ճշմարիտ

Armenian

Etymology

From Old Armenian ճշմարիտ (čšmarit).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /t͡ʃəʃmɑˈɾit/, [t͡ʃəʃmɑɾít]
• (Western Armenian) IPA^(key): /d͡ʒəʃmɑˈɾid/, [d͡ʒəʃmɑɾíd]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

• Hyphenation: ճըշ‧մա‧րիտ

Adjective

ճշմարիտ • (čšmarit) (superlative ամենաճշմարիտ)

1. true, real, right

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ճշմարիտ (čšmarit)	ճշմարիտներ (čšmaritner)
dative	ճշմարիտի (čšmariti)	ճշմարիտների (čšmaritneri)
ablative	ճշմարիտից (čšmariticʻ)	ճշմարիտներից (čšmaritnericʻ)
instrumental	ճշմարիտով (čšmaritov)	ճշմարիտներով (čšmaritnerov)
locative	ճշմարիտում (čšmaritum)	ճշմարիտներում (čšmaritnerum)
	definite forms
nominative	ճշմարիտը/ճշմարիտն (čšmaritə/čšmaritn)	ճշմարիտները/ճշմարիտներն (čšmaritnerə/čšmaritnern)
dative	ճշմարիտին (čšmaritin)	ճշմարիտներին (čšmaritnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	ճշմարիտս (čšmarits)	ճշմարիտներս (čšmaritners)
dative	ճշմարիտիս (čšmaritis)	ճշմարիտներիս (čšmaritneris)
ablative	ճշմարիտիցս (čšmariticʻs)	ճշմարիտներիցս (čšmaritnericʻs)
instrumental	ճշմարիտովս (čšmaritovs)	ճշմարիտներովս (čšmaritnerovs)
locative	ճշմարիտումս (čšmaritums)	ճշմարիտներումս (čšmaritnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	ճշմարիտդ (čšmaritd)	ճշմարիտներդ (čšmaritnerd)
dative	ճշմարիտիդ (čšmaritid)	ճշմարիտներիդ (čšmaritnerid)
ablative	ճշմարիտիցդ (čšmariticʻd)	ճշմարիտներիցդ (čšmaritnericʻd)
instrumental	ճշմարիտովդ (čšmaritovd)	ճշմարիտներովդ (čšmaritnerovd)
locative	ճշմարիտումդ (čšmaritumd)	ճշմարիտներումդ (čšmaritnerumd)

Adverb

ճշմարիտ • (čšmarit)

1. truly, indeed, really

Derived terms

• ճշմարտանման (čšmartanman)
• անճշմարտանման (ančšmartanman)

Related terms

• ճշմարտություն (čšmartutʻyun)

Further reading

• Pʻapʻazean, Zakʻaria T. S. (1905) “ճշմարիտ”, in Gorcnakan baṙaran hayerēn-angġierēn [A Practical Dictionary Armenian-English], Constantinople: Press of H. Matteosian, page 289a

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing. Compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (cšm dyt' /⁠čašmdīd⁠/, “visible, obvious”, literally “seen with (one’s own) eyes”). For the constituents compare Persian چشم (češm) and دیدن (didan).

Adjective

ճշմարիտ • (čšmarit)

1. true, unquestionable, real, certain, sure; veridical, faithful, upright, frank, sincere

   ճշմարի՞տ իցէ ― čšmari^?t icʻē ― is it true?

Declension

i-a-type

	singular		plural
nominative	ճշմարիտ (čšmarit)		ճշմարիտք (čšmaritkʻ)
genitive	ճշմարտի (čšmarti)		ճշմարտաց (čšmartacʻ)
dative	ճշմարտի (čšmarti)		ճշմարտաց (čšmartacʻ)
accusative	ճշմարիտ (čšmarit)		ճշմարիտս (čšmarits)
ablative	ճշմարտէ (čšmartē)		ճշմարտաց (čšmartacʻ)
instrumental	ճշմարտաւ (čšmartaw)		ճշմարտաւք = ճշմարտօք (čšmartawkʻ = čšmartōkʻ)
locative	ճշմարտի (čšmarti)		ճշմարիտս (čšmarits)

