiz | üzmemişsiniz | üzmemişler | |
| aorist | üzmezmişim | üzmezmişsin | üzmezmiş | üzmezmişiz | üzmezmişsiniz | üzmezlermiş | ||
| imperfective | üzmüyormuşum | üzmüyormuşsun | üzmüyormuş | üzmüyormuşuz | üzmüyormuşsunuz | üzmüyorlarmış | ||
| conditional | simple | üzmesem | üzmesen | üzmese | üzmesek | üzmeseniz | üzmeseler | |
| perfective | üzmeseydim | üzmeseydin | üzmeseydi | üzmeseydik | üzmeseydiniz | üzmeseydiler | ||
| optative | üzmeyeyim | üzmeyesin | üzmeye | üzmeyelim | üzmeyesiniz | üzmeyeler | ||
| progressive | üzmemekteyim | üzmemektesin | üzmemekte | üzmemekteyiz | üzmemektesiniz | üzmemekteler | ||
| necessitative | üzmemeliyim | üzmemelisin | üzmemeli | üzmemeliyiz | üzmemelisiniz | üzmemeliler | ||
| imperative | üzme | üzmesin | üzmeyin | üzmesinler | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | üzmez miyim? | üzmez misin? | üzmez mi? | üzmez miyiz? | üzmez misiniz? | üzmezler mi? |
| imperfective | üzmüyor muyum? | üzmüyor musun? | üzmüyor mu? | üzmüyor muyuz? | üzmüyor musunuz? | üzmüyorlar mı? | ||
| past | perfective | üzmedim mi? | üzmedin mi? | üzmedi mi? | üzmedik mi? | üzmediniz mi? | üzmediler mi? | |
| imperfective | üzmüyor muydum? | üzmüyor muydun? | üzmüyor muydu? | üzmüyor muyduk? | üzmüyor muydunuz? | üzmüyorlar mıydı? | ||
| future | üzmeyecek miyim? | üzmeyecek misin? | üzmeyecek mi? | üzmeyecek miyiz? | üzmeyecek misiniz? | üzmeyecekler mi? | ||
| inferential | perfective | üzmemiş miyim? | üzmemiş misin? | üzmemiş mi? | üzmemiş miyiz? | üzmemiş misiniz? | üzmemişler mi? | |
| aorist | üzmez miymişim? | üzmez miymişsin? | üzmez miymiş? | üzmez miymişiz? | üzmez miymişsiniz? | üzmezler miymiş? | ||
| imperfective | üzmüyor muymuşum? | üzmüyor muymuşsun? | üzmüyor muymuş? | üzmüyor muymuşuz? | üzmüyor muymuşsunuz? | üzmüyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | üzmesem mi? | üzmesen mi? | üzmese mi? | üzmesek mi? | üzmeseniz mi? | üzmeseler mi? | |
| perfective | üzmese miydim? | üzmese miydin? | üzmese miydi? | üzmese miydik? | üzmese miydiniz? | üzmeseler miydi? | ||
| progressive | üzmemekte miyim? | üzmemekte misin? | üzmemekte mi? | üzmemekte miyiz? | üzmemekte misiniz? | üzmemekteler mi? | ||
| necessitative | üzmemeli miyim? | üzmemeli misin? | üzmemeli mi? | üzmemeli miyiz? | üzmemeli misiniz? | üzmemeliler mi? | ||
Derived terms
Related terms
- (?) üzüm
See also
References
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*üŕ-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill