तथागत

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit तथागत (tathāgata).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /t̪ə.t̪ʰɑː.ɡət̪/, [t̪ɐ.t̪ʰäː.ɡɐt̪]

Noun

तथागत • (tathāgat) m (Urdu spelling تتھاگتا)

1. (Buddhism) tathagata

Declension

Declension of तथागत (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	तथागत tathāgat	तथागत tathāgat
oblique	तथागत tathāgat	तथागतों tathāgatõ
vocative	तथागत tathāgat	तथागतो tathāgato

References

• Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “तथागत”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House
• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “तथागत”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha

Marathi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit तथागत (tathāgata).

Pronunciation

• IPA^(key): /t̪ə.t̪ʰa.ɡət̪/

Noun

तथागत • (tathāgat) m

1. (Buddhism) tathagata

Declension

Declension of तथागत (masc cons-stem)
direct singular	तथागत tathāgat
direct plural	तथागत tathāgat
	singular एकवचन		plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	तथागत tathāgat		तथागत tathāgat
oblique सामान्यरूप	तथागता tathāgatā		तथागतां- tathāgatān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	तथागताला tathāgatālā		तथागतांना tathāgatānnā
ergative	तथागताने, तथागतानं tathāgatāne, tathāgatāna		तथागतांनी tathāgatānnī
instrumental	तथागताशी tathāgatāśī		तथागतांशी tathāgatānśī
locative सप्तमी	तथागतात tathāgatāt		तथागतांत tathāgatāt
vocative संबोधन	तथागता tathāgatā		तथागतांनो tathāgatānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of तथागत (masc cons-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular* एकवचन	plural अनेकवचन
singular subject एकवचनी कर्ता	तथागताचा tathāgatāċā	तथागताचे tathāgatāċe	तथागताची tathāgatācī	तथागताच्या tathāgatācā	तथागताचे, तथागताचं tathāgatāċe, tathāgatāċa	तथागताची tathāgatācī	तथागताच्या tathāgatācā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	तथागतांचा tathāgatānċā	तथागतांचे tathāgatānċe	तथागतांची tathāgatāñcī	तथागतांच्या tathāgatāncā	तथागतांचे, तथागतांचं tathāgatānċe, tathāgatānċa	तथागतांची tathāgatāñcī	तथागतांच्या tathāgatāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

References

• दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “तथागत”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ).

Pali

Alternative forms

Alternative forms

• tathāgata (Latin script)
• 𑀢𑀣𑀸𑀕𑀢 (Brahmi script)
• তথাগত (Bengali script)
• තථාගත (Sinhalese script)
• တထာဂတ or တထႃၷတ (Burmese script)
• ตถาคต or ตะถาคะตะ (Thai script)
• ᨲᨳᩣᨣᨲ (Tai Tham script)
• ຕຖາຄຕ or ຕະຖາຄະຕະ (Lao script)
• តថាគត (Khmer script)
• 𑄖𑄗𑄂𑄉𑄖 (Chakma script)

Noun

तथागत m

1. Devanagari script form of tathāgata

Declension

Declension table of "तथागत" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	तथागतो (tathāgato)	तथागता (tathāgatā)
Accusative (second)	तथागतं (tathāgataṃ)	तथागते (tathāgate)
Instrumental (third)	तथागतेन (tathāgatena)	तथागतेहि (tathāgatehi) or तथागतेभि (tathāgatebhi)
Dative (fourth)	तथागतस्स (tathāgatassa) or तथागताय (tathāgatāya) or तथागतत्थं (tathāgatatthaṃ)	तथागतानं (tathāgatānaṃ)
Ablative (fifth)	तथागतस्मा (tathāgatasmā) or तथागतम्हा (tathāgatamhā) or तथागता (tathāgatā)	तथागतेहि (tathāgatehi) or तथागतेभि (tathāgatebhi)
Genitive (sixth)	तथागतस्स (tathāgatassa)	तथागतानं (tathāgatānaṃ)
Locative (seventh)	तथागतस्मिं (tathāgatasmiṃ) or तथागतम्हि (tathāgatamhi) or तथागते (tathāgate)	तथागतेसु (tathāgatesu)
Vocative (calling)	तथागत (tathāgata)	तथागता (tathāgatā)