i-type

	singular		plural
nominative	ճշմարիտ (čšmarit)		ճշմարիտք (čšmaritkʻ)
genitive	ճշմարտի (čšmarti)		ճշմարտից (čšmarticʻ)
dative	ճշմարտի (čšmarti)		ճշմարտից (čšmarticʻ)
accusative	ճշմարիտ (čšmarit)		ճշմարիտս (čšmarits)
ablative	ճշմարտէ (čšmartē)		ճշմարտից (čšmarticʻ)
instrumental	ճշմարտիւ (čšmartiw)		ճշմարտիւք (čšmartiwkʻ)
locative	ճշմարտի (čšmarti)		ճշմարիտս (čšmarits)

Adverb

ճշմարիտ • (čšmarit)

1. in truth, truly, indeed, really, in reality, verily

Derived terms

Derived terms

• ամենաճշմարիտ (amenačšmarit)
• ճշմարտաբան (čšmartaban)
• ճշմարտաբանեմ (čšmartabanem)
• ճշմարտաբանութիւն (čšmartabanutʻiwn)
• ճշմարտաբար (čšmartabar)
• ճշմարտագոյն (čšmartagoyn)
• ճշմարտագործ (čšmartagorc)
• ճշմարտագործեալ (čšmartagorceal)
• ճշմարտագրեմ (čšmartagrem)
• ճշմարտադատ (čšmartadat)
• ճշմարտախոհ (čšmartaxoh)
• ճշմարտախօս (čšmartaxōs)
• ճշմարտախօսեմ (čšmartaxōsem)
• ճշմարտախօսութիւն (čšmartaxōsutʻiwn)
• ճշմարտական (čšmartakan)
• ճշմարտակերպ (čšmartakerp)
• ճշմարտակից (čšmartakicʻ)
• ճշմարտակորոյս (čšmartakoroys)
• ճշմարտակցեմ (čšmartakcʻem)
• ճշմարտակցիմ (čšmartakcʻim)
• ճշմարտահաւատ (čšmartahawat)
• ճշմարտահոս (čšmartahos)
• ճշմարտաճառ (čšmartačaṙ)
• ճշմարտապաշտ (čšmartapašt)
• ճշմարտապատմութիւն (čšmartapatmutʻiwn)
• ճշմարտապատում (čšmartapatum)
• ճշմարտապէս (čšmartapēs)
• ճշմարտասէր (čšmartasēr)
• ճշմարտասիրաբար (čšmartasirabar)
• ճշմարտասիրապէս (čšmartasirapēs)
• ճշմարտասիրութիւն (čšmartasirutʻiwn)
• ճշմարտասոյզ (čšmartasoyz)
• ճշմարտատեաց (čšmartateacʻ)
• ճշմարտատես (čšmartates)
• ճշմարտատեսիլ (čšmartatesil)
• ճշմարտատիպ (čšmartatip)
• ճշմարտացուցանեմ (čšmartacʻucʻanem)
• ճշմարտացուցիչ (čšmartacʻucʻičʻ)
• ճշմարտափառութիւն (čšmartapʻaṙutʻiwn)
• ճշմարտաքարոզ (čšmartakʻaroz)
• ճշմարտաքնին (čšmartakʻnin)
• ճշմարտաքննութիւն (čšmartakʻnnutʻiwn)
• ճշմարտեմ (čšmartem)
• ճշմարտեցուցանեմ (čšmartecʻucʻanem)
• ճշմարտիմաց (čšmartimacʻ)
• ճշմարտիւ (čšmartiw)
• ճշմարտոռոգ (čšmartoṙog)
• ճշմարտութիւն (čšmartutʻiwn)
• ճշմարտուսոյց (čšmartusoycʻ)
• շարաճշմարտեմ (šaračšmartem)

Descendants

• Armenian: ճշմարիտ (čšmarit)
• → Georgian: ჭეშმარიტი (č̣ešmariṭi)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “ճշմարիտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ճշմարիտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ճշմարիտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 5