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• তথাগত (Assamese script)
• ᬢᬣᬵᬕᬢ (Balinese script)
• তথাগত (Bengali script)
• 𑰝𑰞𑰯𑰐𑰝 (Bhaiksuki script)
• 𑀢𑀣𑀸𑀕𑀢 (Brahmi script)
• တထာဂတ (Burmese script)
• તથાગત (Gujarati script)
• ਤਥਾਗਤ (Gurmukhi script)
• 𑌤𑌥𑌾𑌗𑌤 (Grantha script)
• ꦠꦡꦴꦒꦠ (Javanese script)
• 𑂞𑂟𑂰𑂏𑂞 (Kaithi script)
• ತಥಾಗತ (Kannada script)
• តថាគត (Khmer script)
• ຕຖາຄຕ (Lao script)
• തഥാഗത (Malayalam script)
• ᢠᠠᡨᠠ᠎᠊ᠠᡤᠠᢠᠠ (Manchu script)
• 𑘝𑘞𑘰𑘐𑘝 (Modi script)
• ᢐᠠᠲᠠᢗᠺᠠᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦽𑦾𑧑𑦰𑦽 (Nandinagari script)
• 𑐟𑐠𑐵𑐐𑐟 (Newa script)
• ତଥାଗତ (Odia script)
• ꢡꢢꢵꢔꢡ (Saurashtra script)
• 𑆠𑆡𑆳𑆓𑆠 (Sharada script)
• 𑖝𑖞𑖯𑖐𑖝 (Siddham script)
• තථාගත (Sinhalese script)
• 𑩫𑩬𑩛𑩞𑩫 (Soyombo script)
• 𑚙𑚚𑚭𑚌𑚙 (Takri script)
• தத²ாக³த (Tamil script)
• తథాగత (Telugu script)
• ตถาคต (Thai script)
• ཏ་ཐཱ་ག་ཏ (Tibetan script)
• 𑒞𑒟𑒰𑒑𑒞 (Tirhuta script)
• 𑨙𑨚𑨊𑨍𑨙 (Zanabazar Square script)

Etymology

The Buddhist term was possibly borrowed from the Prakrit language of the early Buddhist community, but this is uncertain. The term (in any language) might have been "pre-Buddhistic", and there have been various surface analyses, often entwined with philosophical intricacies. In borrowing languages such as Chinese, it is analysed as तथा (tathā, “thus, in that manner”) +‎ आगत (āgata, “come”, past passive participle). It may also be analysed as तथा (tathā) +‎ गत (gata, “gone; gone to a certain state or condition”) according to Monier Williams. Cognate with Pali tathāgata.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t̪ɐ́.t̪ʰɑː.ɡɐ.t̪ɐ́/

• (Classical) IPA^(key): /t̪ɐˈt̪ʰɑː.ɡɐ.t̪ɐ/

Adjective

तथागत • (táthāgatá) stem

1. being in such a state or condition; of such a quality or nature
   • c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 5.27.1:

     तथागतां तां व्यथिताम् अनिन्दितां व्यपेतहर्षां परिदीनमानसाम् ।
     शुभां निमित्तानि शुभानि भेजिरे नरं श्रिया जुष्टम् इवोपजीविनः ॥

     tathāgatāṃ tāṃ vyathitām aninditāṃ vyapetaharṣāṃ paridīnamānasām .
     śubhāṃ nimittāni śubhāni bhejire naraṃ śriyā juṣṭam ivopajīvinaḥ .

     Like subjects (flocking to) a man visited upon by Fortune, auspicious signs fell to the lot of the one who was in such (affliction), shaken, yet faultless, (who was) bereft of joy, assaulted by sorrow in the heart, yet righteous.

   • c. 400 BCE, Mahābhārata 2.43.7:

     तथागतं तु तं दृष्ट्वा भीमसेनो महाबलः ।
     अर्जुनश्च यमौ चोभौ सर्वे ते प्राहसंस्तदा ॥

     tathāgataṃ tu taṃ dṛṣṭvā bhīmaseno mahābalaḥ .
     arjunaśca yamau cobhau sarve te prāhasaṃstadā .

     Upon seeing him fall into such (pathetic) state, Bhīmasena the Mighty,
     Arjuna, and both the twins all burst out in laughter simultaneously.

Declension

Masculine a-stem declension of तथागत (táthāgatá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	तथागतः táthāgataḥ	तथागतौ / तथागता¹ táthāgatau / táthāgatā¹	तथागताः / तथागतासः¹ táthāgatāḥ / táthāgatāsaḥ¹
Vocative	तथागत táthāgata	तथागतौ / तथागता¹ táthāgatau / táthāgatā¹	तथागताः / तथागतासः¹ táthāgatāḥ / táthāgatāsaḥ¹
Accusative	तथागतम् táthāgatam	तथागतौ / तथागता¹ táthāgatau / táthāgatā¹	तथागतान् táthāgatān
Instrumental	तथागतेन táthāgatena	तथागताभ्याम् táthāgatābhyām	तथागतैः / तथागतेभिः¹ táthāgataiḥ / táthāgatebhiḥ¹
Dative	तथागताय táthāgatāya	तथागताभ्याम् táthāgatābhyām	तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ
Ablative	तथागतात् táthāgatāt	तथागताभ्याम् táthāgatābhyām	तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ
Genitive	तथागतस्य táthāgatasya	तथागतयोः táthāgatayoḥ	तथागतानाम् táthāgatānām
Locative	तथागते táthāgate	तथागतयोः táthāgatayoḥ	तथागतेषु táthāgateṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of तथागता (táthāgatā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	तथागता táthāgatā́	तथागते táthāgate	तथागताः táthāgatā́ḥ
Vocative	तथागते táthāgate	तथागते táthāgate	तथागताः táthāgatāḥ
Accusative	तथागताम् táthāgatā́m	तथागते táthāgate	तथागताः táthāgatā́ḥ
Instrumental	तथागतया / तथागता¹ táthāgatayā / táthāgatā́¹	तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām	तथागताभिः táthāgatā́bhiḥ
Dative	तथागतायै táthāgatā́yai	तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām	तथागताभ्यः táthāgatā́bhyaḥ
Ablative	तथागतायाः / तथागतायै² táthāgatā́yāḥ / táthāgatā́yai²	तथागताभ्याम् táthāgatā́bhyām	तथागताभ्यः táthāgatā́bhyaḥ
Genitive	तथागतायाः / तथागतायै² táthāgatā́yāḥ / táthāgatā́yai²	तथागतयोः táthāgatayoḥ	तथागतानाम् táthāgatā́nām
Locative	तथागतायाम् táthāgatā́yām	तथागतयोः táthāgatayoḥ	तथागतासु táthāgatā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of तथागत (táthāgatá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	तथागतम् táthāgatam	तथागते táthāgate	तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹
Vocative	तथागत táthāgata	तथागते táthāgate	तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹
Accusative	तथागतम् táthāgatam	तथागते táthāgate	तथागतानि / तथागता¹ táthāgatāni / táthāgatā¹
Instrumental	तथागतेन táthāgatena	तथागताभ्याम् táthāgatābhyām	तथागतैः / तथागतेभिः¹ táthāgataiḥ / táthāgatebhiḥ¹
Dative	तथागताय táthāgatāya	तथागताभ्याम् táthāgatābhyām	तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ
Ablative	तथागतात् táthāgatāt	तथागताभ्याम् táthāgatābhyām	तथागतेभ्यः táthāgatebhyaḥ
Genitive	तथागतस्य táthāgatasya	तथागतयोः táthāgatayoḥ	तथागतानाम् táthāgatānām
Locative	तथागते táthāgate	तथागतयोः táthāgatayoḥ	तथागतेषु táthāgateṣu
Notes	¹Vedic

Noun

तथागत • (tathāgata) stem, m

1. (Buddhism) tathagata (an appellation for Buddhas, especially the Gautama Buddha)
   • c. 1 CE – 200 CE, Vimalakīrtinirdeśa 9.3:

     ननूक्तं कुलपुत्र तथागतेनाशिक्षितो न परिभवितव्य इति ।

     nanūktaṃ kulaputra tathāgatenāśikṣito na paribhavitavya iti .

     Hasn't it been said after the Tathāgata, O noble prince, that the unlearned is not to be slighted?

Declension

Masculine a-stem declension of तथागत (tathāgata)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	तथागतः tathāgataḥ	तथागतौ / तथागता¹ tathāgatau / tathāgatā¹	तथागताः / तथागतासः¹ tathāgatāḥ / tathāgatāsaḥ¹
Vocative	तथागत tathāgata	तथागतौ / तथागता¹ tathāgatau / tathāgatā¹	तथागताः / तथागतासः¹ tathāgatāḥ / tathāgatāsaḥ¹
Accusative	तथागतम् tathāgatam	तथागतौ / तथागता¹ tathāgatau / tathāgatā¹	तथागतान् tathāgatān
Instrumental	तथागतेन tathāgatena	तथागताभ्याम् tathāgatābhyām	तथागतैः / तथागतेभिः¹ tathāgataiḥ / tathāgatebhiḥ¹
Dative	तथागताय tathāgatāya	तथागताभ्याम् tathāgatābhyām	तथागतेभ्यः tathāgatebhyaḥ
Ablative	तथागतात् tathāgatāt	तथागताभ्याम् tathāgatābhyām	तथागतेभ्यः tathāgatebhyaḥ
Genitive	तथागतस्य tathāgatasya	तथागतयोः tathāgatayoḥ	तथागतानाम् tathāgatānām
Locative	तथागते tathāgate	तथागतयोः tathāgatayoḥ	तथागतेषु tathāgateṣu
Notes	¹Vedic